vanLoef Research introduceert een tweede monitor van de oversterfte in West-Europa. De brongegevens (data) zijn van Eurostat, met de baseline 2016-2019 (zie grafiek). Het zijn maandcijfers. De andere monitor is gebaseerd op de brongegevens van OurWorldinData met de baseline 2015-2019.
NB deze grafiek vanaf januari 2020 t/m februari 2024 komt overeen met de EXCESS MORTALITY RANKING 2020 > HEDEN (zelfde dataverzameling).
EXCESS MORTALITY RANKING 2024 – de gemiddelde oversterfte in 2024.
De excess mortality (oversterfte) is per land berekend door het optellen (+%) en aftrekken (-%) van de maandpercentages van de sterfte (scores) over een bepaalde periode, gedeeld door het aantal scores. Brondata Eurostat. De uitkomst is het oversterfte-, dan wel ondersterfte percentage. De tabel Excess Mortality Ranking is een weergave van in de vorm van een staafdiagram.
EXCESS MORTALITY RANKING 2020 > HEDEN – de gemiddelde oversterfte gerekend vanaf 2020, dus vanaf het begin van de corona pandemie.
NB Zie ook de grafiek bovenaan (zelfde dataverzameling)
EXCESS MORTALITY RANKING 2021 > HEDEN – de gemiddelde oversterfte gerekend vanaf 2021, dus vanaf het begin van de vaccinaties tegen corona. Onder: grafiek Eurostat (idem).
EXCESS MORTALITY RANKING 2024 – de gemiddelde oversterfte in 2024
17 april 2024 – update cijfers OurWorldinData. Nederland heeft de hoogste oversterfte in 2024, afgezet tegen de baseline 2015-2019. Tussen haakjes het aantal weken waarvan cijfers bekend zijn. Vijf landen hebben cijfers t/m week 13, waaronder Nederland. NB Denemarken heeft cijfers van 5 weken. De overall trend is dalend. NB Zweden ontbreekt.
De excess mortality (oversterfte) is per land berekend door het optellen (+%) en aftrekken (-%) van de weekpercentages van de sterfte vanaf de 1e week van het jaar tot de meest recente week van het jaar, gedeeld door het aantal weken. De cijfers van ourworldindata zijn de brondata. De uitkomst is het oversterfte-, dan wel ondersterfte percentage. De tabel Excess Mortality Ranking E14 is een exacte weergave van ourworldindata (zie grafiek, tijdvak jaar 2023) in de vorm van een staafdiagram.
EXCESS MORTALITY RANKING 2020 > HEDEN – de gemiddelde oversterfte gerekend vanaf 2020, dus vanaf het begin van de corona pandemie. Onder: grafiek OurWorldinData (idem).
EXCESS MORTALITY RANKING 2021 > HEDEN – de gemiddelde oversterfte gerekend vanaf 2021, dus vanaf het begin van de vaccinaties tegen corona. Onder: grafiek OurWorldinData (idem).
9 mei 2024 – update cijfers RIVM: zie onderste Tabel. Uit een analyse van de weekcijfers komt naar voren dat vooral het cijfer van de nieuwste week zeer onbetrouwbaar is: zie bovenste tabel. De correctie in de opvolgende week blijkt minimaal 2,4% te zijn (een verschil van 83 doden) en maximaalm 8,3% (een verschil van 283 doden). De correcties in de weken erna zijn relatief klein. Met andere woorden: Het lijkt zinvol om vanaf het tweede weekcijfer van het RIVM te publiceren.
2 mei 2024 – update cijfers RIVM. Wederom past het RIVM de schatting van de vorige week aan met een enorme correctie naar beneden (nu: week 16 ). Het maakt deze wekelijkse updates weinigzeggend. Om die reden ziet vanLoef Research er (voorlopig) van af de tabel op twitter/’X’ te plaatsen.
25 april 2024 – update cijfers RIVM. Opnieuw stelt het RIVM haar nieuwste raming fors naar beneden bij. Hetzelfde commentaar als van 11 april: Er ontstaat een beeld van schommeling rond het gemiddelde vanaf half februari. NB Vrijwel alle weken ligt de sterfte wel iets boven het gemiddelde. Op jaarbasis zijn het nu 2795 sterfgevallen boven de prognose, ca. 5,1 %.
NB Het verwacht aantal doden is het rekenkundig gemiddelde van de ondergrens en de bovengrens van de verwachte sterfte. Deze worden niet weergegeven in de overzichtstabel.
Toelichting
Het RIVM heeft de bandbreedte van de wekelijkse sterfteverwachting in 2 stappen verhoogd, dit is te zien aan de opwaartse kniks, de eerste (grote) opwaartse knik in de week van 4 t/m 10 juli 2022, de tweede (kleine) opwaartse knik in de week van 3 t/m 9 juli 2023 (blauwe pijlen). Bij de eerste knik is de bovenkant van de sterfteverwachting verhoogd van 2965 naar 3078.
Eerdere versies
18 april 2024 – update cijfers RIVM. Sterk verhoogde sterfteverwachting in de eerste weken van april onder de mensen van 65 jaar t/m 79 jaar. De totale oversterfte neemt weer toe, evenals het gemiddelde (2877 sterfgevallen; 5,61%).
RIVM krijgt meer klachten over bijwerkingen borstimplantaten en spiraaltjes https://t.co/NSjeS9LbWo via @NOS
vanLoef Research: 'RIVM registreert een oversterfte van bijna 3.000 doden (5,6%) in 2024 maar maakt hier geen melding van'
11 april 2024 – update cijfers RIVM. Bijstelling van cijfers. Er ontstaat een beeld van schommeling rond het gemiddelde vanaf half februari. De oversterfte neemt af, zowel in totaal, als procentueel. Op jaarbasis ca. 2430 sterfgevallen, zo’n 5%.
De essentie is dat, ondanks een verhoogde sterfteprognose, de sterfte toch (nog) systematisch hoger blijkt te zijn dan het nieuwe prognosemodel van @rivm voorspelt. https://t.co/PGvuamsmZz
3 april 2024 – update cijfers RIVM. Bijstelling van eerdere weekcijfers maakt geen groot verschil. Sinds maart een kleine, schommelende ‘meersterfte’. Het jaartotaal bedraagt een oversterfte van 2694 sterfgevallen (6%).
28 maart 2024 – update cijfers RIVM. Voor het eerst daalt de totale oversterfte (op ‘jaarbasis’, dwz. alle weken opgeteld) daadwerkelijk. Het oversterftepercentage zakt naar 6,2%.
21 maart 2024 – update cijfers RIVM. De prognose van de laatste weken blijkt zeer onbetrouwbaar. Forse bijstelling naar beneden van week 10. Toch blijft de cumulatieve oversterfte in 2024 aanzienlijk: ca. 2774 extra sterfgevallen, 7,3%.
13 maart 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt verder af, maar is tot op heden toch nog ca. 7,9 %. Na een korte ‘dip’ voorspelt het RIVM een nieuwe sterftepiek. Het gaat om ca. 2724 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.
6 maart 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt verder af, maar is tot op heden toch nog ca. 8 %. Het gaat om ca. 2486 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.
29 februari 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt af, maar is tot op heden toch ca. 8,6%. Het gaat om ca. 2384 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.
22 februari 2024 – update cijfers RIVM.
Plusmutaties in alle weken. De oversterfte bedraagt 2.296 sterfgevallen, dit is ca. 9,5%.
16 februari 2024 – De eerste monitor van de sterfte in 2024 op basis van het RIVM.
De oversterfte in 2024 is op dit moment 9%, het gaat om 1.876 extra sterfgevallen. NB: Het CBS (Statline) schat het aantal overledenen iets lager in dan het RIVM.
CBS maakt geen jaaroverzicht ‘Oversterfte in 2023’
rapport ‘Oversterfte in Nederland in Europa’
CBS komt met een jaaroverzicht ‘Sterfte in 2023’
Oversterftecijfers 2023 op een rij
1. CBS maakt geen jaaroverzicht ‘Oversterfte in 2023’
“Er komt GEEN jaaroverzicht van CBS ‘Oversterfte in 2023’, zoals u in de voorgaande 3 pandemische jaren gewend was. U zult het binnenkort moeten doen met de publicatie op mijn website.”, meldde ik op ‘X’ op 16 jan. jl.
Waarom niet, CBS?
“Omdat vooral gedurende 2023 gebleken is dat de schatting van de weeksterfte, met de methode vanaf 2020, steeds minder van kwaliteit werd.”, antwoordde Ruben van Gaalen desgevraagd.
"Het CBS spreekt van oversterfte wanneer het waargenomen aantal overledenen hoger is dan het verwachte aantal overledenen in dezelfde periode. Het verwachte aantal overledenen wanneer er geen coronapandemie was geweest, is geschat op basis van de waargenomen sterfte in 2015 tot en met 2019. Eerst wordt voor elk jaar de sterfte per week bepaald. Vervolgens wordt per week een gemiddelde van de sterfte in die week en de zes omliggende weken bepaald. Deze gemiddelde sterfte per week levert een benadering van de verwachte wekelijkse sterfte, er is namelijk nog geen rekening gehouden met de trendmatige vergrijzing van de bevolking. Daarom is de sterfte per week nog herschaald naar de verwachte totale sterfte voor het jaar. Voor 2020 is de verwachte sterfte 153 402, voor 2021 is deze 154 887, voor 2022 is deze 155 493 en voor 2023 is deze 156 666. Het aantal voor 2020 is ontleend aan de Kernprognose 2019-2060, het aantal voor 2021 aan de Bevolkingsprognose 2020-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de coronapandemie), het aantal voor 2022 aan de Kernprognose 2021-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de coronapandemie) en het aantal voor 2023 aan de Kernprognose 2022-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de coronapandemie). De marges rond de verwachte sterfte zijn geschat op basis van de waargenomen spreiding in de sterfte per week in dezelfde vijf jaar. Deze methode is met terugwerkende kracht toegepast op de verwachte sterfte vanaf week 1 in 2020."
Interpretatie
Het CBS gaat uit van de baseline 2015 - 2019 om de verwachtte sterfte voor de jaren 2020 t/m 2023 te voorspellen en verdisconteert daarin de trendmatige vergrijzing van de bevolking. Dus met de babyboomers is rekening gehouden (78 jaar en ouder). De sterfteverwachting van de afzonderlijke jaren 2020, 2021, 2022 en 2023 is gebaseerd op de Kernprognoses die elk jaar verschijnen. In de opeenvolgende Kernprognoses is geen rekening gehouden met de extra sterfgevallen door de coronapandemie vanaf 2020. De prognose voor 2023 houd dus geen rekening met de uitbraak van de corona pandmie in 2020.
Dit korte gesprek is door velen gevolgd, geretweet en geliked op ‘X’. Een check maakt duidelijk dat CBScommunicatie mij op dat moment als vrijwel enige individuele persoon zonder binding met het CBS is gaan volgen. En dat nog steeds doet.
Ik wijd er nog een tweet aan:
Nu we weten dat @statistiekcbs geen oversterfte analyse meer maakt van het jaar 2023…
… en het @Rivm er niet over gaat (de opgehoogde sterfteverwachting voor 2024 is toekomstmuziek)
Op 2 februari jl. publiceert vanLoef Research het rapport ‘Oversterfte in Nederland in Europa’ dat tegen betaling verkrijgbaar is. Het bevat – naast uitgebreide internationale statistische vergelijkingen – ook een analyse van de oversterfte in 2023 o.b.v. de openbare CBS-data:
3. CBS komt met een jaaroverzicht ‘Sterfte in 2023’
Op 9 februari jl. komt CBS met het bericht ‘Sterfte in 2023 afgenomen‘ onder de rubriek ‘Bevolking’. Opvallend. In de voorgaande jaren werd gepubliceerd onder de rubriek ‘Gezondheid en welzijn’. De eerste paragraaf:
"In 2023 overleden 169 duizend mensen. Dat zijn ongeveer 750 minder sterfgevallen dan in 2022. Vooral onder vrouwen en mensen jonger dan 65 jaar was de sterfte lager. De levensverwachting is in 2023 toegenomen. Dat meldt het CBS op basis van voorlopige jaarcijfers."
Onderaan het persbericht komt de oversterfte onder het kopje ‘CBS is overgegaan op reguliere Sterftestatistiek’ toch nog ter sprake: 12.700 overledenen, 8%. Tevens toont het CBS een nieuwe tabel (afb. onder)
Tabel:
4. Oversterftecijfers 2023 op een rij
Eerst terug in de tijd. Het CBS presenteerde op 25 januari 2023 voor het derde jaar op rij een persbericht over de oversterfte, nu ook met een staafdiagram:
Het staafdiagram van de vorge keer is door vanLoef Research geactualiseerd obv. de cijfers van 2023. Het resultaat is, met de oversterfte aantallen per jaar:
Voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november publiceerde vanLoef Research ‘Oversterftegolf Nederland zet door‘ met een viertal scenario’s van de te verwachten oversterfte in 2023. Op 18 december scherpt vanLoef Research de voorspelling aan: minimaal 12.500 doden. De oversterfte van 2023 komt overeen met het zgn. scenario C.
Gedurende vrijwel het gehele jaar ’23 is de ‘MONITOR Oversterfte 2023 (CBS)’ wekelijks geactualiseerd door vanLoef Research. Obv. de nieuwe tabel van CBS is dit het resultaat. Het exacte oversterftegetal is 12.697. NB: In dit getal zit een verwachting van een extra aantal doden dat nog niet gepubliceerd is op Statline.
NB 1 Januari 2023 telt in de CBS berekening van de sterfteverwachting niet mee. Er zitten dan nog 516 doden in de pijplijn (plusmutaties).
vanLoef Research heeft het rapport na 6 weken vrijgegeven. Het verscheen op 2 feb., prijs 10 euro.
Met uitgebreide analyses zet Gijs alle Coronafeiten nog eenmaal op een rij. Ik kijk uit naar de reacties van de vele deskundigen die ons land inmiddels rijk is. Hopelijk kunnen we nu eindelijk de rijen eens sluiten – Jaap van den Heuvel, Professor emeritus Healthcare Management
vanLoef Research toont aan dat de oversterfte in Nederland sinds de uitbraak van corona in 2020 tot de allerhoogste van heel West-Europa behoort. Download hier het rapport:
In de afgelopen 4 maanden zijn vier korte polls geweest op X (kort, dwz.: looptijd max. 2 dagen) met een vrijwel identieke vraagstelling: “Voor actuele informatie over de oversterfte moet je de volgende bron raadplegen”, met een keuze tussen drie (eerste twee polls: CBS/deze website/weet niet) en vanaf de derde poll vier keuzemogelijkheden (incl. optie: Rivm).
Uiteraard zijn deze polls niet representatief, verre van dat. Maar ze zijn wel indicatief omdat, ondanks een bescheiden respons van minimaal 53 en maximaal 165 stemmen, er versterkende effecten zijn:
* gerichte acties om de poll onder de aandacht te brengen van een breder gehoor op twitter/’X’, een gehoor dat sterk betrokken is bij de gezondheidszorg en de gevolgen van de corona pandemie
* specifieke actie gericht op ‘opinieleiders’ zoals Ruben van Gaalen van het CBS .
De uitkomst van deze vier polls liegt er niet om.
Deze website, http://www.gijsvanloef.nl, is DE BRON met ACTUELE CIJFERS van de OVERSTERFTE IN NEDERLAND.
Voor actuele informatie over de oversterfte in Nederland moet je de volgende bron raadplegen:
(Toelichting – Op 16 nov. '23, een week voor de kamerverkiezingen, becijferde van Loef 4 scenario's van de oversterfte in 2023: https://t.co/B5ePnj2Sfl )
De website gijsvanloef.nl consolideert haar geloofwaardigheid als meest betrouwbare bron voor actuele informatie over de oversterfte in Nederland. In de 3e poll is het RIVM als aparte keuze mogelijkheid toegevoegd.
Uitslag 3e poll (niet representatief, wel indicatief):
Uitslag 2e poll (niet representatief, wel indicatief):
Uitslag 1e poll van 2 sept. jl (niet representatief, wel indicatief):
26 januari 2024 – Jaarprognose opgehoogd naar 169.364 (van Loef Research; CBS Statline:169.363). Oversterfte op jaarbasis stijgt naar 7,78%. Iets onder scenario C. Het zwarte kader in de tabel is de periode van de scenario’s. Zie hieronder.
Eerdere updates – de tabel stond altijd op twitter
12 januari 2024 – Eerste jaarprognose Statline t/m week 52. Sterke daling (over)sterfte in laatste week van het jaar. Oversterfte op jaarbasis 12.141 doden, dit komt overeen met 7,73%. De oversterfte komt iets lager uit dan scenario C. De verwachting is dat het sterftecijfer in de komende weken nog iets zal oplopen. Op dit moment is niet bekend wanneer het CBS jaarcijfers presenteert.
5 januari 2024 – Nieuwe cijfers Statline met de verwachting t/m week 51. In de tabel is meegenomen de verwachting van week 52 van het Rivm. De oversterftegolf van het eind van 2023 kent op dit moment twee pieken, de eerste piek half november, de tweede piek rond de kerstdagen. Obv. de huidige verwachtingen (CBS, Rivm) is de oversterfte op jaarbasis 12.209 doden, dat is 7,77%.
Vandaag komt @RIVM met een nieuwe prognose van de (over)sterfte in 2023 – het is voor het eerst een volledige jaarprognose, dus t/m week 52. Het @statistiekcbs houdt zich nog afzijdig. Op 'X' doen reeds analyses de ronde uit 'de bekende hoek'. Er wordt gesproken van 'de doofpot'.
29 december 2023 – Cijfers Statline d.d. 27/12; cijfers RIVM d.d. 28/12. Er zijn (toch) verschillen tussen de historische weekcijfers van beide instituten. RIVM zegt de cijfers van het CBS te gebruiken. Weergegeven is de oversterfte t/m week 49 van het CBS (boven) en het RIVM (onder) en de jaaruitkomsten. Tevens is weergegeven de prognose van het RIVM t/m week 51 (onderste tabel) en de grafiek van het RIVM.
22 december 2023 – Geen nieuwe cijfers Statline. ‘Statline wordt 27 dec.’ (antwoord via twitter)
De oversterftegolf gaat door. 1e Prognose week 49 ruim 16% oversterfte, sterke ophoging week 48 met 1,4% (‘plusmutaties’). Op jaarbasis stijgt het aantal doden naar 10.942, dat is 7,42%. De oversterftelijn volgt de lijn van scenario C die uitkomt boven 12.500 doden in 2023.
15 december 2023 – De oversterftegolf zet door. Het jaartotaal bedraagt nu 10.334 doden, dat is ruim 7,1%. Scenario C.
8 december 2023 – Is de eerste eindejaarspiek voorbij? Prognose week 47 is 233 extra doden (ca. 7,7%). Op jaarbasis nu 9.854 oversterfte, dat is 6,98%. Dit percentage ligt iets onder scenario C, wat betekent dat alleen bij een minimale oversterfte (‘meersterfte’) in de resterende vijf weken scenario B (oversterfte in 2023 =10.295 doden) nog haalbaar is.
1 december 2023 – Oversterftegolf rolt door, eerste prognose week 46 ruim 13%. In totaal 9.580 doden, dat is 6,93%. Scenario C.
24 november 2023 – De oversterfte volgt vrijwel exact de lijn van scenario C. De golft stijgt door naar 17,4% in de laatste week, er zijn nu al meer dan 9.100 extra doden.
17 november 2023 – Een nieuwe oversterftegolf zet door, prognose ruim 16% in de laatste 2 weken. Het jaartotaal stijgt naar 8.575 doden: 6,48%!
10 november 2023 – Dramatische stijging oversterfte kondigt zich aan… 1e prognose week 43: 15,5% oversterfte. Het jaartotaal stijgt naar 8.045 doden: 6,22%! Het wordt tijd voor enkele scenario’s (wordt vervolgd).
8 november 2023 – Voorspelling: de oversterfte in 2023 zal ca. 9.400 doden zijn. Dat is 6%. Ik acht de kans groter dat het nog meer zal zijn, dan dat het minder zal zijn.
update 3 november 2023 – De oversterfte neemt verder toe. Het totaal aantal mensen dat te vroeg is overleden is volgens de nieuwste cijfers nu 7.549, dat is 5,97%.
update 27 oktober 2023 – De hogere oversterfte houdt aan. Het totaal aantal mensen dat te vroeg is overleden is nu 7.290, dat is 5,9%.
update 20 oktober 2023 – De oversterfte ligt de laatste drie weken ruim boven de 200. Het totaal aantal mensen dat te vroeg is overleden is nu 7.069, dat is 5,86%. Detail: de enige week met een niet significante ondersterfte van >-1% (week 17) kleurt nu ook lichter.
update 13 oktober 2023 – Scherpe toename van de oversterfte. Op jaarbasis nu ca. 6.800 doden, dat is 5,77% (!). De laatste ‘ondersterfte’ van >-1% was in week 17 (niet significant).
update 6 oktober 2023 – Sinds augustus overlijden er wekelijks 145 mensen meer dan de prognose. De oversterfte heeft een permanent karakter. Hoe is het mogelijk?! Er zijn inmiddels dit jaar al 6.509 meer mensen overleden dan verwacht. Het percentage loopt op naar 5,66%.
update 29 september 2023 – De oversterfte heeft een permanent karakter. Hoe is het mogelijk?! Er zijn dit jaar 6.281 meer mensen overleden dan verwacht, dat is 5,6%.
update 22 september 2023 – De oversterfte neemt weer toe. Er zijn nu dit jaar 6.1277 meer mensen overleden dan verwacht, dat is 5,6%.
update 15 september 2023 – De lichte oversterfte houdt aan. Totaal: 5.890 doden meer dan verwacht.
1 september – Onder WLZ-zorggebruikers is de oversterfte verhoudingsgewijs aanzienlijk groter. Tot en met week 30 zijn er 2.966 mensen meer gestorven dan verwacht, dit komt overeen met een oversterfte van 8,57%. In dezelfde periode was de totale oversterfte 5.246 (5,67%). Het aandeel van de oversterfte onder WLZ-zorggebruikers op de totale oversterfte is dus 2966/5246 = 56,5%. Er zijn in totaal ongeveer 340.000 mensen met een WLZ-indicatie (bron: google).
update 8 september 2023 – De oversterfte stijgt opnieuw met ruim 200 doden en komt uit op 5.755. Ook het percentage stijgt iets (5,53%).
update 1 september 2023 – Incl. oversterfte onder WLZ-zorggebruikers. Door plusmutaties stijgt de totale oversterfte onder de nederlandse bevolking met bijna 200 en komt nu uit op 5.544 doden (5,47%).
3e update 25 aug. – Tabel t/m week 32. Het aantal oversterfte-doden stijgt met bijna 100, het percentage daalt weer.
Geeft het CBS geen verwachting van de sterfte meer af? De laatste verwachting betreft week 30. Ik kan geen tabel vinden… Plusmutaties leiden tot hogere oversterfte-totalen, respectievelijk 5.262 doden, dat is 5,65%. De laagste (=grootste) ondersterfte is dit jaar -1,02% (week 17)!
update 21 augustus – Aantal weergaven CBS statline OVERSTERFTE 2023(‘OversterfteNL’) op twitter.
update 18 augustus – Voortaan geen eerste schatting meer van de laatste week (nu: week 31), want dit cijfer is erg onbetrouwbaar. Nu louter plusmutaties. De oversterfte neemt toe, absoluut (5.236 doden) en procentueel (5,63%). Uitgesplitste cijfers (WLZ-zorggebruikers; leeftijdsgroepen) lopen achter bij het CBS (tot week 26).
update 11 augustus – Het patroon van lichte oversterfte keert terug. 170 Extra doden tov. vorige week, 5186 sterfgevallen in totaal, op jaarbasis 5,57%.
update 4 augustus – Het CBS verwacht opnieuw ondersterfte in de laatste week 29. Maar plusmutaties geven nu ook een oversterfte van meer dan 10% in week 23 van juni. Het absolute aantal sterfgevallen dit jaar daalt iets (5,56%).
update 28 juli – Voorlopige indicatie minimale ondersterfte in week 27 direct gevolgd door ‘kleine’ oversterfte. Herstel van het patroon. De oversterfte is nu 5.038 op jaarbasis (5,76%).
(oude tekst, die ik laat staan vanwege de transparantie) ‘CBS geeft geen schatting van het verwacht aantal doden in week 27. Het is dus niet mogelijk om een nieuwe tabel te maken zonder een aanname.O.b.v. week 27/2022 is een schatting gemaakt van het veracht aantal doden (blauwe cijfers, cursief). Er zijn plusmutaties teruglopend tot in februari. Het totaal aantal te vroeg overleden mensen zou dan rond de 4.880 zijn, dat komt overeen met een oversterfte van ca. 5,8% op jaarbasis.’
update 14 juli – De korte oversterftegolf in juni (weken 23 en 24, boven 10%) die samenhangt met de hittegolf is weer voorbij. De sterfte blijft bovengemiddeld. Op jaarbasis zijn er 4.859 mensen te vroeg gestorven (5,93%). Op zijn hoogst is de oversterfte in 2023 voor ca. 10% het gevolg van de hittegolf in juni. (Neem de weken 23+24+25: 876 oversterfte, stel 50% gevolg van hitte is 438 hittedoden. 438 op 4.859 = 9%)
Het CBS maakt vandaag in haar persbericht melding van de oversterfte in juni. Mijn kritiek op het CBS is tweeledig:
1e – CBS laat na de totale oversterfte in 2023 te benoemen;
2e -ook in maart was er een periode van oversterfte ‘buiten het interval van gewoonlijke fluctuaties’.
NB – Waarom werd het Nationaal Hitteplan door het RIVM niet in werking gesteld?
update 7 juli – De oversterfte is nu 6%. Het gaat om 4.748 mensen die te vroeg gestorven zijn. Op jaarbasis zou dit kunnen uitkomen op ca. 9.500 doden in 2023.
update 3 juli – De ontwikkeling van de oversterfte in 2023 als percentage van de verwachte sterfte (vanaf februari). Het huidige cijfer is 5,9%.
update 30 juni – Nieuwe oversterftegolf: prognose 13% in week 24. Oversterfte in 2023 stijgt verder, zowel absoluut (4.509 doden), als procentueel (5,9%). Beeld: verdere verslechtering.
update 23 juni – Eerste prognose week 23: oversterfte van 9% (!). Plusmutaties terugwerkend tot begin van 2023. Oversterfte in 2023 stijgt naar 4.110 doden, een hoger sterftepercentage op jaarbasis (5,58%). Beeld: verslechtering.
update 16 juni – Eerste prognose week 22. Plusmutaties terugwerkend tot in april. Oversterfte in 2023 stijgt naar 3.797 doden (5,36%). Beeld: permanente lichte oversterfte.
update 11 juni – Telfout. Totaal aantal doden -5, dus 3.739 (5,5%).
update 9 juni – Eerste prognose week 21. Plusmutaties terugwerkend tot eind maart. Oversterfte in 2023 stijgt naar 3.744 doden (5,51%). Beeld: permanente lichte oversterfte.
update 2 juni – Eerste prognose week 20. Plusmutaties terugwerkend, vergelijk de tabellen (week 12 nu meer dan 10% oversterfte). Oversterfte in 2023 stijgt naar 3.608 doden (5,54%, het jaargemiddelde zakt, omdat de oversterfte de laatste weken relatief laag is).
update 26 mei – Eerste prognose week 19. Plusmutaties terugwerkend. Oversterfte in 2023 stijgt naar 3.528 doden (ca. 5,7%)
update 23 mei – Eerste prognose van week18 statline CBS geeft weer lichte oversterfte en plusmutaties terugwerkend. Oversterfte in 2023 stijgt naar 3.427 doden (ca. 5,8%).
update 12 mei – Statline meldt een lichte ondersterfte in week 17. Plusmutaties eerdere weken, teruggaand t/m week 1 van 2023. De totale oversterfte daalt iets naar 3.310, oftewel 5,86%.
update 8 mei – Het CBS verwacht weer een stijging van de oversterfte in week 16 (7%). Het totaal aan te vroeg overledenen neemt met ca. 240 toe tot 3.342, dit komt overeen met 6,24%.
update 2 mei – De oversterfte is nu vrijwel verdwenen, maar er is geen sprake van ondersterfte zoals bij veel landen (EU14). Er zijn ruim 3.100 mensen dit jaar te vroeg gestorven, dit komt overeen met 6,13%.
update 14 april – CBS stopt met een eerste schatting van de laatste week (dat zou nu week 14 zijn), daardoor vallen de totalen nu lager uit. Plusmutaties eerdere weken.
CBS zegt hierover (bericht van 7 april jl.):
Schatting week 13
De cijfers over week 13 van 2023 zijn een schatting gebaseerd op de aanname dat 81 procent van alle sterfgevallen een bericht is ontvangen. Vrijdag 14 april publiceert het CBS voorlopige cijfers over de sterfte in week 13. De cijfers zijn dan completer.
CBS wijzigt publicatiefrequentie sterftecijfers
Het CBS gaat minder frequent nieuwsberichten over de weeksterfte publiceren. Het eerstvolgende bericht gaat over het tweede kwartaal en staat gepland voor juli. De cijfers van het aantal overledenen blijven wekelijks beschikbaar via StatLine. Ook de tabellen in de Monitor Langdurige Zorg blijven wekelijks gepubliceerd worden. De aanvullende tabel ‘Sterfte per week, per provincie en gemeente’ zal een keer per maand verschijnen, in de reeks sterfte per week.
Huidige stand oversterfte (‘meersterfte’ desgewenst, ik blijf het woord ‘oversterfte’ gebruiken)
update 7 april – Stabiel beeld oversterfte laatste weken. Ondersterfte in weken 4/6/8 was minimaal. Op jaarbasis ca. 2.920 extra sterfgevallen, dat is 6,56%.
Toelichting werkwijze CBS.
Het wekelijks rapport (excel) ‘Overledenen per week, provincie en gemeente‘ bevat de ontvangen doodsberichten, alsmede een schatting van de meest recente week. Die schatting is opgehoogd met te verwachten extra doodsberichten van eerdere weken (‘bufferschatting’), bij een volgende week daalt dit cijfer aanzienlijk en zijn er ‘plusmutaties’ bij de eerdere weken. Een logische werkwijze. Alle weken vanaf het begin van het jaar hebben een * (schattingsteken, onzekerheid).
update 31 maart – Oversterfte laatste drie weken rond 10%, volgens nieuwe schatting CBS. Oversterfte op jaarbasis 2.694 sterfgevallen, dat is gelijk aan 6,5%.
update 24 maart – Laatste 2 weken oversterfte boven de 10%. Oversterfte week 10 lager dan geraamd (een ‘bufferschatting’). Oversterfte op jaarbasis boven de 6%. Stijging oversterfte in alle leeftijdsgroepen.
update 17 maart – Oversterfte in week 10 bedraagt 13,8%. In totaal zijn in 2023 2.057 mensen te vroeg overleden, de oversterfte op jaarbasis is nu 5,91%. Stijging bij WLZ-zorggebruikers en 80 jaar en ouder.
update 10 maart –
De oversterfte schommelt sinds februari rondom de verwachting. Op jaarbasis 5%. Geen nieuws v.w.b. de drie leeftijdscategorieen.
update 6 maart – Statline met cijfers van 1 jan. 2023.
De schatting van 585 doden was te hoog, het zijn er 510. De nieuwe tabel van 2023 incl. plusmutaties:
update 3 maart – cijfers CBS t/m week 8. Sterfte fluctueert rondom de te verwachten lijn. In de eerste twee maanden van 2023 is er een oversterfte van ca. 5,7%, dit zijn ca. 1.600 sterfgevallen.
De laatste weken enige ondersterfte onder 80 jaar en ouder.
NB CBS verandert haar publicatiebeleid (lagere frequentie). Quote: ‘De cijfers zullen nog steeds wekelijks verschijnen, maar CBS geeft geen schatting meer over de afgelopen week. Daarnaast zal CBS nieuwsberichten over sterftecijfers niet meer per maand publiceren, maar per kwartaal.’
update 26 feb. – update CBS.
10 feb. – update CBS. Te verwachten plusmutaties over alle weken. In week 5 weer stijging van de (over)sterfte. NB 1 jan. 2023 is mijn schatting.
Voortaan met een toelichting van de (over)sterfte bij de drie leeftijdsgroepen: 0 tot 65 jaar 65 tot 80 jaar 80 jaar en ouder. We zien de sterkste stijging van de sterfte bij 0 tot 65 jaar, hier is ook volgens de CBS-definitie (95% interval) weer sprake van oversterfte:
3 feb. – update CBS. Week4 is de eerste week waarin de oversterfte volgens schatting CBS onder het gemiddelde komt. O.b.v. de cijfers was de oversterfte in januari 2023 bijna 10%.
Op basis van CBS-data maak ik net als het afgelopen jaar een tabel van de sterfte/oversterfte/ondersterfte dit jaar. Zoals u weet houd ik geen rekening met de (wekelijkse) bandbreedtes, teneinde een scherper beeld van de actualiteit te krijgen. Het genuanceerde beeld ontstaat vanzelf. Suggesties zijn altijd welkom.
Er zijn nu volgens schattingen van het CBS in 2023 1.394 te vroeg gestorven mensen te betreuren. Dit is 13%.
Blogs ‘CBS en de oversterfte’ (van nieuw naar oud) vanaf medio 2022
Gijs van Loef 