Categorie archief: RIVM

MONITOR – Sterfte in 2024 (RIVM)

Geplaatst in Care, excess mortality, monitor, oversterfte, publicaties, RIVM door

727 views

9 mei 2024 – update cijfers RIVM: zie onderste Tabel. Uit een analyse van de weekcijfers komt naar voren dat vooral het cijfer van de nieuwste week zeer onbetrouwbaar is: zie bovenste tabel. De correctie in de opvolgende week blijkt minimaal 2,4% te zijn (een verschil van 83 doden) en maximaalm 8,3% (een verschil van 283 doden). De correcties in de weken erna zijn relatief klein. Met andere woorden: Het lijkt zinvol om vanaf het tweede weekcijfer van het RIVM te publiceren.

2 mei 2024 – update cijfers RIVM. Wederom past het RIVM de schatting van de vorige week aan met een enorme correctie naar beneden (nu: week 16 ). Het maakt deze wekelijkse updates weinigzeggend. Om die reden ziet vanLoef Research er (voorlopig) van af de tabel op twitter/’X’ te plaatsen.

25 april 2024 – update cijfers RIVM. Opnieuw stelt het RIVM haar nieuwste raming fors naar beneden bij. Hetzelfde commentaar als van 11 april: Er ontstaat een beeld van schommeling rond het gemiddelde vanaf half februari. NB Vrijwel alle weken ligt de sterfte wel iets boven het gemiddelde. Op jaarbasis zijn het nu 2795 sterfgevallen boven de prognose, ca. 5,1 %.

NB Het verwacht aantal doden is het rekenkundig gemiddelde van de ondergrens en de bovengrens van de verwachte sterfte. Deze worden niet weergegeven in de overzichtstabel.

Toelichting

Het RIVM heeft de bandbreedte van de wekelijkse sterfteverwachting in 2 stappen verhoogd, dit is te zien aan de opwaartse kniks, de eerste (grote) opwaartse knik in de week van 4 t/m 10 juli 2022, de tweede (kleine) opwaartse knik in de week van 3 t/m 9 juli 2023 (blauwe pijlen). Bij de eerste knik is de bovenkant van de sterfteverwachting verhoogd van 2965 naar 3078.

Eerdere versies

18 april 2024 – update cijfers RIVM. Sterk verhoogde sterfteverwachting in de eerste weken van april onder de mensen van 65 jaar t/m 79 jaar. De totale oversterfte neemt weer toe, evenals het gemiddelde (2877 sterfgevallen; 5,61%).

11 april 2024 – update cijfers RIVM. Bijstelling van cijfers. Er ontstaat een beeld van schommeling rond het gemiddelde vanaf half februari. De oversterfte neemt af, zowel in totaal, als procentueel. Op jaarbasis ca. 2430 sterfgevallen, zo’n 5%.

3 april 2024 – update cijfers RIVM. Bijstelling van eerdere weekcijfers maakt geen groot verschil. Sinds maart een kleine, schommelende ‘meersterfte’. Het jaartotaal bedraagt een oversterfte van 2694 sterfgevallen (6%).

28 maart 2024 – update cijfers RIVM. Voor het eerst daalt de totale oversterfte (op ‘jaarbasis’, dwz. alle weken opgeteld) daadwerkelijk. Het oversterftepercentage zakt naar 6,2%.

21 maart 2024 – update cijfers RIVM. De prognose van de laatste weken blijkt zeer onbetrouwbaar. Forse bijstelling naar beneden van week 10. Toch blijft de cumulatieve oversterfte in 2024 aanzienlijk: ca. 2774 extra sterfgevallen, 7,3%.

13 maart 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt verder af, maar is tot op heden toch nog ca. 7,9 %. Na een korte ‘dip’ voorspelt het RIVM een nieuwe sterftepiek. Het gaat om ca. 2724 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.

6 maart 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt verder af, maar is tot op heden toch nog ca. 8 %. Het gaat om ca. 2486 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.

29 februari 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt af, maar is tot op heden toch ca. 8,6%. Het gaat om ca. 2384 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.

22 februari 2024 – update cijfers RIVM.

Plusmutaties in alle weken. De oversterfte bedraagt 2.296 sterfgevallen, dit is ca. 9,5%.

16 februari 2024 – De eerste monitor van de sterfte in 2024 op basis van het RIVM.

De oversterfte in 2024 is op dit moment 9%, het gaat om 1.876 extra sterfgevallen. NB: Het CBS (Statline) schat het aantal overledenen iets lager in dan het RIVM.

Bron: https://www.rivm.nl/monitoring-sterftecijfers-nederland

Oversterfte in Nederland in Europa
EXCESS MORTALITY RANKING E13 (baseline 2016-2019)
EXCESS MORTALITY RANKING E14 (baseline 2015-2019)
Marktwerking oorzaak van exceptionele oversterfte (deel 1)

Nieuwe poll bevestigt geloofwaardigheidsprobleem CBS en RIVM inzake ‘oversterfte’

Geplaatst in acute zorg, beleidsevaluatie, CBS, corona dashboard, Cure, Dutch Data, excess mortality, monitor, oversterfte, poll, publicaties, RIVM, Twitter, zorginfarct, zorgstelsel door

In de afgelopen 4 maanden zijn vier korte polls geweest op X (kort, dwz.: looptijd max. 2 dagen) met een vrijwel identieke vraagstelling: “Voor actuele informatie over de oversterfte moet je de volgende bron raadplegen”, met een keuze tussen drie (eerste twee polls: CBS/deze website/weet niet) en vanaf de derde poll vier keuzemogelijkheden (incl. optie: Rivm).

Uiteraard zijn deze polls niet representatief, verre van dat. Maar ze zijn wel indicatief omdat, ondanks een bescheiden respons van minimaal 53 en maximaal 165 stemmen, er versterkende effecten zijn:

* een bepaalde naamsbekendheid van ‘Gijs van Loef’, onlangs bevestigd door de Volkskrant in het veel gelezen/geziene artikel van 11 dec. jl. waarin hij geciteerd werd als ‘een zorgconsultant die de oversterftecijfers nauwgezet volgt’; https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/geheimzinnige-oversterfte-steeds-minder-mysterieus-aan-de-vaccins-lag-het-zeker-niet~b6cea7de/

* gerichte acties om de poll onder de aandacht te brengen van een breder gehoor op twitter/’X’, een gehoor dat sterk betrokken is bij de gezondheidszorg en de gevolgen van de corona pandemie

* specifieke actie gericht op ‘opinieleiders’ zoals Ruben van Gaalen van het CBS .

De uitkomst van deze vier polls liegt er niet om.

Deze website, http://www.gijsvanloef.nl, is DE BRON met ACTUELE CIJFERS van de OVERSTERFTE IN NEDERLAND.

PS Bekende zorgbestuurders bekijken dit bericht en bezoeken mijn profiel maar reageren niet openlijk.
PS Ik ben diegenen die het aandurven om zich hierover openlijk uit te spreken bijzonder erkentelijk: Jaap van den Heuvel Dick Van der Zon Ellen van der Leeden Danka Stuijver Kees Gaemers Isabel van Hövell-Ullmann e.a. en op twitter/’X’ Bart Bruijn John Jacobs Maartje Goverde en anderen.

4 december 2023 – uitslag 3e Poll

De website gijsvanloef.nl consolideert haar geloofwaardigheid als meest betrouwbare bron voor actuele informatie over de oversterfte in Nederland. In de 3e poll is het RIVM als aparte keuze mogelijkheid toegevoegd.

Uitslag 3e poll (niet representatief, wel indicatief):

Uitslag 2e poll (niet representatief, wel indicatief):

Uitslag 1e poll van 2 sept. jl (niet representatief, wel indicatief):

Enkele links

Oversterftegolf Nederland zet door
MONITOR – Oversterfte (CBS)
Directieberaad CBS aan leiband politiek bij oversterfte (1)
Is de extreme oversterfte een bedreiging van de Staatsveiligheid?
Internationaal ongekende oversterfte NL onomstotelijk bewezen

https://gijsvanloef.nl/2023/03/16/excess-mortality-ranking-2023-eu14/

uitslag poll Coronavirus: RIVM heeft geloofwaardigheidsprobleem

Misleiding Tweede Kamer door het RIVM

Geplaatst in acute zorg, Care, coronavirus, Cure, kritiek op zorgbestuurders, overheidscommunicatie, oversterfte, Platform Betrouwbare Zorgcijfers, politiek, publicaties, RIVM, zorgmarketing, zorgstelsel door

238 views

Erkende deskundigen – ik kan geen namen noemen, u begrijpt wel waarom – onderschrijven dit.

Sinds een jaar loopt de zorg over, het #zorginfarct. Dit is geen nieuws, velen met praktijkervaring roepen het. De oversterfte is de ultieme indicator van een zorgstelsel dat in gebreke blijft: pure logica. Waar dat precies aan ligt, is een andere vraag. Onderzoek wordt tegengewerkt. Door het openbaar bestuur, dat is dus de politiek.

Woensdag jl. toonde de heer Jaap van Dissel de sheet ‘Sterfte momenteel niet verhoogd’ aan de vaste kamercommissie VWS. Er is sprake van misleiding. De getoonde grafiek is de grafiek Sterfte in Nederland binnen 2 weken gerapporteerd van het RIVM.

De waarheid is dat er vanaf medio maart een ononderbroken oversterfte in 2022 is van nu bijna 6%, dit zijn ca. 6.776 sterfgevallen (cijfers CBS 30 sept.).

Links: brongrafiek RIVM, Rechts: getoonde sheet

Bronnen

https://www.rivm.nl/monitoring-sterftecijfers-nederland

https://www.tweedekamer.nl/kamerleden-en-commissies/commissies/volksgezondheid-welzijn-en-sport/thema-coronavirus

https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/welvaart-in-coronatijd/gezondheid-in-coronatijd (klik op datatabel)

Oversterfte Nederland opmerkelijk hoog (2022)

Beveiligd: EXCESS MORTALITY RANKING 2022 E14

#Zorginfarct!

Geplaatst in acute zorg, Care, CBS, corona dashboard, coronavirus, Cure, excess mortality, overheidscommunicatie, Platform Betrouwbare Zorgcijfers, publicaties, RIVM, zorginfarct, zorgstelsel door

Blog is afgesloten – 704 views

https://twitter.com/TheHennaK/status/1454936707179196416

Is er sprake van een zorginfarct? Wat zeggen de cijfers?

de 6e golf

De 6e golf is begonnen, alsof het virus vrij spel heeft in ons land. Geen enkel ander modern Europees land (EU14) evenaart dit aantal coronagolven, het maximum is 5,5 (UK). Het indiceert de grilligheid en onbeheersbaarheid van het nederlandse beleid dat juist niet (NB: maar eerst wel, de groepsimmuniteit gedachte) het vrij rondgaan van het coronavirus als uitgangspunt heeft. Het indiceert ook een vrijwel permanente druk op het zorgsysteem. Alleen in de zomer van 2020 en juni 2021 was de extra (corona)druk op de zorg tijdelijk lager. Zo beschouwd is dit een indicator van het #zorginfarct.

Dagelijks aantal besmettingen (boven) en dagelijks aantal doden op dezelfde tijdschaal (x-as). Bron: worldometers.info, 3 dec. 2021
De 1e golf week sterk af: er vielen de meeste coronadoden, terwijl het gemeten aantal besmettingen erg laag was. Maar in werkelijkheid was het aantal besmettingen natuurlijk veel hoger.

de oversterfte

De 1e golf bracht een groot aantal coronasterfgevallen. Na de 1e golf was er een korte periode enige ondersterfte, verklaarbaar, veel stokoude mensen overleden door het virus een aantal maanden eerder. Maar sinds augustus 2020 zien we opnieuw een oversterfte, alleen in de maand maart 2021 een ondersterfte, die blijvend is tot op heden. We weten inmiddels dat de levensverwachting voor het eerst sinds decennia is gedaald. De nu structurele oversterfte is een indicator van het #zorginfarct.

Volgens het CBS is de oversterfte dit jaar tot en met september 5.350 doden. In 2020 bedroeg de oversterfte 14.603 doden. Vanaf 1 januari 2020 bedraagt de totale oversterfte afgerond 20.000 doden.

Excess mortality in the Netherlands. Bron: ourworldindata.org, 3 dec. 2021
De levensverwachting is in 2020 gedaald met 0,7 jaar tov. 2019. Bron: Eurostat

de RIVM-indicatoren

In de afgelopen tijd zijn er steeds meer kwaliteitsindicatoren beschikbaar gekomen op de website van het RIVM http://www.volksgezondheidenzorg.info Een overzicht staat op:

https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/zorgbehoefte/alle-indicatoren

Er is een selectie gemaakt van indicatoren die algemeen zijn (geen specifieke aandoening of ziekte), een aanwijzing vormen voor werkdruk en/of de kwaliteit van de geleverde zorg en een meerjarenbeeld geven (minimaal 5 jaren, doorlopend tot in het heden) waardoor trends zichtbaar zijn. Het betreft in totaal 14 indicatoren. Vrijwel alle indicatoren (12 van de 14) geven aan dat de zorg onder steeds grotere druk staat. De cijfers bevestigen het beeld van een sluipend zorginfarct.

De cijfers lopen altijd achter op de werkelijkheid, zo’n 2 jaar. Ze geven de trends aan. En toen kwam de corona pandemie…

NB1: het RIVM geeft in de helft van de gevallen (7 op 14) een m.i. verkeerde duiding van de trend, in alle gevallen te positief (RIVM zegt stabiel over tijd /neutraal , terwijl de trend neerwaarts/negatief is). Dit wordt hier aangegeven. NB2: op basis van deze criteria zijn alle relevante indicatoren geselecteerd, er is niet selectief geshopt . NB3: cijfers over aanbod van capaciteit zijn niet relevant, net zo min als zorgvraagcijfers. De druk op de zorg komt tot stand in de confrontatie van vraag en aanbod. NB4: kostenindicatoren zijn evenmin relevant.

indicatoren huisartsen

1 Huisarts besteedt voldoende tijd aan patienten – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#!node-huisarts-besteedt-voldoende-tijd-aan-patient – ongunstige trend (RIVM: stabiel over de tijd=?)

2 huisarts geeft patient gelegenheid om vragen te stellen – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#!node-huisarts-geeft-de-gelegenheid-om-vragen-te-stellen – duidelijke verslechtering afgelopen jaar (RIVM: stabiel over de tijd=?)

3 huisarts betrekt patient bij beslissingen – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#node-huisarts-betrekt-patient-bij-beslissingen – gunstige trend

indicator afstemming 1e en 2e lijn

4 personen die problemen ervaren met afstemming tussen de 1e en de 2e lijn – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#node-ervaren-problemen-afstemming-tussen-eerste-en-tweede-lijn – ongunstige trend

indicatoren ziekenhuizen

5 zorginfecties in ziekenhuizen – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#!node-zorginfecties-ziekenhuizen – ongunstige trend

6 ambulanceritten op tijd – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden-acute-zorg#!node-ambulanceritten-binnen-de-norm – stabiele trend

Treeknormen

7 wachttijden diagnostiek in ziekenhuizen – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#node-wachttijd-ziekenhuiszorg-diagnostiek – duidelijke verslechtering tov. vorige jaar (RIVM: door trendbreuk geen conclusie mogelijk=?)

8 wachttijden behandeling in ziekenhuizen – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#node-wachttijd-ziekenhuiszorg-behandeling – ongunstige trend (meerjaren) (RIVM: door trendbreuk geen conclusie mogelijk=?)

9 wachttijden poliklinisch consult medisch-specialistische zorg – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#!node-wachttijd-ziekenhuiszorg-polikliniek – ongunstige trend (meerjaren), 2019 vs. 2020 wisselend beeld

indicatoren kwaliteit verzorging en verpleging

10 onvoldoende gekwalificeerd personeel volgens zorgverleners in ziekenhuizen en de ggz – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#node-onvoldoende-gekwalificeerd-personeel-volgens-zorgverleners-binnen-ziekenhuizen-en-de-ggz – ongunstige trend

11 onvoldoende kwaliteit van zorg op de eigen afdeling volgens verpleegkundigen in ziekenhuizen en de ggz – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#node-onvoldoende-kwaliteit-volgens-verpleegkundigen-en-verzorgenden – duidelijke verslechtering afgelopen 2 jaar (RIVM: stabiel over de tijd=?)

12 tevredenheid zorgverleners met de kwaliteit van geleverde zorg in de eigen instelling binnen ziekenhuizen en de ggz – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/beter-worden#node-tevredenheid-zorgverleners-met-kwaliteit-van-zorg-eigen-instelling – ongunstige trend (RIVM: stabiel over de tijd=?)

13 tevredenheid zorgverleners met de kwaliteit van geleverde zorg in de eigen instelling in de langdurige zorg – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/leven-met-een-ziekte-beperking#node-tevredenheid-zorgverleners-met-de-kwaliteit-van-de-geleverde-zorg-de-eigen-instelling-de – ongunstige trend (RIVM: stabiel over de tijd=?)

14 onvoldoende gekwalificeerd personeel volgens verpleegkundigen en verzorgenden in de langdurige zorg – https://www.volksgezondheidenzorg.info/prestatie-indicatoren-voor-gezondheidszorg/leven-met-een-ziekte-beperking#node-onvoldoende-gekwalificeerd-personeel-volgens-verpleegkundigen-en-verzorgenden-de – ongunstige trend

Bronnen:

https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/44/in-oktober-overleden-1-250-mensen-meer-dan-verwacht

https://www.cbs.nl/nl-nl/faq/corona/medisch/hoeveel-sterfgevallen-zijn-er-per-week-

https://ourworldindata.org/grapher/excess-mortality-p-scores-projected-baseline?country=~NLD

https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Excess_mortality_-_statistics

https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/37/ziekteverzuim-zorg-en-welzijn-blijft-op-hoogste-niveau-sinds-2003

Deze post is een vervolg op de vorige post (14/10) waarin ik betoog dat de overheid een eenzijdig rooskleurig beeld geeft van de corona pandemie:

Het coronadashboard van de overheid

https://www.skipr.nl/nieuws/toename-coronapatienten-dwingt-regios-reguliere-zorg-af-te-schalen/

Het kabinet is ‘out of control’ obv. de feiten – de feiten op een rij

Geplaatst in acute zorg, Care, corona dashboard, coronavirus, Cure, overheidscommunicatie, politiek, publicaties, RIVM door

29/9 9:00 uur – laatste update. Deze post is afgesloten. Eerste publicatie was op 23 september jl. De tekst bleef, qua strekking, ongewijzigd. Nadien zijn de cijfers een paar keer geactualiseerd.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

    • Het bron- en contactonderzoek (BCO) heeft gefaald (bestuurlijk-organisatorisch – personele capaciteit GGD’en <> testcapaciteit laboratoria, doorlooptijden; tegenstrijdigheden in beleidsontwikkeling: wie mag zich laten testen?; wie krijgt voorrang bij het testen?)

      In bestuurlijke zin: de situatie is in 11 veiligheidsregio’s ‘zorgelijk’ en in 3 zelfs ‘ernstig’ bron: RO-dashboard

      zie voetnoot

  • 78% van de besmettingen heeft een onbekende oorsprong/setting bron: RIVM epidemiologisch rapport d.d. 22/9/2020 Rivm Epidemiologische situatie 22 sept. 2020

  • Het Reproductiegetal (R0) ligt boven de 1 sinds 18/8 (nu: 1,33), maar eigenlijk al sinds 30/6 (alleen tussen 3/8 en 17/8 nipt onder de 1.0, orde ca. 0.95, dus verspreiding sudderde door 1:1) bron: RO-dashboard coronadashboard rijksoverheid ;Rivm

  • Het aantal positief getestte personen ligt al 2 weken toenemend boven de signaalwaarde (16,8 t.o.v. Sw=7 obv. 1 dagsmeldingen) bron: RO-dashboard

  • Het aantal IC-opnames ligt nu ruim een week boven de signaalwaarde (nu: 12 t.o.v. Sw=10) bron: RO-dashboard

bovenste deel dashboard rijksoverheid (homepage)

 

 

  • Het percentage positieve uitslag (test) t.o.v. het totaal aantal afgenomen tests is gestegen van 0,6% (eind juni) naar 6,1% heden (3 weken geleden nog 2,2%) bron: Rivm

  • Er zijn op dit moment meer dan 100.000 mensen besmet (exacte schatting: 104.437) bron: RO-dashboard (2e indicator vanaf linksboven: aantal besmettelijke mensen per 100.000 inwoners)<Rivm

    onderste deel dashboard rijksoverheid (homepage)

voetnoot
Bronnen ‘BCO heeft gefaald’: rapporten Toezichthouders IGJ ‘GGD’en zijn goed op weg. Alleen is de weg nog lang…’ IGJ GGD BCO; rapport Algemene Rekenkamer ‘Testen op corona’ Rekenkamer Ongebruikte testcapaciteit in het voorjaar; uitzending Nieuwsuur 23/9; nu.nl interview projectleider coronatests 24/9

Zie ook
Kaart Europa toont Nederlands’ falen in de 2e golf

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Twitter

position paper Lessons Learned VWS / Dashboard

Geplaatst in acute zorg, corona dashboard, coronavirus, Cure, dashboard, overheidscommunicatie, politiek, publicaties, rijksoverheid, RIVM door

experttafel thema dashboard

Onderwerp: Opzet en werking van het corona dashboard

Mijn perspectief: Bestuurskundig en maatschappelijk. De overheid moet goede informatie verstrekken over de uitkomsten van beleid (reguliere parlementaire controlcyclus, verantwoordingsdag). De acute coronacrisis maakt dit nog urgenter. Maatschappelijk draagvlak is nu immers cruciaal voor de effectiviteit van het overheidsbeleid.

De strategie van de overheid is niet duidelijk en daarmee ook de te behalen doelen.[1] Met andere experts pleit ik voor maximaal indammen (en BCO/TTI).[2] Thans, begin augustus, heeft het er alle schijn van dat het draagvlak onder de bevolking voor het onduidelijke en innerlijk tegenstrijdige kabinetsbeleid en de genomen beheersmaatregelen verdwenen is. Onder meer bij jongeren, maar ook bij andere leeftijdsgroepen. Dit is een buitengewoon zorgwekkende ontwikkeling.

Absolute randvoorwaarden van een effectief kabinetsbeleid – dat per definitie een politiek beleid is -, zijn:

  1. Het beleid (gebaseerd op openbare adviezen van het OMT, kennisinstituten, onafhankelijke experts e.a.) moet ondubbelzinnig zijn. Maak helder: wat weet de wetenschap wel/niet[3], wat zijn andere relevante aspecten (sociaal, economisch, juridisch; maatschappelijke risico’s) en wat beslist het kabinet uiteindelijk op grond van welke politieke overwegingen;
  2. het beleid moet gebaseerd zijn op controleerbare en objectieve informatie en data. Het corona dashboard heeft hierin een sleutelrol.

Doel van het corona dashboard

Doel van het corona dashboard is het doorlopend – real time – verschaffen van relevante, duidelijke en objectieve informatie[4] aan de samenleving over de situatie met betrekking tot het virus. Dit op verschillende niveau’s[5].

Ik vertaal de tweede en de derde vraag als volgt:

2e vraag: Hoe moet het dashboard er uitzien, hoe ziet het ‘perfecte dashboard’ er uit? (beschrijving van het instrument)

3e vraag: Hoe moet het kabinet het dashboard toepassen om de gekozen strategie ( het maximaal indammen van het virus? ) te kunnen realiseren en daarmee de concreet gestelde doelen te bereiken?

Antwoord 2e vraag  – hoe moet het dashboard er uitzien, hoe ziet het ‘perfecte dashboard’ er uit? (beschrijving van het instrument)

Het huidige dashboard biedt in beginsel de goede informatie en is work in progress , relevante indicatoren worden nog nader uitgewerkt. Het dashboard is a-politiek, dit is een cruciaal gegeven. Bij een goed gebruik ervan neemt de geloofwaardigheid van het kabinetsbeleid toe. In potentie verhoogt zo’n dashboard, mits goed toegepast, het maatschappelijk draagvlak voor het kabinetsbeleid. (zie 3e vraag)

Maar de presentatie is voor verbetering vatbaar. Bezoekers moeten direct ‘gegrepen worden’ op de homepage. Men wil het ‘eigen beeld van Nederland’ kunnen zien, de virus brandhaarden er direct uit kunnen pikken.

Mijn voorstel is daarom op de homepage een interactieve kaart van Nederland op te nemen. De huidige: https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/regio door ontwikkelen, zie bijv.: https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/actueel en:  https://www.bddataplan.nl/corona/.

Visueel zou ik deze kaart ca. driekwart van het beeld laten bepalen (het linker en middendeel van een beeldscherm) en in het resterende deel van het beeld (het rechtervlak) de ‘key performance indicators’ die nu op de homepage staan. Deze worden onder elkaar in beeld gebracht: het reproductiegetal (R0), het aantal besmettelijke mensen in Nederland, het aantal ziekenhuisopnamen, enz. naar beneden (scrollen). Zie afbeelding:

Vervolgens kan men doorklikken naar specifieke informatie pagina’s. Maak van het rioolwaterbeeld ook een landelijke interactieve kaart (met kleuren). Tevens een link naar het cijfermatig wereldbeeld, bijv.:  https://www.nytimes.com/interactive/2020/world/coronavirus-maps.html?action=click&module=Top%20Stories&pgtype=Homepage. De website van de New York Times is nu overzichtelijker en sneller inzichtelijk dan het vermaarde overzicht van het CSSE van de John Hopkins University: https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6

Antwoord 3e vraag  – hoe moet het kabinet het dashboard toepassen om de gekozen strategie te kunnen realiseren en daarmee de concreet gestelde doelen te bereiken?

Het dashboard moet door het kabinet daadwerkelijk en consequent gebruikt gaan worden bij persconferenties en andere media-uitingen. De communicatie wordt daardoor strakker, overtuigender en sluit direct aan bij de onderliggende inzichten – de actuele verspreiding van het virus – zoals het dashboard toont. Er moet ook een app voor de smartphone komen die de gebruiker directe antwoorden geeft op zijn specifieke vragen. Het zal de geloofwaardigheid van het kabinetsbeleid ten goede komen en daarmee het draagvlak onder de Nederlandse bevolking zeker versterken.

Gijs van Loef

[1] Voorbeeld: een doel lijkt te zijn ervoor te zorgen dat de IC-capaciteit van ziekenhuizen niet overschreden wordt.

[2] Advies aan de vaste kamercommissie VWS ‘Aanpak coronacrisis onder de loep’, 28 juni 2020 https://gijsvanloef.nl/2020/07/26/advies-aan-de-kamer-28-6-aanpak-coronacrisis-onder-de-loep/

[3] De evidence based wetenschappelijke benadering werkt niet, er is geen tijd voor. Besluiten moeten worden genomen op grond van onzekerheid.

[4] transparantie: bronverwijzingen, databronnen

[5] macro: landelijke kengetallen, zoals R0, aantal besmettingen/100.000; meso: regio’s; micro: gemeenten, het registreren van kleinere en idealiter de kleinste clusters; zie Rivm ‘Wekelijkse update epidemiologische situatie COVID-19 in Nederland’ Tabel 8: Vermelde mogelijke settings van besmetting van bij de GGD’en gemelde COVID-19 patiënten.

Advies aan de Kamer (28/6): Aanpak coronacrisis onder de loep

Geplaatst in acute zorg, coronavirus, motie Tweede Kamer, Platform Betrouwbare Zorgcijfers, politiek, publicaties, rijksoverheid, RIVM door

update 13/8/2020 – Zie hier de opname van de hoorzitting ‘corona aanpak’ van de fracties PvdA, GroenLinks en SP d.d. 12 aug. jl. Youtube Hoorzitting coronavirus met Arnold Bosman (lid redteam) en Nienke Ipenburg

Deze deskundigen brachten een maand geleden het advies uit aan de vaste kamercommissie van VWS.

Aanpak coronacrisis onder de loep

Geachte leden van de kamercommissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
Het is goed dat de Tweede Kamer een onafhankelijk onderzoek instelt naar de maatregelen om de coronacrisis te bestrijden. Het Corona Dashboard van Platform Betrouwbare zorgcijfers ( corona dashboard EW16/W36 en hartblik.nl/corona dashboard) laat zien dat Nederland bij de landen behoort met hoge sterftecijfers.
Op verzoek van het Platform Betrouwbare zorgcijfers heeft een groep van experts een advies opgesteld van 10 punten over de verdere aanpak van de bestrijding van het coronavirus.
Met genoegen bieden wij uw commissie dit hierbij aan.

28 juni 2020

Ons advies bestaat uit de volgende 10 punten van analyse, leidend tot dit advies:
1.      Nastreven groepsimmuniteit leidt tot 100.000 slachtoffers.
2.      Opbouw van groepsimmuniteit tot minimum 60% duurt 33 maanden.
3.      Het is onzeker of groepsimmuniteit met antistoffen bereikt kan worden.
4.      Virulente virussen zijn te gevaarlijk voor het opbouwen van groepsimmuniteit.
5.      Meer bron- en contactonderzoek is nodig om de epidemie te bestrijden.
6.      Bescherm zoveel mogelijk mensen, vooral zorgverleners.
7.      Verbeter de behandeling van vroeg COVID-19.
8.      Verbied grootschalige evenementen totdat we voldoende kunnen beschermen.
9.      Menselijk contact is te belangrijk om te verbieden.
10.  Laat wetenschappers open en transparant discussiëren en vrij van politiek.
Hierbij stellen wij een andere beleidskeuze voor dan het huidige.

Het gekozen beleidsscenario (RIVM)
De RIVM-site bespreekt wat zij noemen de 3 scenario’s voor de bestrijding van het virus op de pagina Aanpak bestrijding: het virus (i) maximaal controleren, (ii) volledig zijn gang laten gaan en (iii) maximaal tegenhouden.
Nederland kiest voor wat het RIVM noemt (i) maximaal controleren en licht toe wat dit betekent: “Dat leidt tot een geleidelijke verspreiding, onder groepen die het minste risico lopen.” En “Mensen kunnen immuun worden, zodat het virus steeds minder kans krijgt om anderen ziek te maken: de ‘beschermende muur om de kwetsbare ouderen en mensen met een zwakke gezondheid’”.
De omschrijving van maximaal controleren lijkt op de definitie van het opbouwen van groepsimmuniteit door een infectie langzaam te laten doorwoekeren. Als het te snel gaat wordt de ic-capaciteit overbelast. Doorgaans wordt 60% tot 80% als minimum genomen voor groepsimmuniteit. Het Rijksvaccinatieprogramma spreekt over 95% voor de mazelen.

Virologen reageren normaal met (iii) maximaal tegenhouden op epidemieën, zowel in de diergeneeskunde als in de humane geneeskunde bij Ebola. In Oost-Azië en Australië werd deze strategie vooralsnog succesvol toegepast tegen SARS-2– mede ingegeven door de ervaringen met SARS-1.

De pagina is op 2 juli jl. door het RIVM verwijderd.

Toelichting op de punten

1.      Nastreven groepsimmuniteit leidt tot 100.000 slachtoffers.

  • Inmiddels zijn 6.074 mensen overleden met diagnose SARS-2. De oversterfte in Nederland is 9.800 mensen. Als de cijfers van oversterfte omgerekend worden naar 60% immuniteit kost dat 107.000 levens (60/5,5*9.800).
  • Meer dan honderdduizend doden in Nederland vinden wij onaanvaardbaar hoog.

2.      Opbouw van groepsimmuniteit tot minimum 60% duurt 33 maanden.

  • In drie maanden heeft 5,5% van Nederland antistoffen gekregen en is dus blootgesteld, genezen en derhalve waarschijnlijk immuun voor SARS-2. De voorzichtige schatting van 60% voor groepsimmuniteit betekent dat het 33 maanden (60/5,5*3) duurt voordat dit bereikt wordt. De ervaring liet zien dat IC-afdelingen een maximumcapaciteit hebben en dat Nederland niet meer ziektegevallen aankan.
  • Indien de besmettingsgraad laag blijft wordt voorkomen dat er veel slachtoffers vallen, maar kan de tijd die nodig is voor het bereiken van groepsimmuniteit ook vele jaren langer duren dan 3 jaar.
  • Het is ook belangrijk te realiseren dat als de epidemie op een natuurlijke manier uitwaaiert over het land, de besmetting niet goed te beheersen valt. Het risico op erge uitbraken is reëel.
  • Een gedeeltelijke en variabele lockdown van bijna drie jaar is sociaal-maatschappelijk en economisch veel te lang.

3.      Het is onzeker of groepsimmuniteit met antistoffen bereikt kan worden.

  • Er is bewijs dat bij COVID-19 het afweersysteem bijdraagt aan de ziekte van patiënten (immuun pathologie).
  • Er is bewijs dat hogere antistoftiters geassocieerd zijn met ernstigere ziekte van patiënten.
  • Er is geen bewijs dat antistoffen de verspreiding van het virus voorkomen. Dit bleek ook uit een vaccin studie bij apen.
  • Er is geen bewijs dat antistoffen immuniteit opleveren of nodig zijn voor persoonlijke immuniteit, mogelijk zijn ze zelfs schadelijk en de oorzaak van de verergering van COIVD-19.
  • Bij SARS-1 verdwenen antistoffen binnen 2 jaar; Bij SARS-2 is na 3 maanden een sterke afname te zien. Dit suggereert dat antistoffen geen blijvende groepsimmuniteit op kunnen bouwen. Mogelijk wordt wel andere immuniteit (cellulair) opgebouwd, maar in die mensen worden geen antistoffen gemeten, dus die worden niet gezien in de radar van groepsimmuniteit.
  • Dit maakt een strategie voor het opbouwen van groepsimmuniteit onzeker.

4.      Virulente virussen zijn te gevaarlijk voor het opbouwen van groepsimmuniteit.

  • De medische wetenschap kent bewuste inductie van groepsimmuniteit door vaccins en verzwakte virussen. Het Rijksvaccinatieprogramma van het RIVM is daar een bekend voorbeeld van. Hier gaat het echter om virulente stammen, een virus waar mensen erg ziek van worden en ook overlevenden veel klachten aan overhouden.
  • Nederland en Zweden hebben gekozen voor groepsimmuniteit, echter in beide landen is het niet gelukt om kwetsbare mensen te beschermen tegen het virus. Landen die de infectiedruk laag hielden zijn daarin veel beter geslaagd. Een hoge infectiedruk buiten verpleeghuizen vergroot het risico dat personeel buiten geïnfecteerd wordt en bewoners door hen ook besmet worden. De voorlopige data laat zien dat tijdens het opbouwen van groepsimmuniteit, ondanks alle voorzorgsmaatregelen, toch veel oudere, kwetsbare mensen werden besmet in Nederland en Zweden. De praktijk suggereert dat dit proces niet leidt tot een lagere sterfte onder kwetsbare ouderen.
  • De standaard aanpak van een epidemie is het virus maximaal tegen te houden, door proactief te testen in combinatie met bron- en contactonderzoek. In Oost-Azië en Australië heeft men laten zien dat dit ook voor COVID-19 werkt.

5.      Meer bron- en contactonderzoek is nodig om de epidemie te bestrijden.

  • De 3 RIVM-scenario’s noemen geen bron- en contact onderzoek (BCO). Maar dierenartsen in Nederland en elders weten dat BCO vereist is voor de aanpak van een epidemie. Artsen/virologen in Oost-Azië, Australië en sommige Europese landen hebben laten zien dat hiermee ook de COVID-19 epidemie succesvol beperkt kan worden.
  • Sinds 1 juni zouden de GGD volledig toegerust zijn voor bron- en contactonderzoek. De resultaten uit de GGD-teststraten laten zien dat in de eerste twee weken van juni 113.800 mensen werden getest. Slechts 1.700 testen waren het resultaat van opsporing en betroffen dus BCO, dat is 125 testen per dag. Hiervan was bijna 1 op de 6 positief (15,8%). Het belang daarvan is hiermee evident. 125 BCO-testen per dag is beduidend minder dan de 2400 per dag die de GGD dacht te kunnen gaan doen.
  • BCO kan zowel het sterftecijfer laten dalen, als het land definitief uit een lockdown halen. Nederland moet vol inzetten om proactief testen om ieder contact te achterhalen en zo elke nieuwe besmetting in de kiem te smoren.

Wij stellen dus een andere strategie voor: (iii) Het maximaal tegenhouden van het virus.

6.      Bescherm zoveel mogelijk mensen, vooral zorgverleners.

  • Medische mondkapjes moeten beschikbaar zijn voor alle zorgmedewerkers. Geïnfecteerde zorgmedewerkers kunnen door werk veel (kwetsbare) mensen besmetten.
  • Buiten de zorg zouden bij sociale contacten mondkapjes verspreiding kunnen verminderen. Het gaat hierbij om twee verschillende zaken: bescherming van de drager en van de omgeving.
  • Alleen medische mondkapjes beschermen de drager zelf optimaal.
  • Alle mondkapjes verminderen de luchtstroom bij het ademen en niezen en verminderen daarmee de verspreiding naar de sociale omgeving. Epidemiologisch is dit van cruciaal belang.

7.      Verbeter de behandeling van vroeg COVID-19.

  • Ontwikkelen van vaccins tegen immuun pathologie is complex: in 1983 is HIV ontdekt en we hebben hier nog geen vaccin tegen. Het is onduidelijk of we binnen 10 jaar een veilig en goed beschermend vaccin krijgen tegen SARS-2.
  • Mensen die op de intensive care terecht komen houden veel schade over van COVID-19 – mede door de immuun pathologie – en moeten nog maanden revalideren.
  • Het voorkomen dat mensen ernstig ziek worden levert de grootste gezondheidswinst op. Ruim 80% van de ziekte verloopt (zeer) mild, dat percentage zou omhoog kunnen.
  • Gezonde leefstijl is belangrijk in het voorkomen van ernstig COVID-19. Via voorlichting hierover zou veel gezondheidswinst kunnen worden geboekt.
  • Huidige medicatie in patiënten vanwege andere aandoeningen kan positief of negatief werken. Veiligheid van veel gegeven medicijnen is niet onderzocht in het licht van COVID-19, wel is duidelijk dat bepaalde veelgebruikte medicijnen het risico op longontstekingen verhogen. Hier zou meer aandacht voor moeten zijn, mede in het licht van nut en noodzaak van medicatie.
  • Vroege interventie is cruciaal om ernstig COVID-19 te voorkomen. Aangezien slechts enkele procenten ernstig ziek worden, zouden bestaande off-label medicijnen dit kunnen bewerkstellen. Goed opgezette en uitgevoerde randomized clinical trials (RCT’s) zijn cruciaal. Indien oninteressant voor de farmacie, kan de overheid via UMC’s stimuleren om deze zo spoedig mogelijk op te zetten.
  • Wanneer de interventies de ernst van de ziekte verlagen tot het niveau van de griep of minder, kunnen we heel anders met deze epidemie omgaan.

8.      Verbied grootschalige evenementen totdat we voldoende kunnen beschermen.

  • Als veel mensen dichtbij elkaar zijn bestaat er een groot risico op grote uitbraken doordat een geïnfecteerd persoon heel veel andere mensen kan besmetten. Dit zagen we in het begin van de epidemie bij Europese voetbalwedstrijden, de wintersport en het carnaval.
  • De impact van grootschalige events is afhankelijk van (a) hoeveel mensen actueel besmet zijn door SARS-2, (b) hoe groot de kans op besmetting is, en (c) het sterftepercentage en de blijvende schade door COVID-19.
  • Deze punten zijn door de drie voorgaande te beïnvloeden. Als we via BCO weten wie besmet is (zie 5), voor iedereen geschikte mondkapjes hebben (zie 6) en/of COVID-19 goed kunnen behandelen (zie 7), kunnen meer mensen op een veilige manier bij elkaar komen.

9.      Menselijk contact is te belangrijk om te verbieden.

  • Virussen worden overdragen van mens tot mens en het is evident dat de kans kleiner is bij een grotere afstand; de praktijk is echter complex. Belangrijk is dat de gezondheid meer is dan een risico op een virusbesmetting.
  • De anderhalvemetersamenleving isoleert mensen, terwijl mensen behoefte hebben aan sociale interactie. “Doe op de eerste plaats geen kwaad”, geldt ook voor maatregelen tegen de epidemie zoals sociale afstand bewaren. De gevolgen van langdurige sociale isolatie zijn dramatisch voor kinderen, alleenstaanden, ouderen, familieverbanden en vrienden.
  • Naast het sociale domein wordt de volksgezondheid ook aangetast doordat sporten ontmoedigd worden.
  • Maatwerk oplossingen, zoals persoonlijke bescherming moeten worden gezocht om sporten en sociale contacten te faciliteren. Die oplossingen zijn ook minder schadelijk voor de economie en leveren dus een win-win-win situatie op.

10.  Laat wetenschappers open en transparant discussiëren en vrij van politiek.

  • Wetenschappers kennen een open en transparante discussie waarbij de argumenten voor en tegen worden genoemd, en de methodologie kan worden gecontroleerd door collegae.
  • Het OMT werkt op een andere manier, haar adviezen worden gegeven zonder de transparantie van het wetenschappelijke debat. Strategische keuzes in Nederland verschillen vaak van die in andere landen. Wij vinden het incorrect om hierbij te spreken van een wetenschappelijk advies, enkel en alleen omdat de adviseurs wetenschappers zijn. Een wetenschappelijk advies behoort zich ook aan de spelregels van de wetenschap te houden.
  • Artsen en medisch wetenschappers die een andere visie hebben op testen, behandelen, vaccinatie en andere strategieën tegen COVID-19 zouden juist moeten worden gehoord en niet worden tegengewerkt.
  • Politiek houdt niet van tegenspraak en dwarsliggers, maar de trein van de wetenschap heeft dwarsliggers nodig om niet te ontsporen. Vertrouwelijke verslagen van vergaderingen en discussies zijn niet transparant. De genoemde argumenten voor en tegen zouden altijd openbaar moeten zijn, ook als deze gewogen en te licht bevonden zijn.
  • Wetenschappers willen de argumenten van andere wetenschappers zien en niet alleen de conclusies.

 

Opstellers

  • John J. L. Jacobs, medisch wetenschapper, immunoloog
  • Arnold Bosman, arts niet-praktiserend, veld-epidemioloog
  • Dick Bijl, epidemioloog
  • Matthijs Dekker, huisarts
  • Jaap van den Heuvel, bestuursvoorzitter Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk
  • Anton Maes, huisarts niet-praktiserend
  • Roger Sorel, bestuurder geneesmiddelensector
  • Gijs van Loef, bestuurskundig socioloog

Bronnen

https://nos.nl/artikel/2337459-kamer-onafhankelijk-onderzoek-naar-corona-aanpak.html

https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/aanpak-bestrijding

https://rijksvaccinatieprogramma.nl/infectieziekten/groepsimmuniteit

1+2        https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/actueel

3             https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/grafieken

                https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0306987720311270

https://www.nature.com/articles/s41591-020-0965-6.pdf

4             https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/28/toen-de-testen-eindelijk-kwamen-was-het-halve-verpleeghuis-besmet-a4001211  

                https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.05.13.093195v1

https://hartblik.weebly.com/immuniteit-en-antistoffen.html

5             https://www.rivm.nl/nieuws/resultaten-uit-ggd-teststraten

https://ggdghor.nl/actueel-bericht/ggden-klaar-voor-uitgebreid-testen-en-bron-en-contactonderzoek/

https://hartblik.weebly.com/betere-bestrijding-van-de-epidemie.html

https://hartblik.weebly.com/bestrijding-covid19.html

6             https://hartblik.weebly.com/mondkapjes.html

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/al-vroeg-alarm-over-verpleeghuizen-a4003387

7             https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/27/na-drie-weken-intensive-care-nog-eenentwintig-weken-revalideren-a3997978

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7269890/

https://www.isdbweb.org/wp-content/uploads/Medications-Compromising-Covid-Infections-.pdf

https://hartblik.weebly.com/dwalen.html

8             https://hartblik.weebly.com/verloren-door-te-weinig-kennis.html

https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2931183-1

9             https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(20)31142-9

https://www.cebm.net/covid-19/covid-19-evidence-is-lacking-for-2-meter-distancing/

10           https://www.federa.org/2016-healthy-science-increasing-value-reducing-waste

                https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6680563312586960896/

Reacties

– Joost Zwartenkort (MD PhD., KNO-arts otoloog): “Beste Gijs, fantastisch wat je doet met betrouwbare zorgcijfers. Ik hoop dat je volgende missie is om die illusie dat alle uitgestelde zorg zinloze zorg was te ontkrachten. Het zal vast op de lange termijn uit je cijfers blijken.”
– Willem-Hans Steup (MD PhD., Thoracic Lung Surgeon): “Mooi rapport, Gijs. Zeker nuttig.”
– Wim Schellekens (MD., voormalig Hoofdinspecteur Inspectie voor de Gezondheidszorg IGZ): “Advies aan 2eKamerCie VWS over aanpak Coronacrisis: 10 belangrijke punten die goede aanzet zijn voor grondige discussie!”