update 18/4/2018 – Reactie Algemene Rekenkamer: Dank voor uw informatie. Deze is doorgeleid naar de betreffende onderzoeksdirectie en zal betrokken worden in de bredere afwegingen over onderzoek naar het Ministerie van VWS en de zorgsector.

Een groep bezorgde burgers stelt vraagtekens bij de informatieverstrekking over het huidige gezondheidszorgbeleid. Wat zijn betrouwbare cijfers? Het is onduidelijk of het huidige systeem van de gezondheidszorg goed functioneert in termen van kwaliteit en kosten. Omdat de gezondheidszorg voor een belangrijk deel betaald wordt uit verplichte premieafdrachten, brengt het platform zijn verontrusting onder de aandacht en roept op tot een onafhankelijk onderzoek.

Goede gezondheidszorg begint bij betrouwbare cijfers

De Nederlandse gezondheidszorg heeft een goede naam. Keer op keer bericht het nieuws dat we in Europa zelfs koploper zijn. Maar is dat wel terecht? Let wel, het gaat hier niet om de inzet van artsen en verpleegkundigen, maar om de kwaliteit van de zorg als geheel.

Als men op onderzoek uitgaat, komt men heel andere cijfers tegen. Cijfers die in elk geval suggereren dat de gezondheidszorg helemaal niet zo goed is als wel wordt beweerd. En dat het Nederlandse systeem bovendien erg duur is en op termijn zelfs onhoudbaar.

Deze cijfers, die zijn ontleend aan verschillende (internationale) onderzoeken, zijn voor ons aanleiding tot zorg. En als cijfers elkaar tegenspreken is er iets aan de hand. Iets dat nader onderzocht moet worden.

Als Platform Betrouwbare Zorgcijfers pleiten wij daarom voor onafhankelijk en waardevrij onderzoek naar de informatieverstrekking over de kwaliteit en kosten van de Nederlandse gezondheidszorg. Hierdoor wordt het beleid gebaseerd  op betrouwbare gegevens en cijfers. Ook de houdbaarheid en de draagkracht van het gezondheidssysteem wordt hiermee vergroot, en krijgt de Nederlandse samenleving nu en straks de best denkbare zorg voor het ingelegde premiegeld.

Het Platform stelt op basis van uitkomsten van nationaal en internationaal onderzoek vast:

• Er zijn twee evaluaties uitgevoerd van de Zorgverzekeringswet (Zvw, het medische zorgstelsel) in 2009 en 2014. Tot en met 2014 zijn er op reguliere basis rapporten van het RIVM (Zorgbalans) en het SCP (De sociale staat van Nederland, een vast hoofdstuk) over het zorgstelsel verschenen. Sinds 2015 zijn er geen serieuze publicaties meer vanuit de overheid over het zorgstelsel gemaakt.
• Men kan beredeneren dat de burger sinds 2007 steeds minder zorg voor zijn geld krijgt. Wij komen op een verslechtering van zo’n 44% over de periode van 2007 t/m 2017. (OESO Health at a Glance 2007 t/m 2017)
• De kwaliteit van onze medische zorg gaat in vergelijking met andere moderne Europese landen achteruit, sinds de invoering van de gereguleerde marktwerking in 2006. (OESO Health at a Glance 2007 t/m 2017; ESB 1/2017)
• Het zorgstelsel is niet transparant. (OESO Health Data Governance 2015)
• Er is een verviervoudiging van het aantal meldingen bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg in de periode 2004 – 2016. (IGz/IGj)
• Private zorgstelsels (met weinig centrale sturing/planning en veel marktwerking, zoals concurrentie tussen zorgverzekeraars en concurrentie tussen zorgverleners) zijn duurder dan Publieke Zorgstelsels (met meer centrale sturing en minder marktwerking).
• De Levensverwachting bij geboorte is de belangrijkste en meest gebruikte specifieke indicator van ‘gezondheid’ in internationale publicaties over zorgstelsels. In 1980 had de Nederlander de op een na hoogste levensverwachting van de wereld en de hoogste in Europa. Nu is de levensverwachting in 6 moderne Europese landen hoger dan die in Nederland. (WHO e.a.)
• Het verschil in gezonde levensverwachting tussen hoog en laag opgeleiden is bijna 20 jaar. Hoog opgeleiden leven zeven jaar langer dan laagopgeleiden. De sociaal-economische gezondheidsverschillen zijn zeer groot en er is geen verbetering. (J. Mackenbach, EUR)
• Nederland heeft in vergelijking met de dertien andere moderne Europese landen een relatief jonge bevolking, dus de zorgkosten zouden relatief laag moeten zijn. Maar de zorgkosten behoren tot de hoogste van modern Europa. (OESO;CBS)
• De Nederlandse bevolking is in meerderheid ontevreden over het eigen zorgstelsel en wil fundamentele veranderingen (54%). (Commonwealthfund 2017)
• Organisaties als het SCP en het RIVM geven een te rooskleurig beeld van de werkelijkheid. (https://gijsvanloef.nl/2017/12/30/tendentieuze-berichtgeving-scp-over-de-gezondheidszorg/

https://gijsvanloef.nl/2017/09/10/onze-levensverwachting-2-het-rivm-persisteert-in-tendentieuze-berichtgeving/)

• Het ministerie van VWS doet geen systematisch onderzoek naar de kwaliteit van het zorgstelsel, er wordt geen empirische basis opgebouwd. Er is geen tegenwicht voor de door belangen gedreven hype-achtige beeldvorming in de media.
• Het geheel overziende lijkt er gebrek aan urgentiebesef bij het ministerie van VWS om het geheel echt goed in kaart te brengen.

Het Platform vindt dat dit overzicht meer dan voldoende aanleiding is om te pleiten voor een onafhankelijk onderzoek op basis van criteria die betekenis hebben voor de Nederlandse burger

Het Platform Betrouwbare Zorgcijfers: Corina Blankenstijn, Cock de Graaf, Sophie Hankes, Peter Harteloh, Anton Maes, Gijs van Loef, Marian Louppen, San Oei, Roger Sorel, Jan Terlouw, Dick van der Zon

Achtergrond leden Platform: Achtergrond leden Platform 02052018