Als je het verhaal leest, dan hoop je stilletjes dat het over een ander land heel ver weg ergens achter de Oeral gaat. Maar nee, we zijn het zelf. – Jaap van den Heuvel, interim CEO St. Maartenskliniek en emeritus hoogleraar Healthcare Management, tevens columnist
Dank Gijs, belangrijk werk! – Robert Kreis, gepensioneerd chirurg en emeritus hoogleraar Brandwondenzorg VUmc, tevens columnist
Onder de aandacht gebracht van onder meer de hoogleraren: Patrick Jeurissen, Armand Girbes, Willy Spaan, Jim Reekers, Roland Bal, Marcel Levi, Diana Delnoij, Bianca Buurman, Bart Berden, Angela Maas, Hedwig Vos, Niels Chavannes, Floortje Schepers
De marktwerking – hoe onvolkomen die ook is, critici die stellen dat er geen ‘echte marktwerking’ is hebben strikt genomen gelijk, maar een ‘echte markt’ is ondenkbaar in een publiek gefinancierde gezondheidszorg – holt de zorg als collectieve voorziening voor de gehele bevolking uit en richt haar uiteindelijk ten gronde.
vanLoef Research toonde eerder aan dat de oversterfte in Nederland sinds de uitbraak van corona in 2020 tot de allerhoogste van heel West-Europa behoort. Er is overvloedig bewijs dat de marktwerking een belangrijke, zo niet de belangrijkste oorzaak van de exceptionele oversterfte is.
vanLoef Research heeft het rapport na 6 weken vrijgegeven. Het verscheen op 2 feb., prijs 10 euro.
Met uitgebreide analyses zet Gijs alle Coronafeiten nog eenmaal op een rij. Ik kijk uit naar de reacties van de vele deskundigen die ons land inmiddels rijk is. Hopelijk kunnen we nu eindelijk de rijen eens sluiten – Jaap van den Heuvel, Professor emeritus Healthcare Management
vanLoef Research toont aan dat de oversterfte in Nederland sinds de uitbraak van corona in 2020 tot de allerhoogste van heel West-Europa behoort. Download hier het rapport:
In de afgelopen 4 maanden zijn vier korte polls geweest op X (kort, dwz.: looptijd max. 2 dagen) met een vrijwel identieke vraagstelling: “Voor actuele informatie over de oversterfte moet je de volgende bron raadplegen”, met een keuze tussen drie (eerste twee polls: CBS/deze website/weet niet) en vanaf de derde poll vier keuzemogelijkheden (incl. optie: Rivm).
Uiteraard zijn deze polls niet representatief, verre van dat. Maar ze zijn wel indicatief omdat, ondanks een bescheiden respons van minimaal 53 en maximaal 165 stemmen, er versterkende effecten zijn:
* gerichte acties om de poll onder de aandacht te brengen van een breder gehoor op twitter/’X’, een gehoor dat sterk betrokken is bij de gezondheidszorg en de gevolgen van de corona pandemie
* specifieke actie gericht op ‘opinieleiders’ zoals Ruben van Gaalen van het CBS .
De uitkomst van deze vier polls liegt er niet om.
Deze website, http://www.gijsvanloef.nl, is DE BRON met ACTUELE CIJFERS van de OVERSTERFTE IN NEDERLAND.
Voor actuele informatie over de oversterfte in Nederland moet je de volgende bron raadplegen:
(Toelichting – Op 16 nov. '23, een week voor de kamerverkiezingen, becijferde van Loef 4 scenario's van de oversterfte in 2023: https://t.co/B5ePnj2Sfl )
De website gijsvanloef.nl consolideert haar geloofwaardigheid als meest betrouwbare bron voor actuele informatie over de oversterfte in Nederland. In de 3e poll is het RIVM als aparte keuze mogelijkheid toegevoegd.
Uitslag 3e poll (niet representatief, wel indicatief):
Uitslag 2e poll (niet representatief, wel indicatief):
Uitslag 1e poll van 2 sept. jl (niet representatief, wel indicatief):
Oversterfte 2023 komt uit op 12,7 duizend, daling t.o.v. 2022 (goed voorzien door @gijsvanloef)
Covid als directe doodsoorzaak vervaagt. Wat je ziet is waarschijnlijk typisch naijleffect pandemie, zoals je ook na Spaanse Griep zag. https://t.co/RsUsHaXgfU
WE MOETEN REKENING HOUDEN MET EEN OVERSTERFTE IN 2023 VAN CA. 11.500 doden (7,31%) - 18/12/'23: OPHOGING VERWACHTING MINIMAAL 12.500 doden
Terwijl Nederland zich opmaakt voor de tweede kamerverkiezingen op woensdag is een nieuwe ziekmakende golf van infecties losgebarsten. Alle omstandigheden lijken aanwezig om te vrezen dat een nieuwe oversterftegolf het gevolg zal zijn. In de eerste plaats is er sprake van een seizoenspatroon waarin de griep en andere infectiezieketen uitbreken. Ook rioolwatermetingen laten zien dat er weer een gemuteerde coronavariant rondgaat.
‘Corona is nog niet voorbij’, alhoewel het demissionair kabinet ons het tegendeel wilde doen geloven. Nog steeds misleidt de overheid de bevolking, gesteund door kenniscentra die politiek gestuurd worden en snelle mainstream media die persberichten hapklaar overnemen. De kritische media, de onderzoeksjournalistieke platforms, worden nog steeds tegengewerkt door het ministerie VWS die geen openheid van zaken wil geven. Timing en vertraging van informatieverstrekking zijn krachtige politieke machtsmiddelen, zo blijkt nog steeds. We zien het getalm rondom een serieuze aanpak van longcovid. Uiteindelijk zijn het de medisch specialisten zelf die een nieuwe netwerkorganisatie opzetten om longcovid multidisciplinair te kunnen gaan aanpakken. En we lezen de berichten over het gedoe rondom de Passende Zorg en het niet opschieten van de uitvoering van het Integraal Zorgakkoord (IZA), hetgeen vooral het bestuurlijke onvermogen illustreert.
Wat is er eigenlijk veranderd sinds, pakweg een jaar geleden? Officeel is de pandemie nu voorbij. Een nieuwe Wet Publieke Gezondheidszorg staat in de stijgers. De onderzoeksraad heeft haar laatste rapport geschreven. Gemaakte beleids- en uitvoeringsfouten zijn minitieus vastgelegd en geanalyseerd, er zijn conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor een betere pandemische paraatheid. Maar is Nederland nu werkelijk beter gewapend tegen nieuwe uitbraken? Ik vrees van niet. De nieuwe vaccinatieronde onder de risicogroepen is een fiasco gewordenen lijkt ook te laat te zijn ingezet, slechts 28,9% van de 60-plussers is geboosterd (in Belgie – waar de oversterfte marginaal is – bijna 50% van de 65plussers). De uitholling van de spil van de 1e lijn, de huisartsenzorg (eromheen de wijkverpleging, de thuiszorg, de mantelzorg, de geestelijke zorg, de fysiotherapie enzovoorts) gaat onverminderd door, zo blijkt ook weer uit een recente bericht op Nu.nl (‘steeds dichter bij een dichte deur voor tandarts/huisarts’).
Oversterfte constant rond 6%
De oversterfte heeft vrijwel dit gehele jaar aangehouden en schommelt vanaf het uitdoven van de laatste echte sterftegolf begin 2023 rond de 6% op jaarbasis. Er zijn nu al 8.575 extra doden, het jaarpercentage is vandaag, 17 november, gestegen naar 6,48%.
Het is de voorbode van – het kan bijna niet anders – een nieuwe eindejaars sterftegolf. Wat zijn aannemelijke uitkomsten, wat zijn denkbare scenario’s?
Vier oversterfte scenario’s
Het meest voor de hand ligt een vergelijking met de eindejaarsgolf van vorig jaar (2022), toen was de oversterfte in de laatste 9 weken in totaal 4.653 doden (517/week).1 In 2021 was de oversterfte dramatisch hoog (het hoogste in heel ‘modern Europa’) en stierven er in de laatste 9 weken 8.289 mensen meer dan verwacht mocht worden o.b.v. het gemiddelde van de jaren 2015-2019. Als we enkele lijnen doortrekken kunnen we 4 scenario’s uittekenen:
A – oversterfte resterend jaar blijft constant (200/week): 9.845 doden in 2023 (6,27%);
B – iets hogere oversterfte resterend jaar (250/week): 10.295 doden in 2023 (6,55%);
C – herhaling oversterftegolf van 2022 resterend jaar (517/week): 12.698 doden in 2023 (8,08%);
D – herhaling oversterftegolf 2021 resterend jaar (921/week): 16.334 doden in 2023 (10,4%)
Beide uitersten acht ik zeer onwaarschijnlijk. Op dit moment acht ik een uitkomst die tussen de twee middelste scenario’s in ligt, een uitkomst tussen 10.295 (lage schatting) en 12.698 (hoge schatting), het meest waarschijnlijk. Wekelijks zullen we de verwachting bijstellen aan de hand van de nieuwe cijfers van CBS.
Als we er precies tussenin nemen zijn de cijfers 11.497 extra doden, wat overeenkomt met 7,31%.
Afb. onder ontleend aan het CBS. Dit is met de kennis van nu m.i. de meest waarschijnlijke uitkomst.
Bij de berekening van de scenario’s is uitgegaan van de cijfers van vorige week, toen er nog 9 weken te gaan waren. De laatste week met sterftecijfers was toen week43. In week 44 is de eerste prognose een oversterfte van 474 doden, dit is in lijn met de voorspelling. ↩︎
Een uitspraak die je moet onderbouwen. Ook jij zegt dat de acute zorgketen een publieke taak is, een nutsvoorziening. En als ik je bevraag over de #oversterfte, geen antwoord. >https://t.co/vs2223moup
Dit is een uitspraak die je zult moeten onderbouwen, @MarcelLevi. Ook jij zegt dat de acute zorgketen een publieke taak is die niet bij @ZNnieuws thuishoort. Dat valt niet te rijmen met zo'n achteloze uitspraak. En als ik je bevraag over de #oversterfte, dan geef je niet thuis.🤔
25 oktober 2023 – update Tabel (incl. verkiezingsprogramma NSC); 23 september 2023 – update Tabel (incl. verkiezingsprogramma D66); 17 september 2023 – update Tabel (incl. verkiezingsprogramma PVV); 14 september 2023 – 1e versie
Gezondheidszorg is het belangrijkste politieke thema volgens IPSOS (bron: ipsos/NRC).
Dit is een compacte, ruwe schets van het ‘Zorg hoofdstuk’ in de Verkiezingsprogramma’s van de volgens IPSOS zeven grootste politieke partijen bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De peilingen geven een constant beeld (26/10).Wijzigingen zijn in vet aangegeven. Feedback is welkom, ook bij eventuele fouten.
Opmerkingen vooraf over het thema ‘Zorg’
De zorg is ingewikkeld. Wat is de overeenkomst tussen technische complexe zorg (bijv. een open hartoperatie) en de arbeidsintensieve mantelzorg voor iemand in een rolstoel?
De zorg bestaat dus uit meerdere (denk)werelden. Er zijn vrijwel geen algemeen bekende en geaccepteerde kengetallen om prestaties te kunnen beoordelen, zoals bij het openbaar vervoer, of in het onderwijs. Uitzondering: de zorgkosten. Maar niet: de opbrengsten van de zorg.
Het is als gevolg hiervan moeilijk om een eenduidige discussie te voeren over de zorg. Wat is de overlap tussen verschillende denkbeelden? Discussies over de zorg lijken vooral discussies tussen verschillende belangen(partijen) te zijn. Waar is het algemeen belang?
De landelijke overheid heeft de regie over de zorg, de sturing vanuit het algemeen belang, uit handen gegeven met de marktwerking van 2006 en de decentralisaties van 2015.
De corona pandemie heeft deze kwesties (opnieuw) pijnlijk duidelijk gemaakt.
Toelichting bij de gepresenteerde tabel
De volgens de peiling ‘grootste politieke partijen’ zijn BBB, NSC, PvdA/Groen Links, D66, PVV, VVD en de Partij voor de Dieren. Het gaat om deze zeven (voorheen: acht) partijen.
Het hoofdstuk ‘Zorg’ verschilt qua omvang en inhoudelijke uitwerking. In de tabel vind u het aantal paragrafen en het aantal (items) per programma.
Als laatste van de grote partijen heeft nu ook NSChaar verkiezingsprogramma gepresenteerd.
De rij ‘INHOUDELIJKE KWALITEIT & CONSISTENTIE’ is een oordeel van de auteur. 90% Is de hoogste beoordeling.
Gekozen is voor 17 items om te kunnen vergelijken. Uiteraard doet dit geen recht aan de verscheidenheid van de programma’s. Er valt van alles op aan te merken. Deze 17 items geven desalniettemin een beeld van wat de partijen met ‘de Zorg’ voor hebben.
Bij 15 items is het mogelijk een getalsmatige weergave te geven. Daarbij is het opgetelde geprognosticeerde zetelaantal van alle vergeleken partijen als uitgangspunt genomen (de Noemer). Zie de kolom SAMENVATTING. Meerderheden zijn grijs gearceerd (grotere meerderheden meer donkergrijs). Voorbeeld: Alle partijen willen betere arbeidsvoorwaarden voor zorgverleners om het werk aantrekkelijker te maken en zorgorganisaties ‘robuuster’. Zij hebben een absolute meerderheid (122/122= 100%). De vakjes zijn donkergrijs gearceerd met witte letters.
Dit kan een groeidocument worden. Opmerkingen, suggesties e.d. zijn welkom en worden meegenomen bij een eventuele nieuwe versie.
11 Opvallende uitkomsten – het aantal ‘meerderheden’ is sterk verminderd met toevoeging van D66 (er waren 11 meerderheidsstandpunten in de vorige versie, nu nog 6).
1e) Er is een bres geslagen in de status quo, het marktgedreven zorgstelsel staat nadrukkelijk ter discussie. Zowel de combinatie PvdA/Groen Links, als de BBB, de PVV en de Partij voor de Dieren willen ingrijpende veranderingen in het zorgstelsel: Veel minder marktwerking. Ook NSC pleit voor terugdringing van de gereguleerde marktwerking. Mijn inschatting is dat ook andere partijen deze lijn gaan volgen. D66 wil het zorgstelsel doorontwikkelen. Een (majeure?) zorgstelselwijziging staat op de agenda.
2e) De meeste partijen hebben hun bekomst van eHealth als wonderolie voor de zorg. Er is een gegroeide aversie tegen de (niet ingeloste, maar commercieel gedreven) beloften van de ICT. Alleen D66 en de VVD geloven in de meerwaarde van eHealth.
3e) Absolute meerderheid: Betere arbeidsvoorwaarden voor Zorgverleners (NB: niet de medisch-specialisten!). Goede, menselijke zorg is arbeidsintensief en kost geld.
4e) Grote meerderheid: Versterking van de positie van (praktijkhoudende) huisartsen, integrale 1e lijnszorg. Meer tijd voor de patient. Facilitering van huisvesting door gemeenten.
5e) Absolute meerderheid: Partijen willen een landelijke dekking van goed bereikbare (streek)ziekenhuizen met oa. SEH behouden. (afb.: Landelijke Acute Zorgkaart, website http://www.lazk.nl )
6e) Grote meerderheid: de Jeugdzorg moet sterk verbeteren. De decentralisatie naar gemeenten is niet goed gegaan. De vraag is: Hoe dan wel?
7e) Grote meerderheid: de (specialistische) GGZ moet sterk verbeteren. De vraag is: Hoe dan wel?
8e) Er is een meerderheid voor investeringen in de ouderenzorg, maar de accenten verschillen (aantal en soorten woonplekken; verpleeghuizen; burgerinitiatieven; aanpassing WLZ).
9e) Grote meerderheid: Preventie moet veel meer gewicht krijgen, het moet een hoeksteen van het zorgbeleid worden. Preventie. Een gezondere leefomgeving, gezondere voeding en een gezondere leefstijl moet worden nagestreefd. Voorlichting. Dat houdt onherroepelijk ook regulering (wetgeving) in. D66 vult preventie niet in.
10e) Zeer grote meerderheid: Longcovid moet serieus genomen worden. Aandacht en financiele compensatie voor slachtoffers, en meer medisch onderzoek.
11e) Grote meerderheid: Mondzorg moet weer in het basispakket.
Repost – Dank Gijs, interessante en relevante analyse. – Margit van Hoeve, Eigen Regie als Basis
Zie vooral punt 4, meerderheid is voor versterking vd positie van praktijkhoudende huisartsen! – Trix van der Torren, praktijkmanager huisartsenpraktijk
‘Likes’ -Richard Janssen, emeritus professor Healthcare Management Erasmus University; Manon Kleijweg, ouderenpsychiater; Niels Tinga, psychiater; Jacqueline Wijnveen, toezichthouder Zorg; Mark Haagmans, interventie-radioloog; Bea Spek, opleidingsdirecteur AMC; Lieke der Kinderen en Cathy Terleth, Logopedisten; Mariska Hoos, ex-ambulanceverpleegkundige longcovid; e.a.
Die tien punten zijn erg goed samengevat. Alle wensen tot verbetering bij elkaar zijn zeer vermoedelijk onbetaalbaar. Je zou moeten doorpakken naar “gepaste zorg”. Maar dat hoor je weer te weinig. – Jaap van den Heuvel, emeritus professor Healthcare Management UvA
Super dank!! Zou je misschien Volt nog bij analyse kunnen betrekken? – Isabel van Hövell-Ullmann, huisarts
Dankjewel voor dit heldere overzicht. – Ellen van der Leeden, patient longcovid
Dank Gijs! Mooi overzicht. En inderdaad, qua inhoud laten de programma’s over het algemeen te wensen over. Daar mag best nog aan gesleuteld worden door de partijen. – Eleanne Ho, initiatiefnemer Eerstelijns logopedie in zwaar weer
Retweet – Wim Schellekens, voormalig hoofdinspecteur IGZ en lid voormalig RedTeam coronacrisis
RT+ – Onvoorstelbaar dat bijna alle partijen die hun mond vol hebben over #bestaanszekerheid nauwelijks aandacht besteden aan o zo belangrijke problemen zoals #wonen en #zorgpremie . – Bart Sluis, mensen mens
Dank! Geeft goed beeld. Ergens nog iets over geneesmiddelen gelezen? – Nicole Hunfeld, o.a. ziekenhuisapotheker intensive care / bestuurder KNMP / assistant professor Erasmus MC
Videoclip D66 over de zorg (in de tabel ‘filmpje D66’)
Ernst Kuipers @ministerVWS trad aan met een missie: de zorg moderniseren. Het werk is nog niet af. Toch is in korte tijd verandering gebracht waar de zorg naar snakte.
“Ik heb er alle vertrouwen in dat het zorgveld dit niet meer loslaat, dit is écht een verandering van koers.” pic.twitter.com/ftjjmKMBw8
De beeldvorming (bij het brede publiek en de politiek) heeft een dubbele achterstand: * in de tijd: informatie/kennis over de oversterfte in 🇳🇱 loopt achter (op wat experts weten); * geen internationaal perspectief, waardoor de oversterfte 🇳🇱 niet goed beoordeeld kan worden.
Ik denk aannemelijk te kunnen maken dat de Volkskrant bij haar berichtgeving over de oversterfte de berichtgeving van het CBS volgt. Daarbij heeft de krant onder embargo voorinformatie over nieuwe publicaties van het CBS. (Dat hier geblunderd is door de Volkskrant heb ik al eerder uitgelegd.)
Beste volgers , de berichtgeving over de #oversterfte in 2022 door @statistiekcbs roept meerdere vraagtekens op. Ik ben met stomheid geslagen door het gebrek aan transparantie in de berichtgeving. Een verschil van bijna 1.100 doden tussen wat @statistiekcbs zegt en @volkskrant?
Zo ontstaat een informatie keten, een koppeling van informatie verstrekking in de tijd, van het cijferinstituut van Nederland, het CBS, en de grootste kwaliteitskrant van Nederland, de Volkskrant. Deze informatieketen heeft significante invloed op de beeldvorming en de opinievorming in ons land. Er is geen wetenschappelijk onderzoek voor nodig om deze stelling te durven poneren.
De meest recente berichten over de oversterfte van de Volkskrant (van oud naar nieuw)
25 april jl. – Dit gaat over het jaar 2022. De doodsoorzakenanalyse gaat niet over de getalsmatige oversterfte van 14.500 doden in 2022 die al op 25 januari bekend was. En door de Volkskrant verkeerd werd weergegeven. Wat is eigenlijk het nieuws?
10 juli jl. – Dit gaat over het jaar 2022. De breedte van de scope is nu Europa.
Commentaar: de Volkskrant kijkt dus wel internationaal om de omvang van de sterfte/oversterfte in Nederland in breder perspectief te kunnen zien. Maar de laatste zin is geruststellend: ‘In Nederland bleef de schade opvallend beperkt.’
14 juli jl. – De berichtgeving van het CBS, die de oversterfte in de maand maart negeert en niet ingaat op de cumulatieve oversterfte in 2023 van bijna 6%, zijnde ca. 4.850 doden, wordt klakkeloos overgenomen. Er is wel een kritische noot: waarom bleef het hitteplan onaangeroerd?
Dit laatste artikel in de Volkskrant werd op twitter kracht bijgezet door de auteur en de krant:
enige reacties:
Enkele verwijzingen
Beste Maarten, alle bedreigingen zijn verwerpelijk en daarom heb ik met je te doen. Maar ik verzoek je om een belangrijke fout ruiterlijk te erkennen. Dat zal de lucht wellicht een beetje doen klaren. Dossier: 'CBS en oversterfte cijfers'. Nog een fijne zondag. Welgemeende groet
Gijs van Loef 