Maandelijks archief: november 2025

Gezonde Levensjaren: Achteruitgang NL op alle fronten

Geplaatst in CBS, EU14, Eurostat, levensverwachting, monitor, publicaties, zorgstelsel door

750 views (website & LinkedIn)

Bij het verschijnen van het Manifest van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen is het zinvol om de cijfers op een rij te zetten.

Hoofdlijnakkoorden vanaf 2012 gaan samen met dalende gezondheidsjaren

a. Internationaal perspectief

Daling van het aantal gezonde levensjaren in Nederland, maar stijging van het EU-gemiddelde.

We maken een vergelijking tussen de jaren 2012 en 2023 bij de statistiek Healthy Life Years van Eurostat.

In 2012 stond Nederland op de 18e plaats in de landenranglijst van de EU. De levensverwachting in goede gezondheid (Healthy Life Years) bedroeg 61,2 jaar, net onder het EU-gemiddelde van 61,3 jaar (totaal mannen en vrouwen). Zie de grafieken:

NL op de 18 plaats. Niet meegerekend: Luxemburg, IJsland, die ontbreken immers in de ranglijst van 2023. Het VK in de ranglijst van 2012 (niet in R2023) kan weggestreept worden tegen Zweden in de ranglijst van 2023 (niet in R2012).

In 2023 staat Nederland op de 22e plaats in de ranglijst. De levensverwachting in goede gezondheid (Healthy Life Years) is gedaald naar 59 jaar, maar het gemiddelde van de EU is gestegen naar 63,1 jaar. Zie beide grafieken:

https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tps00150/default/map?lang=en

Mannen en Vrouwen

Daling van het aantal gezonde levensjaren zowel bij mannen als bij vrouwen in Nederland, stijging in de EU bij mannen en vrouwen

Het aantal gezonde levensjaren van mannen is gedaald van 63,5 in 2012 naar 60,6 jaar in 2023 (EU: stijging van 61 > 62,8 jaar). Het aantal gezonde levensjaren van vrouwen is gedaald van 58,9 in 2012 naar 57,5 jaar in 2023 (EU: stijging van 61,7 > 63,3 jaar).

b. Nationaal perspectief: gezonde levensjaren naar opleidingsniveau

Daling van het aantal gezonde levensjaren zowel bij hoog- als laagopgeleide Nederlanders; daling zowel bij mannen als bij vrouwen

We vergelijken de cijfers van 2011/2014 met de cijfers van 2021/2024 van het CBS. Om de twee jaarreeksen te kunnen vergelijken nemen we in de eerste tabel (2011/2014) het gemiddelde van het Basisonderwijs en het Vmbo (zonder correctie van aantallen) en vergelijken dit cijfer met de cijfers van 2021/2024 in de tweede tabel. Het aantal gezonde levensjaren bij mannen met een lage opleiding was 57,2 jaar en is gedaald naar 56,4 jaar. Het aantal gezonde levensjaren bij vrouwen met een lage opleiding was 56,8 jaar en is gedaald naar 53,7 jaar. Het aantal gezonde levensjaren bij mannen en vrouwen met een hoge opleiding was 71,7 jaar. Bij de mannen is die gedaald naar 69,4 jaar, bij de vrouwen is die gedaald naar 69,7 jaar. Gemiddeld blijft het verschil in gezonde levensjaren tussen hoog en laag opgeleid zo’n 14,5 jaar. Maar de relatieve achteruitgang is het grootste bij vrouwen met een lage opleiding, die nu 16 gezonde levensjaren minder hebben dan vrouwen met een hoge opleiding.

Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander  zorgstelsel (kwalitatief, financieel). 

Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. 
U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.

Brief SG aan informateur noemt Zorg als topprioriteit

Geplaatst in ourworldindata, overheidscommunicatie, politiek, publicaties, Regeerakkoord, rijksoverheid, Vertrouwen in de toekomst, zorgstelsel door

1090 views (website & LinkedIn)

De brief van de Secretarissen-Generaal van de Rijksoverheid aan informateur van Haersma Buma noemt de zorg als topprioriteit naast de welbekende trits ‘wonen/migratie/klimaat/defensie&veiligheid/stikstof’ (#WMKDS). Zo lezen we in de aanhef:

De SG van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, Jan Hendrik Dronkers, doet er zelfs nog een schepje bovenop. Op Linkedin schrijft hij “Nederland staat voor grote uitdagingen: een woning vinden is lastig, de zorg staat onder druk, en ook thema’s als migratie, stikstof en klimaat vragen om oplossingen.”

Mijn reactie bij de SG … en iets aangepast als eigen post op LinkedIn (met dezelfde strekking)

Veelzeggend is dat u de zorg als tweede noemt. In de SG-brief komt de zorg op de zesde plaats, na de bekende trits ‘wonen, migratie, klimaat, defensie/veiligheid, stikstof’. Helaas lees ik niet in de SG-brief dat er concrete voorstellen zijn m.b.t. de zorg. Dat lijkt me niet alleen een gemiste kans, maar meer dan dat: het is niet verantwoord. Het Nederlands zorgsysteem is volgens The Lancet Global Health (aug. ’25) in wereldwijd opzicht, gegeven onze hoge ontwikkelingsstandaard, bijzonder ondoelmatig. De kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg moet en kan omhoog door vergaande vereenvoudiging van regelgeving (het schrappen van ondoelmatigheden) waardoor middelen vrijkomen voor ruimere voorzieningen. Maar dit vereist wel een paradigma wisseling: Publiek moet boven privaat i.p.v. omgekeerd, zoals sinds 2006 in Nederland het geval is. Corona heeft daarbij aangetoond dat dit private sturingsmodel ook niet werkt bij een crisis (virus; oorlog).

Reactie op beslisnota/brief kabinet over ‘Waarom is de oversterfte in Nederland zo hoog?’
The Lancet Global Health august 2025

de Volkskrant kiest de vlucht naar voren (ouderenzorg)

Geplaatst in marktwerking, oversterfte, poll, publicaties, Volkskrant, zorginfarct, zorgstelsel door

1975 views (website & LinkedIn) – ‘Like’ o.a. Pieter Broertjes, Oud-hoofdredacteur de Volkskrant – tevens op Twitter/X

Poll over de Volkskrant – Uitslag

De poll is gehouden op Twitter en LinkedIn, de looptijd was 1 week. In totaal hebben ruim 1400 mensen de poll gezien. ‘Slechts’ 1,5% heeft daadwerkelijk een stem uitgebracht. Toch doet de Volkskrant er goed aan zich achter de oren te krabben. Driekwart van de respondenten (enkele accountants/auditors, enkele journalisten, meerdere zorgprofessionals) is het eens met de stelling “De Volkskrant ontbeert het vermogen om een integrale analyse van de gezondheidszorg te maken”.

De anonimiteit is gewaarborgd.

Poll op twitter/X, looptijd 1 week

De Volkskrant heeft goede vakjournalisten, maar is niet in staat om de belangrijke kengetallen (KPI's) van de zorg te analyseren/rubriceren en te duiden. Een ernstig gebrek. De Volkskrant ontbeert hierdoor het vermogen om een integrale analyse van de gezondheidszorg te maken.

18/11 – Nu ben jij aan zet, Pieter Klok!
NB Laat je je leiden door het aantal ‘Likes’, ‘views’ of gaat het je echt om de INHOUD? – Like Pieter Broertjes

Vandaag, 18 nov., komt de Volkskrant met haar COMMENTAAR op de ouderenzorg in vervolg op het artikel in de krant van jl. zaterdag “Oud geleerd is zelf gedaan” (volkskrant.nl d.d. 17/11).

Links in drie screenshots het COMMENTAAR, rechts mijn reactie voor wat betreft de door de Volkskrant genoemde cijfers. De krant noem er twee: 1e) uitgaven 1 miljard minder dan begroot in de thuiszorg (‘wonderbaarlijk’) en 2e) uitgaven 700 miljoen minder dan begroot in de verpleeghuiszorg. Op beide getallen valt veel af te dingen. De 1 miljard zou weleens het gevolg kunnen zijn van het afknijpen door zorgverzekeraars, de 700 miljoen rijmt niet met een uitgavenstijging van 10% in de WLZ-instellingen (CBS). Dit slaat de bodem weg onder het COMMENTAAR.

Een COMMENTAAR dat verder nogal warrig is. Dat zorgverleners meer autonomie moeten krijgen is een waarheid als een koe. Maar ook – patiënten – tussen streepjes? Wat wordt hier bedoeld? Hebben patiënten nu dan te weinig inspraak? Oh nee, ‘de huidige generatie is gewend om hun lot in eigen handen te nemen’. Feit is dat de intramurale ouderenzorg tijdens de coronajaren een verschrikking voor velen is geweest. Dat nooit meer! Maar waar slaat die kop nu op? Vragen…

De ronkende, optimistische toon van het COMMENTAAR springt vooral in het oog. Hoe komt de krant bij een zin als ‘Hoopvol is dat het zorgstelsel de goede kant op lijkt te bewegen’? Het is mij als onafhankelijk (niet bezoldigd) zorgstelselexpert een compleet raadsel. Ter verduidelijking. Dat de samenleving overal in den lande reageert op de beperkte zorgcapaciteit met zelfhulpgroepen en dat jongere generaties doordrongen zijn van de ernst van de situatie en meer gaan mantelzorgen is natuurlijk fantastisch – en ook belastend, maar ja -, dat er slimme oplossingen komen is ook prachtig – hoe meer, hoe beter – en dat de groeiende groep vermogende families hun eigen ouderenzorg onderbrengen in luxueuze zorgvilla’s is ook handig, maar al deze ontwikkelingen rechtvaardigen geenszins dit op gebakken lucht COMMENTAAR van Pieter Klok. De cijfers deugen niet.

Nieuw

Gezonde Levensjaren: Achteruitgang NL op alle fronten

over de Volkskrant

Reactie op: ‘Oud worden moet je in Nederland’ (deVolkskrant)
de Volkskrant over de Ouderenzorg
Pakt de Volkskrant de handschoen op? (Oversterftecijfers)
Oversterfte: Volkskrant aan leiband CBS? (2)

Twitter

Retweet Armand Girbes

Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander  zorgstelsel (kwalitatief, financieel). 

Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. 
U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.

Reactie op: ‘Oud worden moet je in Nederland’ (deVolkskrant)

Geplaatst in marktwerking, oversterfte, publicaties, Volkskrant, zorginfarct, zorgmarketing, zorgstelsel door

1285 views (website & LinkedIn)

Reactie op het COMMENTAAR 17 nov. 2025

de Volkskrant kiest de vlucht naar voren (ouderenzorg)

Reactie zaterdag jl.

Interessant stuk, Michiel. Een korte, eerste reactie.

De langetermijn-statistiek van Rudi Westendorp vertoont de laatste tijd, zeg maar sinds corona, toch wel trendbreuk(en). Feiten zijn: Nederlandse vrouwen hebben de laagste levensverwachting van West-Europa; alleen in NL is de levensverwachting gedaald sinds 2019; NL heeft veruit de grootste oversterfte (vooral onder de meest kwetsbare ouderen); de zorgsector is letterlijk zieker dan alle andere bedrijfstakken; uitvoerende zorgverleners hebben de meest stressvolle banen van alle bedrijfstakken. De gekwantificeerde feiten (cijfers) die ik ophoest zijn tamelijk onomstreden. Het zijn KPI’s die elk journalistiek goed onderbouwd verhaal over hoe het gaat met de ouderenzorg zou behoren te onderkennen, om enigszins vaste grond onder de voeten te krijgen. Ik mis deze. Dat is mijn belangrijkste kanttekening bij dit opiniërend verhaal.
Het brengt me op de vraag: daalt de zorgvraag werkelijk Xander Koolman?

Oh ja, nabrander. Deze quote op de voorpagina ‘Echt, als je ooit oud wilt worden, wordt het dan in NL in 2025’ lijkt me totaal niet onderbouwd, een kwaliteitskrant onwaardig de Volkskrant

https://www.linkedin.com/posts/michiel-van-der-geest-2447522_de-vergrijzing-is-in-volle-gang-maar-waar-activity-7395354858582614016-OWnp?utm_source=share&utm_medium=member_desktop&rcm=ACoAAAAgo34B3lR6Ro2PPrsmgIMk0vXoczduumQ

Links

Het sluimerend zorginfarct op de werkvloer
Reactie op beslisnota/brief kabinet over ‘Waarom is de oversterfte in Nederland zo hoog?’

Het sluimerend zorginfarct op de werkvloer

Geplaatst in CBS, existentieel vraagstuk, kritiek op zorgbestuurders, publicaties, ziekteverzuim, zorginfarct, zorgstelsel door

785 views (website & LinkedIn)

Ziekteverzuim Zorg blijft veruit hoogste (3Q25)

Twee nieuwe publicaties van het CBS i.s.m. het TNO en het AZW geven een cijfermatig inzicht in werkomstandigheden op de werkvloer die verzuimgerelateerd zijn. Beroepen in de gezondheidszorg springen in het oog. Het betreft de publicaties Bijna 1 op de 6 werknemers heeft stressvol werk (CBS/TNO) en Ziekteverzuim in zorg en welzijn blijft hoog – maar deze organisaties laten zien hoe het anders kan (AZW).

CBS/TNO hanteert een lijst van 90 beroepen in de economie (afbeelding):

Stressvol werk komt het vaakst voor in beroepen met veel directe verantwoordelijkheden en weinig regelruimte. In die banen moeten mensen hun taken vaak grotendeels uitvoeren volgens vaste instructies of protocollen. Van alle 90 beroepen is het percentage berekend van zeven aspecten van WERKDRUK (3 aspecten) en ZELFSTANDIGHEID (4 aspecten). Een hoge werkdruk is stressbevorderend. Omgekeerd is een lage zelfstandigheid stressbevorderend. Twee voorbeelden ter illustratie.

  • Koks scoren de hoogste werkdruk op het aspect ‘erg snel werken’, 61,2%
  • Kassamedewerkers scoren de laagste zelfstandigheid op het aspect ‘zelf beslissen’, 17%.

In de top10 van beroepen die het meest stressvol zijn staan vijf beroepen in de gezondheidszorg (!). Bovenaan staan de apothekersassisten, medisch praktijkassistenten staan op 3, artsen op 4, MBO-verpleegkundigen staan op 7 en gespecialiseerde (HBO-) verpleegkundigen staan op 9. In de top5 staan dus drie zorgberoepen (!!). Tabel CBS:

Het bewijst de juistheid van de stelling dat de gezondheidszorg de meest ongezonde bedrijfstak in de hele economie is. De zorg is letterlijk ziekmakend voor de zorgprofessionals in loondienst die het uitvoerend werk moeten doen.

Hier de tabel met de scores van de vijf zorgberoepen op de zeven aspecten. Apothekersassistenten leiden onder een zeer hoge werkdruk (3 aspecten: ze moeten a) erg snel werken, b) hebben heel veel werk en c) moeten ook extra hard werken), maar de zelfstandigheid is zeer beperkt, met als enig lichtpuntje dat ze enige ruimte hebben om zelf oplossingen te bedenken – maar die is wel minder dan normaal. Medisch praktijkassistenten hebben last van een (vrij) hoge werkdruk, maar hebben zeer weinig zelfstandigheid (4 aspecten: d)zelf beslissen; e) volgorde bepalen; f) werktempo bepalen; g) oplossingen bedenken). In de tabel kunt u ook de scores op alle zeven aspecten van artsen en de twee groepen verpleegkundigen lezen.

Conclusie AZW
"Uit het CBS-onderzoek blijkt dat het hoge verzuim in zorg en welzijn gedeeltelijk samenhangt met de kenmerken van de werknemers in deze bedrijfstak: er werken relatief veel vrouwen en iets meer ouderen, groepen die gemiddeld vaker en langer verzuimen. Ook werknemers met een mindere ervaren gezondheid melden zich vaker ziek.

Daarnaast spelen arbeidsomstandigheden een belangrijke rol. Hoge werkdruk, lichamelijk zwaar werk, beperkte autonomie en blootstelling aan besmetting komen in zorg en welzijn vaker voor en hangen samen met vaker en langer verzuim. Toch blijft, ook na correctie voor deze factoren, het ziekteverzuim in zorg en welzijn hoger dan in andere bedrijfstakken. Dat wijst erop dat er ook andere factoren meespelen."

Bronnen

https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/46/bijna-1-op-de-6-werknemers-heeft-stressvol-werk

Ziekteverzuim in zorg en welzijn blijft hoog – maar deze organisaties laten zien hoe het anders kan
#Zorginfarct!
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander  zorgstelsel (kwalitatief, financieel). 

Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. 
U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.