De laatste #oversterfte golf in heel modern Europa (EU14) is voorbij. Alleen in 🇳🇱en 🇦🇹 kwam de golf gedurende een maand boven +30% uit, 🇳🇱piek begin december van +45%was ongeëvenaard. Harde indicatie dat het bewierookte 🇳🇱zorgstelsel 'groggy' was. (Afb. EU14, 🇳🇱 🇦🇹 en 🇩🇰) 1/ pic.twitter.com/HPuVpBbxW7
🇳🇱zit bij de landen met een hoge oversterfte en 🇳🇱 is het enige land met 7 golven en 🇳🇱heeft het minste zicht op het coronavirus (^relatie?) in de EU14=🇳🇱🇩🇪🇮🇹🇫🇷🇩🇰🇸🇪🇫🇮🇳🇴🇪🇸🇵🇹🇧🇪🇬🇧🇦🇹🇨🇭
2.563 views – +70 in het uur voorafgaand aan de presentatie van de Onderzoeksraad voor veiligheid op 16 feb.; onder: viewers op LinkedIn; reactie de Volkskrant
Vooraf
In het eerste deelrapport van de Onderzoeksraad voor veiligheid wordt gesproken over de Realisatie van strategische doelen (pag. 229). Het tweede strategische doel is ‘Zicht op verspreiding virus’. Het Platform Betrouwbare Zorgcijfers toonde eerder aan dat het zicht op de verspreiding van het virus in internationaal opzicht zeer slecht was,. Zie voetnoot 11).
In de Volkskrant van 4 jan. doen de hoogleraren Meester en van den Broek-Altenburg een oproep het door de Tweede Kamer gevraagde onderzoek naar de oversterfte zo snel mogelijk uit te voeren (unaniem aangenomen motie Omtzigt d.d. 1 dec. jl.). Citaat:
In de loop van december liep de oversterfte nog verder op, tot ongeveer 1.200 mensen per week, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De oorzaken voor deze hoge sterfte zijn onduidelijk: het zouden gedeeltelijk (wel of niet geregistreerde) coronaslachtoffers kunnen zijn, het zou gerelateerd kunnen zijn aan uitgestelde zorg, maar we kunnen ook niet uitsluiten dat de massavaccinaties er iets mee te maken hebben. Immers: recent onderzoek toont aan dat het op basis van de huidige gegevens niet uit te sluiten is dat vaccinaties naast beschermend ook tot op zekere hoogte riskant zijn boven de 65 jaar. Tijdens de maand december, waarin opnieuw lockdownmaatregelen werden ingevoerd, zou de verwachting zijn dat oversterfte juist afneemt. Door het gebrek aan brondata is niet vast te stellen wat het effect van de maatregelen op de sterfte is.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat er een grote diversiteit is in de verhouding tussen oversterfte en covid-19-gerelateerde sterfte. In sommige landen, zoals bijvoorbeeld Mexico, zien we hoge sterfte en een relatief laag aantal coviddoden. In andere landen zien we hele andere verhoudingen. Deze verhouding geeft deels aan hoe goed het land de piekcapaciteit in de zorg aankan, en deels hoe groot het probleem van covidgerelateerde sterfte is in relatie tot andere problematiek. (1)
Wat is nu ‘de oversterfte’? De oversterfte is de afwijking ten opzichte van de gemiddelde sterfte in de afgelopen jaren in een bepaalde periode, de periode van de coronapandemie (start 1e kwartaal 2020). In de oversterfte zijn alle doodsoorzaken meegerekend, de vervroegde sterfte door het virus, vaak gevolgd door een korte ondersterfte, maar ook de sterfte als gevolg van fataal gebleken uitgestelde zorg en de normale sterfte.
De oversterfte in Nederland is inderdaad schrikbarend hoog, vergeleken met andere moderne europese landen (EU14: landen west Europa boven 5 miljoen inwoners) De EU14 met de hoogste oversterfte zijn: Spanje (25%), Italië (24%), het Verenigd Koningrijk (23%), Portugal (20%) en op de 5e plaats komt Nederland (19%). Oostenrijk heeft ook 19% oversterfte, maar minder oversterfte per 100.000 inwoners. Bij Nederland is de afwijking tussen het gerapporteerd aantal corona sterfgevallen ten opzichte van de oversterfte het hoogste van alle landen, een factor 1,5 volgens onderzoek op het open source onderzoeksplatform github. (2)
Het CBS houdt sinds enige tijd de gegevens van de pandemie bij: de oversterfte per week, met een uitsplitsing naar leeftijdsgroepen en ook specifiek de oversterfte onder Wlz-gebruikers (mensen met een zwakke gezondheid die in verpleeghuizen verblijven). Tot en met augustus 2021 berekent het CBS het aantal coronadoden 78% hoger dan gemeld bij de GGD. (3.1, 3.2)
De auteurs noemen verschillende denkbare oorzaken. We nemen ze door.
Wordt het aantal coronaslachtoffers wel goed geregistreerd? Nee, zie hiervoor.
Zouden de massavaccinaties er mee te maken kunnen hebben? Dat is niet ondenkbaar, maar dit speelt in de meeste landen. Het is een internationaal vraagstuk, dat grootschalig, langdurig en interdisciplinair onderzoek vergt waarvan (deel)resultaten pas in de loop van de tijd beschikbaar zullen komen in wetenschappelijke publicaties. Zo’n onderzoek op stel en sprong voor Nederland doen, waarbij onze dataverzameling niet goed op orde is, lijkt niet erg zinvol. Het is bekend dat de registraties van het RIVM en de GGD gebrekkig zijn. De NHS (Verenigd Koninkrijk) en Sundhedsstyrelsen (Denemarken) zijn internationaal toonaangevende leveranciers van onderzoeksdata.
Maar er is wel een sterk verband tussen de oversterfte en de uitgestelde zorg. De opmerking van de auteurs dat ‘tijdens de maand december, waarin opnieuw lockdownmaatregelen werden ingevoerd, de verwachting zou zijn dat de oversterfte juist afneemt’ is dan ook ronduit naïef. Immers, de zorg stond bijkans op codezwart!
Het is evident dat de capaciteit van de gezondheidszorg ontoereikend is gebleken. De zorgvraag, reguliere zorg èn pandemische zorg, is structureel te hoog voor de beschikbare capaciteit. Het aantal ziekenhuisbedden is in de afgelopen jaren afgenomen. (4) Het aantal IC-bedden is sinds het uitbreken van corona niet substantieel uitgebreid. (5) Het ziekteverzuim onder zorgpersoneel is historisch hoog (6), mede als gevolg van de opgelopen infecties die mede veroorzaakt zijn door onvoldoende beschikbare persoonlijke beschermingsmiddelen. (7) De vaccinaties zijn te laat gekomen. (8) Op de publieke gezondheidszorg van de GGD’en is de afgelopen jaren bezuinigd (Wpg). (9) Kabinetten hebben niets gedaan met waarschuwingen dat er epidemieën zouden gaan uitbreken. (10) Er is weinig zicht op de feitelijke verspreiding van het coronavirus door het land, er is geen viruscontrol (11). Code zwart is in de ziekenhuizen met kunst en vliegwerk ternauwernood voorkomen, terwijl in de andere delen van de zorg (1e lijn, thuiszorg enz.) misschien wel sprake is (geweest) van een ‘code zwart’. (12) En nu overspoelt omicron de zorg, die al uitgeput is.
Het ziekteverzuim onder werknemers in zorg en welzijn kwam in het eerste kwartaal van 2021 uit op 6,8 procent, het hoogste verzuimcijfer in een eerste kwartaal sinds 2002. In de branche verpleging, verzorging en thuiszorg was het verzuim met 8,2 procent het hoogst. – CBS 29/4/2022
Het onderzoek waar de Tweede Kamer om heeft gevraagd kan in elk geval al gedeeltelijk worden afgerond. Het geprivatiseerde en gedecentraliseerde, ‘efficiënte’ nederlandse zorgsysteem bleek niet opgewassen tegen corona.
Ook het 2e coronajaar liet zijn stempel achter. De blog Oversterfte de belangrijkste indicator kwaliteit zorgstelsel bij pandemie van 31 december is (nu al) het meest gelezen!
1 – Oversterfte de belangrijkste indicator kwaliteit zorgstelsel bij pandemie
Hoe ziet nu de organisatie van de besturing van de zorg – tijdens pandemietijden – eruit?
We zien nu een driekoppige besturing van de gezondheidszorg.
1e Het crisismanagement van het kabinet, dat voor het eerst krachtdadig optreedt – een trendbreuk – door de lockdown. De rijksoverheid die de @GGDGHORNL kennelijk in de vaste positie wil terugbrengen van uitvoerder 1/
@2eKamertweets Zou zich vooral ook druk moeten maken om de opeenstapeling van besturingsmechanismen in de zorg, die onvermijdelijk meer overhead en indirecte kosten met zich meebrengen
Het denken staat nooit stil. Vandaag, 18/11, ben ik zeer somber over de nabije toekomst. Alleen een oprecht, introspectief, inhoudelijk en accuraat beeld van de #zorgcrisis gegeven door het demissionair Kabinet kan ons nog helpen. Op dit moment is testen voor toegang niet mogelijk, de capaciteit ontbreekt en de prevalentie van het virus is domweg te groot.
——————————————————————————————————————————————-
• De wetenschap weet het nooit zeker (OMT)
• Maar een paar dingen weten we wel:
Ø Sturen op exacte getallen (ZH-opnames, IC-opnames) is onzin, dit geldt ook voor sturen op besmettingen (het gaat om de trends)
Ø Vaccins beschermen jezelf, maar houden het virus niet tegen
Ø Ergo: onderscheid tussen gevaccineerden en ongevaccineerden is logisch niet verdedigbaar, noch uit oogpunt van solidariteit en met elkaar samenleven (geen QR/G2)
• Deze boodschap moet het kabinet verkondigen
• Om maatregelen te treffen die breed geaccepteerd zullen worden
• Iedereen moet testen voor toegang is zo’n maatregel (@KarinSpaink)
• In aanvulling op alle basismaatregelen waar iedereen zich aan moet houden
Het voorlopige bewijs vinden we bij Hamburg, dat al in september 2G invoerde, maar waar de besmettingscijfers niet gunstig afwijken tov. heel Noordwest Duitsland. Zie> https://t.co/WaLGczwT8j 3/
Erratum 2 jan. 2022 – Om voor mij onbegrijpelijke reden is de weergave van The Economist d.d. 3/12/2021 in blauwe en rood precies verkeerd: de blauwe lijn is het aantal geregistreerde coronadoden, de rode lijn is het aantal gemeten besmettingen. Bijgaand de juiste weergave d.d. 2/1/2022:
Het aantal geregistreerde coronadoden (rood) en het aantal gemeten coronabesmettingen (blauw): 6 golven. Scaled to peak (2 x-assen). Het aantal besmettingen van de 6e golf is nog hoger dan hier weergegeven – net als bij de 1e golf. Bron: The Economist, 3 dec. 2021
1e – Nederland is het enige modern europese land met zes golven. Het bewijs dat het beleid niet effectief is.
2e – De zwakten van het marktgedreven zorgstelsel worden zichtbaar door de pandemie. Nu weer: de traagheid van de boostercampagne. De kwetsbaarheid van de 25 GGD-uitvoeringsorganisaties.
4e – Uiteenrafeling van de onderliggende complexiteit. Het hart van de zorg, de intrinsiek gedreven zorgverlening, bezwijkt. De overheid moet ingrijpen maar doet dit zonder samenhangend idee, zonder plan.
update 28 november 2021 – Inmiddels tonen tientallen video’s van hulpverleners in en bij ziekenhuizen, die het meeste tot de verbeelding spreken (ambulance, SEH, receptie, IC, verpleegafdelingen), hoe ernstig de situatie nu is in het gehele land. Dit is maar een kleine greep.
22 november 2021 – reportage EenVandaag Kijkje achter de schermen bij het Amsterdam UMC: zo druk is het er nu door de vele coronapatiëntenWe zitten in een code die steeds donkerder grijs wordt, aldus Prof. dr. Armand Girbes, hoofd IC.
10 november 2021 – onderzoek RadboudUMC & ErasmusMC: De gevolgen van de coronacrisis voor IC-verpleegkundigen blijven groot. Veertig procent van de IC-verpleegkundigen ervaren klachten als angst, depressie of posttraumatische stress ten gevolge van hun werk.
Vandaag een rondje gebeld. GGD staat te popelen om #booster te geven! Qua personeel, ruimte, beschikbare vaccins, administratie, etc is alles gereed. Ze kunnen deze week al opschalen naar 1000+ per dag. Werkelijk niemand begrijpt waarom we moeten wachten tot 6 december. Iemand?
5 november 2021 – Ambulancedienst onder druk door vervoer coronapatiënten – In de regio Zuid-Holland Zuid = deel van Zuidwest-Nederland (zie bericht hiervoor)
5 november 2021 – Kuipers: zorg loopt in drie regio’s echt over – Ziekenhuizen in de regio’s Limburg en Zuidwest-Nederland en in de omgeving van Zwolle lopen momenteel over
Quote persbericht “Sta af en toe echt met buikpijn in de dienst omdat ik me afvraag hoe lang dit nog goed blijft gaan en hoeveel verpleegkundigen ik aan het einde van de rit – wanneer dat ook is – nog over heb” https://t.co/SqzUNnAXhM
4 november 2021 – Manifest praktijkhoudende huisartsen – 10 eisen aan politiek en verzekeraars
Hoe houden we de huisartsenzorg overeind en wordt een zorginfarct voorkomen? Huisartsen verenigd op Facebook plaatsen manifest: https://t.co/HCZSrrHHmV
31 oktober 2021 – Noodkreet IC-hoogleraren (intensivsiten) academische ziekenhuizen – 4 Punten: 1e Mensen moeten zelf verantwoordelijkheid nemen (basis maatregelen: mondkapje op, 1,5 meter, hygiene enz.); 2e Bescherm de ongevaccineerden, door uitbreiding van het gebruik CTB, nemen eigen verantwoordelijkheid door gemeenschappen zoals bijv. de Bible Belt ; 3e Probeer vaccinatiegraad nog verder te verhogen naar 90%+, daarbij een sleutelrol voor huisartsen die gefaciliteerd moeten worden vanuit minVWS; 4e Boosterinjectie zo spoedig mogelijk!
1 maand geleden – Brandbrief en Petitie intensivisten met 20.000+ handtekeningen – De Intensive-Care-zorg staat op springen! – Deze spanningen zijn niet veroorzaakt door een coronavirus; het is het resultaat van jarenlange uitholling van de zorg – De coronamaatregelen hebben de zorg juist niet geholpen – Geld moet anders besteed worden: aan de zorg zelf! De initiatiefnemers werken in Limburg.
2 maanden geleden – Klokkenluider van het #zorginfarct, Prof. Bianca Buurman voorzitter V&VN – ‘Hoe langer Den Haag wacht, hoe hoger de prijs. Het is onheilspellend: er zijn nu aanzienlijk minder IC-verpleegkundigen aan het werk dan vóór de coronapandemie. Terwijl we juist méér IC-verpleegkundigen nodig hebben. Hierdoor kunnen we bij een volgende coronapiek nauwelijks nog opschalen op de IC’s. De personeelstekorten worden steeds nijpender. Niet alleen op de IC’s, maar in alle onderdelen van de zorg. Het demissionaire kabinet loopt ondertussen met een wijde boog om de nationale zorgcrisis heen.
Ik denk dat niet voldoende mensen zich realiseren dat zich een crisis aandient in NL qua OK, SEH, anesthesie, radiologie en IC mn verpleegkundig. Gebrek aan coördinatie & leiderschap overdekt door mooipraterij van lui die nog nooit een patient hebben geholpen. Bewaar deze tweet.
De coronapas, hoe zinvol is die en wat doen ze in het buitenland? We vroegen het data-analist Marino van Zelst en keken naar landen om ons heen. #Nieuwsuurpic.twitter.com/Kt7RlOSjCd
Gijs van Loef 