Politiek afscheid van corona.

CBS stelt mate van oversterfte te positief voor

75 views

6 Maart jl. twitterde ik opnieuw over de presentatie van de oversterfte cijfers van en door het CBS.

Op 3 februari 2023 kwam het CBS namelijk met het persbericht “Eind januari geen oversterfte meer”. Zie de afbeelding van het persbericht met rechts mijn commentaar.

Mijn kritiek is twee-ledig:

  1. het CBS vervormt de maand januari tot een periode van 4 weken = 28 dagen, de weken 1 beginnend op 2 januari t/m 4 eindigend op 29 januari. Alhoewel het CBS dit uitlegt in de 2e alinea van de tekst ontstaat hierdoor het beeld dat het over de (gehele) maand januari gaat. In de 1e tekstalinea wordt het ‘frame’ gezet dat het over de hele maand januari gaat. Het weglaten van drie dagen heeft grote gevolgen voor de cijfers;
  2. Het CBS weet dat er zgn. ‘plusmutaties’ komen, omdat er vertraging optreedt in de aanlevering (input) van geregistreerde overlijdens. Niet alle sterfgevallen zijn na een week bekend en dat is verklaarbaar. Het werkelijk aantal overlijdens in een week valt daardoor altijd hoger uit dan de eerste ‘batch’ op basis waarvan het CBS het persbericht, zoals hier: “Eind januari geen oversterfte meer”, naar buiten brengt. Men kan die plusmutaties natuurlijk berekenen!

Toelichting afb.: De door mij gepresenteerde cijfers zijn o.b.v. statline 3 maart 2023. Zie verder:

CBS sterftecijfers januari met de kennis van toen (3 februari 2023)

Op de dag van het persbericht (3 februari), waren dit de cijfers (bron: CBS):

Kijkt en rekent u mee?

Er zijn 15.380 sterfgevallen t/m 29 januari. Dus niet: “bijna 15.000”. De oversterfte is op dat moment 1.306 doden: Niet: “ruim 1.250”. Dit is een oversterfte van 9,3%. Ok, afrondingsverschil? En het gaat dus om 315 doden per week (29 dagen = 4,143 weken). 1306: 4,143= 315.

Plusmutaties

De ‘plusmutaties’ kan men ongetwijfeld nauwkeurig berekenen. Bijvoorbeeld: in week 3 zijn er sindsdien 35 doden bijgekomen. Het weekpercentage komt daarmee op 7,3% oversterfte, dat valt toch niet te rijmen met “in de laatste twee weken was er geen oversterfte meer”. Het totaal aantal sterfgevallen bedroeg in de hele januari inmiddels 16.520. De oversterfte 1.452 doden.

We weten nagenoeg zeker dat de uiteindelijke cijfers nog hoger gaan uitvallen.


Twitter (eerste tweet bovenaan)


Blogs ‘CBS en de oversterfte’ (van nieuw naar oud) vanaf medio 2022

Oversterfte Nederland in 2022 hoogste van EU6 (buurlanden)

289 views– BLOG AFGESLOTEN

9 februari – Een nadere analyse van de sterftecijfers van Duitsland is zeer verhelderend. Het komt erop neer dat de oversterfte in Duitsland in 2022 veel hoger is geweest dan in de eerste pandemische jaren 2020 en 2021. Het stijgende percentage van de cumulatieve oversterfte in 2022 geeft dit ook aan. Zie de EXCESS MORTALITY RANKING 2022 EU14.

(bron: https://www.destatis.de/DE/Presse/Pressemitteilungen/2023/01/PD22_012_126.html)

8 februari – update ourworldindata toont dramatische sterftecijfers in Duitsland. De kop van de blog houdt met de kennis van vandaag: 8 februari, de dag waarop ourworldindata nieuwe cijfers publiceert van de excess mortality, geen stand.

Het zou nu worden: ‘Nederland heeft na Duitsland in 2022 de hoogste oversterfte van de EU6′. Nieuwe cijfers, nieuwe conclusies.

Wat is er nu gebeurd?

We kijken naar Duitsland en naar Frankrijk.

Ten eerste: plusmutaties met terugwerkende kracht van oude weekcijfers

Beide landen hebben alle wekelijkse sterftecijfers vanaf week 1 2022 verhoogd, met terugwerkende kracht, zij het dat bij Frankrijk een aantal weken niet veranderden. Ergo: louter plusmutaties en enkele onveranderlijk. Het gevolg hiervan is:

  • Duitsland: het jaarcijfer 7,99% wordt 8,12%
  • Frankrijk: het jaarcijfer 4,25% wordt 4,80%

Ten tweede: nieuwe sterftecijfers Duitsland van recente weken zijn ongekend hoog

Duitsland geeft sterftecijfers van drie weken 50, 51 en 52. Het gemiddelde weekcijfer van de drie weken is 39,17% oversterfte (!!) Zie afb.

Frankrijk geeft sterftecijfers van de vijf weken 46 t/m 50. Het gemiddelde weekcijfer hiervan is 12,4%.

In de grafiek staan twee pijlen omhoog, een grote pijl bij Frankrijk: die klopte (factor 1,3), een kleine pijl bij Duitsland: die klopte niet. Duitsland krijgt nu ook een grote pijl (factor 1,24). Maar dat konden we niet weten… Tot zover.

Bron data: ourworldindata, NL: CBS-cijfer


6 februari – toelichting rekenmethode

2 februari – schatting UK obv. EMdata NHS: 8,11% > 8,16%

Dit is de EXCESS MORTALITY RANKING (rekenmethode) van Nederland en vijf buurlanden.

De oversterfte is berekend door het per land optellen van de weekpercentages van de sterfte vanaf week 1 van 2022 tot het meest recente weekcijfer, gedeeld door het aantal weken (bron: ourworldindata.org, zie grafiek: de % van week 25). De uitkomst is het jaarcijfer, het oversterfte percentage (De verwachte sterfte fluctueert, immers, in de winter zijn de sterftecijfers hoger dan in de zomer). Het Nederlandse cijfer is het CBS-cijfer van 2022, dit is nog nauwkeuriger. 

Op basis van de laatste inzichten is dit de prognose oversterfte 2022 van Nederland en de (directe) buurlanden Belgie, Duitsland, Denemarken, het UK en Frankrijk. Nederland, Belgie en Denemarken zijn jaarcijfers.

De verwachting is dat het Franse percentage nog aanzienlijk zal stijgen (hoge oversterftepiek in hele maand december) en zal uitkomen op een getal onder 6%. (Franse cijfers t/m 13/11/’22)

Het Duitse cijfer (t/m 11/12/’22) zal nog wat hoger uitkomen, ergens in de 8% (piek 2e helft december).

Het UK cijfer (t/m 25/12) stijgt mogelijk nog iets (ca. 0,2%?). De engelse cijfers zijn het meest robuust, dwz. onveranderlijk vanaf publicatiedatum.

Het Belgische cijfer op ourworldindata is 5,57% (cijfers t/m 4/12/’22)

De ‘oude grafiek’, het horizontaal staafdiagram:

Bronnen:

https://gijsvanloef.nl/2022/07/08/op-zoek-naar-een-goede-oversterfte-ranglijst/ (de EXCESS MORTALITY RANKING 2022 EU14)

https://ourworldindata.org/explorers/coronavirus-data-explorer?zoomToSelection=true&time=2022-01-02..latest&facet=none&pickerSort=asc&pickerMetric=location&hideControls=true&Metric=Excess+mortality+%28%25%29&Interval=Weekly&Relative+to+Population=true&Color+by+test+positivity=false&country=DNK~DEU~BEL~FRA~GBR~NLD

https://www.euromomo.eu/graphs-and-maps

https://www.sciensano.be/nl/pershoek/analyse-van-de-oversterfte-2022

https://www.gov.uk/government/statistics/excess-mortality-in-england-and-english-regions#full-publication-update-history

https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/04/2022-derde-jaar-op-rij-met-oversterfte

Sterfte in 2023 (CBS)

update 17 maart – Oversterfte in week 10 bedraagt 13,8%. In totaal zijn in 2023 2.057 mensen te vroeg overleden, de oversterfte op jaarbasis is nu 5,91%. Stijging bij WLZ-zorggebruikers en 80 jaar en ouder.


update 10 maart –

De oversterfte schommelt sinds februari rondom de verwachting. Op jaarbasis 5%. Geen nieuws v.w.b. de drie leeftijdscategorieen.

Eerdere updates

update 6 maart – Statline met cijfers van 1 jan. 2023.

De schatting van 585 doden was te hoog, het zijn er 510. De nieuwe tabel van 2023 incl. plusmutaties:

bron: https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/70895ned/table?ts=1673541964007

update 3 maart – cijfers CBS t/m week 8. Sterfte fluctueert rondom de te verwachten lijn. In de eerste twee maanden van 2023 is er een oversterfte van ca. 5,7%, dit zijn ca. 1.600 sterfgevallen.

De laatste weken enige ondersterfte onder 80 jaar en ouder.

NB CBS verandert haar publicatiebeleid (lagere frequentie). Quote: ‘De cijfers zullen nog steeds wekelijks verschijnen, maar CBS geeft geen schatting meer over de afgelopen week. Daarnaast zal CBS nieuwsberichten over sterftecijfers niet meer per maand publiceren, maar per kwartaal.’

update 26 feb. – update CBS.

10 feb. – update CBS. Te verwachten plusmutaties over alle weken. In week 5 weer stijging van de (over)sterfte. NB 1 jan. 2023 is mijn schatting.

Voortaan met een toelichting van de (over)sterfte bij de drie leeftijdsgroepen: 0 tot 65 jaar 65 tot 80 jaar 80 jaar en ouder. We zien de sterkste stijging van de sterfte bij 0 tot 65 jaar, hier is ook volgens de CBS-definitie (95% interval) weer sprake van oversterfte:

3 feb. – update CBS. Week4 is de eerste week waarin de oversterfte volgens schatting CBS onder het gemiddelde komt. O.b.v. de cijfers was de oversterfte in januari 2023 bijna 10%.

Op basis van CBS-data maak ik net als het afgelopen jaar een tabel van de sterfte/oversterfte/ondersterfte dit jaar. Zoals u weet houd ik geen rekening met de (wekelijkse) bandbreedtes, teneinde een scherper beeld van de actualiteit te krijgen. Het genuanceerde beeld ontstaat vanzelf. Suggesties zijn altijd welkom.

Er zijn nu volgens schattingen van het CBS in 2023 1.394 te vroeg gestorven mensen te betreuren. Dit is 13%.


Blogs ‘CBS en de oversterfte’ (van nieuw naar oud) vanaf medio 2022

Oversterfte monitor CBS-data

114 views – BLOG AFGESLOTEN

7 februari 2023 – Nabrander. Ik veronderstel dat het CBS een inschatting heeft gemaakt van het aantal extra sterfgevallen (plusmutaties) die nog zullen worden geregistreerd met als definitieve uitkomst voor 2022 het getal van 14.445. Deze plusmutaties zien we niet meer terug in de wekelijkse actualisaties in het heden. Dit impliceert dat het aantal doden in de laatste weken van 2022 hoger is dan gerapporteerd op de website van het CBS. Een logische verklaring?

27 januari 2023 – Aangezien een antwoord uitblijft maak ik nu de voorlopige balans op (pas over circa een half jaar zullen de definitieve cijfers bekend zijn). Op basis van het op 25 jan. jl. door CBS genoemde aantal van 14.445 doden (oversterfte 2022) is dit de definitieve tabel o.b.v. de CBS-data. In de periode van 1 en 2 jan. 2022 moet de oversterfte dan 490 doden zijn geweest, dit komt overeen met een percentage 95%. Uiteraard klopt dit niet. Maar ik laat het erbij. Deze blog wordt afgesloten, tenzij Ruben van Gaalen of een andere woordvoerder van het CBS een verklaring geeft.

update 21 jan. – de Telegraaf publiceert de hoge variant

update 20 jan. – update prognose o.b.v. nieuwe cijfers (plusmutaties) t/m week 51

Oversterfte bedraagt 8,99% – 14.028 mensen te vroeg overleden in 2022.


update 16 jan. 2023 – schatting obv. verdiscontering gebroken weken 1 en 52

gepubliceerd op 13 januari om 08:10 uur in de ochtend. Veel gelezen twitterbericht verscheen om 09:35 AM. Eind van de middag verschijnt er een bericht op RTL Nieuws, zie onderaan. Toeval?

Onder elkaar: 3 varianten week52; excel hoge variant 2022

De cijfers van 2020 en 2021 komen van Ourworldindata. Jaartotalen CBS (afgerond, niet exact). De cijfers van 2022 zijn gebaseerd op CBS en Statline (jaartotaal: 169.870) en worden wekelijks bijgehouden in excel en gepubliceerd op mijn website, sinds het begin van de ononderbroken periode van oversterfte medio maart 2022. Procesmatig bestaat er een duidelijk patroon, waarbij wekelijkse sterftecijfers achteraf opgehoogd worden en dit gedurende enkele maanden. Dit is logisch.
Alleen de laatste week52 (6 dagen) kent nog een grote onzekerheidsmarge. Uitgegaan is van het jaartotaal op https://lnkd.in/eBsDy7X4 .

CBS grafiek

Op basis van de grafiek (https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/welvaart-in-coronatijd/gezondheid-in-coronatijd) verwacht het CBS een lager aantal doden in week52, nl. 4072. Dit geeft de volgende jaartotalen: oversterfte aantal overledenen: 13.922, oversterfte% 8,95%.

3 Varianten

Statline geeft 3566 doden week52, bij het hoge jaartotaal 169.870?! Dit geeft een volgende bandbreedte o.b.v. de verschillende ramingen van week52 2022: raming laag, raming midden, raming hoog. De CBS grafiek is de middelste variant.

NB Als je de ‘gebroken’ weken 1 en 52 meeneemt o.b.v. aannames (bijv. week 1 schatting oversterfte 75 met 1004 doden en 929 verwacht aantal) en het Statline jaartotaal, kom ik uit op de jaartotalen 13.882 oversterfte en 8,92%.



Tijdlijn – om 17:11 verschijnt dit bericht op RTL Nieuws:

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5359184/oversterfte-december-meer-doden-cbs


https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/25/oversterfte-in-tweede-helft-2021-hoger-dan-covid-19-sterfte

Drie lopende oversterfte dossiers: voorspelling oversterfte; CBS oversterfte; oversterfte EU14 2022

325 views

27 januari 2023 – Beste lezers, aangezien CBS geen uitleg geeft, rond ik de dossiers 1 (voorspelling oversterfte) en 2 (monitor CBS-data) af. Zojuist plaatste ik deze tweet:

20 jan. 2023 – update CBS-data, Statline

13 jan. – update CBS-data, Statline

12 jan. – CBS: “Publicatie nieuwsbericht jaarcijfer inmiddels verplaatst naar 25 januari”. Tot 11 jan. stond de publicatieplanning op 20 januari a.s..


Er zijn drie lopende oversterfte data-dossiers op mijn website:

  1. Mijn voorspelling van de oversterfte in 2022: ruim 8,5% oversterfte, zeker 13.200 sterfgevallen. Gebaseerd op CBS, met toevoeging van specifieke expertise. Inmiddels getoetst aan uitkomsten, ik zat te laag, zowel qua percentage als qua aantal. Zie tabel boven, tabel onder geeft het weekoverzicht. Zie verder: https://gijsvanloef.nl/2022/12/27/schatting-oversterfte-nederland-2022/ AFGESLOTEN
  2. Monitor van de oversterfte op basis van de CBS data. In de regel zal ik eerder dan het CBS bepaalde conclusies trekken, zoals de meest recente uitkomsten en wat dat betekent voor het totaalbeeld. Link: https://gijsvanloef.nl/2023/01/13/oversterfte-monitor-cbs-data/; AFGESLOTEN zie ook: https://gijsvanloef.nl/2022/05/27/is-berichtgeving-cbs-oversterfte-objectief/.
  3. De EXCESS MORTALITY RANKING EU14 2022. Gebaseerd op de data van Ourworldindata met het CBS cijfer voor Nederland. Dat betekent dat de Nederlandse positie in de ranglijst meer actueel en daarmee nauwkeuriger is dan de posities van de andere 13 landen. Italie loopt notoir achter met data. Zie: https://gijsvanloef.nl/2022/07/08/op-zoek-naar-een-goede-oversterfte-ranglijst/

Hiernaast doe ik zelfstandig onderzoek naar de werking van het zorgstelsel. Het zorgstelsel van gereguleerde marktwerking waarbij samenwerking tussen disciplines problematisch is en een integrale, patientgerichte behandeling frustreert, heeft een negatieve uitwerking. Deels wordt de langdurige en relatief hoge oversterfte hierdoor veroorzaakt. Zie: https://gijsvanloef.nl/2022/09/26/oversterfte-nederland-opmerkelijk-hoog/

7 januari 2023

Schatting oversterfte Nederland 2022

424 views – BLOG AFGESLOTEN


Aanleiding

Op 23 december tweette ik een schatting van de oversterfte t/m week 50 2022 op een ‘bierviltje’ n.a.v. vragen. Dit is mijn voorspelling voor 2022. De periode van ononderbroken oversterfte bedraagt 43 weken en loopt mogelijk door in 2023. Maar misschien gaat men de berekening van (wanneer sprake is van) ‘oversterfte’ aanpassen, nu drie jaren van oversterfte (bijna) achter de rug zijn…?

Op 9 november schatte Ruben van Gaalen (CBS) de oversterfte dit jaar op 7%. Op dat moment was de door CBS gemeten oversterfte iets meer, rond de 7,3% (zie onderaan). Al geruime tijd ben ik sceptischer over de ontwikkeling van de oversterfte dan hij, wellicht omdat ik een ander perspectief heb. Ik ben een kritisch beoordelaar van het zorgstelsel van gereguleerde marktwerking met een bijzondere aandacht voor de systeemtekortkomingen a.g.v. het concurrentiedenken. De cijfers van het CBS zijn (ook) voor mij leidend. Mijn prognose, die misschien nog te optimistisch is, licht ik nader toe met deze illustratie.

Illustratie

boven: De weekcijfers 2022 CBS in een exceltabel & onder: een uitvergroting van de sterftegrafiek van CBS. Arcering oversterfte en ondersterfte met kleuraccenten o.b.v. 10% gradaties. Er zijn 6 periodes met een oversterfte boven de 10% (oranje>rood). De drie periodes met de hoogste/meest markante oversterfte zijn met pijlen aangegeven, evenals de – eenmalige – periode van ondersterfte in 2022.

Interpretatie

De oversterfte van 27,05% in week 50 (prognose CBS) is de hoogste oversterfte dit jaar. Er heerst weer een griepepidemie, er zijn veel coronabesmettingen en er zijn ook andere infecties. Er zijn medicijntekorten. Er is constant uitgestelde zorg. De wachtlijst voor acute verpleeghuis is dit jaar met 70% gestegen. Enz. Kortom, de zorg is (weer) volledig overbelast. Het zou mij niet verbazen als de laatste weken van 2022 een nog hogere oversterfte gaan geven dan de 1.150 extra sterfgevallen die ik voor de weken 51 en 52 heb ingeschat… (de rode cijfers in de excel) en dat 8,51% oversterfte in 2022 nog aan de lage kant is.

24 december 2022


Eerder gepost met de url ‘bierviltje’

https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2022/51/overledenen-per-week-provincie-en-gemeente-week-50-2022

Bron 169.000 doden in 2022:

https://www.nporadio1.nl/nieuws/binnenland/9c04103c-4eb1-4fee-b470-35ac211e8dcc/meer-mensen-overleden-dan-geboren-in-2022-nog-niet-eerder-gezien