@volkskrant s voorpagina zaterdag jl. (website en krant) kreeg op twitter 11.4K weergaven plus 4likes (lb); mijn reactie kreeg 4,2K weergaven plus 15likes/5RT (rb); de ingezonden brief werd geweigerd (lo); mijn tweet erover had 2.3K weergaven plus 10likes/4RT (ro). #ineennotedoppic.twitter.com/lgKr7bHSwT
Beste lezers en volgers, het aantal views van mijn kritiek op de Volkskrant op twitter is niet meer bij te houden…
Tweet Volkskrant 11,4K weergaven, 9 opmerkingen, 0 retweets en 4 Likes > w.o. opmerking @GijsvanLoef 4,2K weergaven met interactieratio 9,6%, 3 opmerkingen, 6 retweets en 15 Likes> w.o. retweet @GijsvanLoef 2,3K weergaven, 2 opmerkingen, 4 retweets en 10 Likes.
(normaliter zijn er nauwelijks reacties/opmerkingen met enige kwantiteit bij tweets van de Volkskrant over eigen berichten. Kennelijk worden tweets van de Volkskrant gelezen en daar blijft het dan bij)
1 mei – reactie de Volkskrant
Geachte lezer,
Hartelijk dank voor uw bijdrage, die wij met belangstelling hebben gelezen. Helaas kunnen wij uw brief niet publiceren. We ontvangen dagelijks vele tientallen brieven. De redactie is daar zeer verheugd over, maar de ruimte om brieven te publiceren is beperkt. Wij vragen hiervoor uw begrip en hopen u een volgende keer te mogen verwelkomen in de rubriek.
Met vriendelijke groet,
Redactie Opinie en Debat
30 april 2023
Ingezonden lezersbrief
De voorpagina van de krant van zaterdag heeft mij met stomheid geslagen. U toont een futuristische robotarts met de vraag wat kunstmatige intelligentie kan betekenen voor arts en patiënt. Het artikel gaat over medische AI-weetjes, in de wetenschap dat de risico’s en onzekerheden heel groot zijn. Dit tot voorpagina bombarderen is bizar. Waarom deze advertorial, bent u zo innovatiegeil? De zorg verkeert in een ongekende crisis, de oversterfte is ongekend! De bittere werkelijkheid is dat Nederland een ingestort 🇳🇱zorgstelsel heeft. Daar zou u eens diepgravend aandacht aan moeten besteden.
Voorpagina’s de Volkskrant 29 april 2023
webpagina
krant (editie)
twitter en mijn reactie
Dit tot voorpagina bombarderen is eigenlijk bizar. Een optelsom van medische AI-weetjes, in de wetenschap dat de risico's en onzekerheden groot zijn. Innovatiegeilheid? En de bittere werkelijheid van een ingestort 🇳🇱zorgstelsel – zoals de actualiteit toont – blijven ontkennen. pic.twitter.com/ypqkupykEk
‘Als Marian Kaljouw dinsdagmiddag na haar afscheidsreceptie het pand van de Nederlandse Zorgautoriteit uitloopt, heeft ze bijna vijftig jaar in de zorg gewerkt. Begonnen als verpleegkundige in Vlissingen, en na diverse bestuursfuncties geëindigd als bestuursvoorzitter van de Nederlandse Zorgautoriteit, een van de invloedrijkste posities in de Nederlandse zorg’, aldus Michiel van der Geest in de Volkskrant.
Bij haar afscheid staat de zorg voor grotere veranderingen dan ooit tevoren, zegt Kaljouw.
Op twitter neem ik het gesprek door in een draadje van 28 tweets
In de laatste tweet maak ik de balans op, op basis van de vragen die aan Marian gesteld zijn en de gegeven antwoorden.
De zorg staat voor een grotere verandering dan ooit tevoren: ‘Alles blijven doen wat we doen, dat kán… https://t.co/nCACJGT7JP via @volkskrant Een fascinerend gesprek. "Waarom sturen we nog altijd ouderen die palliatieve zorg krijgen naar de spoedeisende hulp?" – Gebeurd dat?
We beginnen bij het begin. @MKaljouw: "De zorg moet radicaal veranderen." Want: dreigende ontoegankelijkheid. Dat klinkt niet als een héél urgent, dus waarom 'radicaal anders'? Waarom zegt ze niets over de extreme oversterfte, het bewijs dat ons 🇳🇱 marktzorgstelsel niet werkt!?
@MKaljouw "Er zijn 2,5 miljoen kwetsbare mensen in onze samenleving." Er zijn 3,5 miljoen 65+ers (niet alle even kwetsbaar); 1 op de 8 houdt langdurig klachten na coronabesmetting, dat zijn er wellicht een miljoen? NB Ook zonder dubbeltelling lijkt die 2,5 aan de lage kant.
@michielgeest: Een vd belangrijkste taken vd NZa, waar u 8 jaar de baas bent geweest, is toezien op de toegankelijkheid van de zorg. Wat is er misgegaan?@MKaljouw: "Was het maar zo dat één Zorgautoriteit de wachtlijsten kan wegwerken."
@michielgeest: Waarom hebben verzekeraars nog nooit een waarschuwing of een boete gekregen van de NZa?@MKaljouw: "Als je alle problemen zou kunnen oplossen met boetes, dan zou het wel heel makkelijk georganiseerd zijn."
Waarom geen boetes aan @ZNnieuws!? Moet het moeilijk zijn?
Maw.: intramurale capaciteit buiten de ziekenhuizen gesaneerd. En 🇳🇱 heeft een beperkte capaciteit aan ziekenhuisbedden en IC. (zie afb.), waar zelfs op GESTUURD werd met het CORONABELEID.
@MKaljouw: "Mensen verwachten dat we alles blijven doen wat we doen. Maar dat kán niet meer."
Met de marktwerking is de doos van pandora geopend in de sector waarin hyperspecialisatie de norm is en iedereen wel zijn verdienmodel heeft. In de cardiologie zien we nu de ongelukken.
@MKaljouw: "Die ontwikkeling vergt van de zorg een enorme transitie, nog veel groter dan de invoering van het huidige zorgstelsel in 2006. Het is de discussie over de kinderhartchirurgie, maar dan keer duizend."
Dit Zijn Opeens Hele Grote Woorden… Hoe moeten we dit nu duiden?
@MKaljouw vervolgt: "Er kunnen misschien best wat ziekenhuizen weg, maar ze moeten in elk geval veranderen van portfolio en identiteit."
In mijn optiek betekent dit dat Zorg weer een Publieke Taak wordt, waarbij marktpartijen zinvolle bijdragen leveren en niet andersom zoals nu. pic.twitter.com/fWcU2YNfn5
Hard oordeel… Ik heb inderdaad niet gemerkt dat de @Zorgautoriteit de afgelopen decennia als marktmeester in de zorg heeft voorkómen dat de zorg aan de markt ten onder ging. Heeft de NZa als toezichthouder van zorgverzekeraars ooit een verzekeraar op de vingers getikt? https://t.co/C45CcARq8R
Pieter Klok schrijft een verwarrend hoofdredactioneel commentaar over ‘passende zorg’ – wat hij beweert is precies waartoe marktwerking leidt: cherry picking – en Peter de Waard schrijft over het ‘op drie na beste zorgsysteem ter wereld’ zonder serieuze onderbouwing. Uit fatsoen toon ik niet de volledige mailwisseling met Peter de Waard.
Natuurlijk spreekt een krant niet met één mond. Columnisten @DStuijver@joostzaat en journalist @michielgeest schrijven boeiende stukken over de zorg. Maar waarom is het juist de 'gevestigde orde' die zo teleurstelt?
Het is vechten tegen de bierkaai. Zelfs bij een kwaliteitskrant als @Volkskrant zitten meerdere journalisten die zo bevooroordeeld zijn… (Of onwetend?) En dan helpt het niet als zo'n @Fabriekstweet zich dik genesteld heeft in de burelen.#zorgstelsel#oversterfte#zorgleugen
https://t.co/g9U85MsK70 Begrijpt @klokpieter zijn eigen tekst wel?: "Zorgverleners in de wijkverpleging en de geestelijke gezondheidszorg kunnen nu in de verleiding komen om aan cherrypicking te doen en alleen de makkelijke en rendabele cliënten en patiënten te behandelen."
In de afgelopen jaren heb ik – onbetaald, dus onafhankelijk – onderzoek gedaan naar het functioneren van het stelsel van de gezondheidszorg met de focus op de medische zorg: de Zorgverzekeringswet, waar ongeveer de helft van alle uitgaven gedaan worden (45 miljard). De drie belangrijkste inzichten zijn, van nieuw naar oud:
3e (heden) – Het zorgstelsel is sinds de pandemie structureel overbelast, er is sprake van een #zorginfarct. Dit uit zich in de ultieme indicator, de oversterfte. In het 4e kwartaal van 2021 (zorgstelsels van alle landen hebben anderhalf jaar de tijd gehad zich aan te passen), was de oversterfte in Nederland het hoogste in modern europa (EU14). De kwaliteit gaat nu (verder) achteruit.
2e (2019) – De ingevoerde marktwerking leidt niet tot betere kwaliteit van de zorg, maar tot meer bureaucratie en een verschuiving van uitgaven naar ‘control’ in plaats van zorgverlening (uitvoering). Complexe patienten (comorbiditeit, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg) zijn slechter af. De argumenten heb ik in artikelen en blogs uiteen gezet.
1e (2016 – 2018) – De medische zorg in Nederland is niet de beste van europa, zoals beweerd door politici, bestuurders en decisionmakers. Sinds de invoering van de gereguleerde marktwerking zijn de kosten sterk gestegen tot 2012, daarna zijn de kosten bevroren (relatieve daling van het aandeel in %BNP) en is de kwaliteit achteruit gegaan. De nederlandse zorg is hooguit een goede europese middenmotor.
Na het ongelukkige optreden van Ernst Kuipers bij het verdedigen van het 2G-beleid (rapport TU Delft) werd mijn aandacht getrokken door de podcast de Kamer van Klok (hoofdredacteur de Volkskrant)>
Enkele gedachten bij het beluisteren ervan. Ik hoor bevestiging van mijn kritische analyse van de onvermijdelijkheid van de lockdown in december 2021 – de nederlandse gezondheidszorg was ‘groggy’ en het risico van de onbekende nieuwe omicronvariant was te groot om niet hard in te grijpen vanuit het voorzorgprincipe -, bij o.a. Maarten Keulemans.
Sheila Sitalsings’ stelling dat dat wat meetbaar is: data (en de visuele weergave ervan) de neiging heeft te gaan domineren in beschouwing en analyse is een waarheid als een koe. Dit mechanisme, Data Domineren het Debat, heeft verstrekkende gevolgen. De maatschappelijke schade van het crisisbeleid is, op economische berekeningen (‘theoretische data’) na, moeilijk in beeld te brengen en krijgt daardoor te weinig aandacht. Haar collega’s beamen het.
Maar vervolgens bezondigt men zich aan dezelfde kortzichtigheid door het Deense succes (coronabeleid) af te doen met ‘dat ze het testen zo goed onder controle hebben’. Ergo: data. Waar men aan voorbij gaat zijn de maatschappelijke omstandigheden in Denemarken, die sterk afwijken van de onze. Het draagvlak onder de Deense bevolking voor het gevoerde beleid is hoog. Het vertrouwen in de instituties is groot. De solidariteit tussen mensen onderling is fundamenteel en schraagt de verzorgingsstaat. Voor Denen staat de volksgezondheid voorop, het gemeenschappelijk welzijn, niet de eigen persoonlijke gezondheid. Gelukkig zijn ook hier wel data van beschikbaar. Maar deze zullen misschien minder lekker scoren in de media?
Aan het eind komt de verwaarlozing van de publieke diensten (Belastingdienst etc.) ter sprake. Het is sinds 1998 mijn hoofdthema. Jarenlange bezuinigingen zijn een belangrijke oorzaak, bezuinigingen zijn meetbaar, maar wat zijn de maatschappelijke gevolgen? Die zijn moeilijk meetbaar. Eindelijk komen ze in beeld.
+70 views in het uur voorafgaand aan de presentatie van de Onderzoeksraad voor veiligheid op 16 feb. 2022.
In het eerste deelrapport van de Onderzoeksraad voor veiligheid wordt gesproken over de Realisatie van strategische doelen (pag. 229). Het tweede strategische doel is ‘Zicht op verspreiding virus’. Het Platform Betrouwbare Zorgcijfers toonde eerder aan dat het zicht op de verspreiding van het virus in internationaal opzicht zeer slecht was (zie voetnoot 11).
reactie de Volkskrant
In de Volkskrant van 4 jan. 2022 doen de hoogleraren Meester en van den Broek-Altenburg een oproep het door de Tweede Kamer gevraagde onderzoek naar de oversterfte zo snel mogelijk uit te voeren (unaniem aangenomen motie Omtzigt d.d. 1 dec. jl.). Citaat:
In de loop van december liep de oversterfte nog verder op, tot ongeveer 1.200 mensen per week, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De oorzaken voor deze hoge sterfte zijn onduidelijk: het zouden gedeeltelijk (wel of niet geregistreerde) coronaslachtoffers kunnen zijn, het zou gerelateerd kunnen zijn aan uitgestelde zorg, maar we kunnen ook niet uitsluiten dat de massavaccinaties er iets mee te maken hebben. Immers: recent onderzoek toont aan dat het op basis van de huidige gegevens niet uit te sluiten is dat vaccinaties naast beschermend ook tot op zekere hoogte riskant zijn boven de 65 jaar. Tijdens de maand december, waarin opnieuw lockdownmaatregelen werden ingevoerd, zou de verwachting zijn dat oversterfte juist afneemt. Door het gebrek aan brondata is niet vast te stellen wat het effect van de maatregelen op de sterfte is.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat er een grote diversiteit is in de verhouding tussen oversterfte en covid-19-gerelateerde sterfte. In sommige landen, zoals bijvoorbeeld Mexico, zien we hoge sterfte en een relatief laag aantal coviddoden. In andere landen zien we hele andere verhoudingen. Deze verhouding geeft deels aan hoe goed het land de piekcapaciteit in de zorg aankan, en deels hoe groot het probleem van covidgerelateerde sterfte is in relatie tot andere problematiek. (1)
Wat is nu ‘de oversterfte’? De oversterfte is de afwijking ten opzichte van de gemiddelde sterfte in de afgelopen jaren in een bepaalde periode, de periode van de coronapandemie (start 1e kwartaal 2020). In de oversterfte zijn alle doodsoorzaken meegerekend, de vervroegde sterfte door het virus, vaak gevolgd door een korte ondersterfte, maar ook de sterfte als gevolg van fataal gebleken uitgestelde zorg en de normale sterfte.
De oversterfte in Nederland is inderdaad schrikbarend hoog, vergeleken met andere moderne europese landen (EU14: landen west Europa boven 5 miljoen inwoners) De EU14 met de hoogste oversterfte zijn: Spanje (25%), Italië (24%), het Verenigd Koningrijk (23%), Portugal (20%) en op de 5e plaats komt Nederland (19%). Oostenrijk heeft ook 19% oversterfte, maar minder oversterfte per 100.000 inwoners. Bij Nederland is de afwijking tussen het gerapporteerd aantal corona sterfgevallen ten opzichte van de oversterfte het hoogste van alle landen, een factor 1,5 volgens onderzoek op het open source onderzoeksplatform github. (2)
Het CBS houdt sinds enige tijd de gegevens van de pandemie bij: de oversterfte per week, met een uitsplitsing naar leeftijdsgroepen en ook specifiek de oversterfte onder Wlz-gebruikers (mensen met een zwakke gezondheid die in verpleeghuizen verblijven). Tot en met augustus 2021 berekent het CBS het aantal coronadoden 78% hoger dan gemeld bij de GGD. (3.1, 3.2)
De auteurs noemen verschillende denkbare oorzaken. We nemen ze door.
Wordt het aantal coronaslachtoffers wel goed geregistreerd? Nee, zie hiervoor.
Zouden de massavaccinaties er mee te maken kunnen hebben? Dat is niet ondenkbaar, maar dit speelt in de meeste landen. Het is een internationaal vraagstuk, dat grootschalig, langdurig en interdisciplinair onderzoek vergt waarvan (deel)resultaten pas in de loop van de tijd beschikbaar zullen komen in wetenschappelijke publicaties. Zo’n onderzoek op stel en sprong voor Nederland doen, waarbij onze dataverzameling niet goed op orde is, lijkt niet erg zinvol. Het is bekend dat de registraties van het RIVM en de GGD gebrekkig zijn. De NHS (Verenigd Koninkrijk) en Sundhedsstyrelsen (Denemarken) zijn internationaal toonaangevende leveranciers van onderzoeksdata.
Maar er is wel een sterk verband tussen de oversterfte en de uitgestelde zorg. De opmerking van de auteurs dat ‘tijdens de maand december, waarin opnieuw lockdownmaatregelen werden ingevoerd, de verwachting zou zijn dat de oversterfte juist afneemt’ is dan ook ronduit naïef. Immers, de zorg stond bijkans op codezwart!
Het is evident dat de capaciteit van de gezondheidszorg ontoereikend is gebleken. De zorgvraag, reguliere zorg èn pandemische zorg, is structureel te hoog voor de beschikbare capaciteit. Het aantal ziekenhuisbedden is in de afgelopen jaren afgenomen. (4) Het aantal IC-bedden is sinds het uitbreken van corona niet substantieel uitgebreid. (5) Het ziekteverzuim onder zorgpersoneel is historisch hoog (6), mede als gevolg van de opgelopen infecties die mede veroorzaakt zijn door onvoldoende beschikbare persoonlijke beschermingsmiddelen. (7) De vaccinaties zijn te laat gekomen. (8) Op de publieke gezondheidszorg van de GGD’en is de afgelopen jaren bezuinigd (Wpg). (9) Kabinetten hebben niets gedaan met waarschuwingen dat er epidemieën zouden gaan uitbreken. (10) Er is weinig zicht op de feitelijke verspreiding van het coronavirus door het land, er is geen viruscontrol (11). Code zwart is in de ziekenhuizen met kunst en vliegwerk ternauwernood voorkomen, terwijl in de andere delen van de zorg (1e lijn, thuiszorg enz.) misschien wel sprake is (geweest) van een ‘code zwart’. (12) En nu overspoelt omicron de zorg, die al uitgeput is.
Het ziekteverzuim onder werknemers in zorg en welzijn kwam in het eerste kwartaal van 2021 uit op 6,8 procent, het hoogste verzuimcijfer in een eerste kwartaal sinds 2002. In de branche verpleging, verzorging en thuiszorg was het verzuim met 8,2 procent het hoogst. – CBS 29/4/2022
Het onderzoek waar de Tweede Kamer om heeft gevraagd kan in elk geval al gedeeltelijk worden afgerond. Het geprivatiseerde en gedecentraliseerde, ‘efficiënte’ nederlandse zorgsysteem bleek niet opgewassen tegen corona.
Het demissionaire kabinet heeft een ambitieus herstelprogramma aangekondigd in de kamerbrief ‘Ongekend onrecht’. Citaat: “Het is een zwarte bladzijde in de
geschiedenis van de Nederlandse overheid. Het vervult het kabinet met een diep gevoel van schaamte. De grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden.”
Hier de eerste pagina en de hoofdstukken.
1. Herstel van gedupeerde ouders verruimen en versnellen
2. Stoppen met Toeslagen in de huidige vorm
3. Leren van de praktijk: signalen serieus nemen
4. Versterken dienstverlening bij alle onderdelen van de overheid
5. Wet- en regelgeving en de menselijke maat
6. Discriminatie en het gebruik van nationaliteit
7. Informatievoorziening aan parlement en samenleving: openheid is de standaard
8. Informatiehuishouding: de basis op orde
9. Rol van de andere staatsmachten
10.Versterking van het ambtelijk vakmanschap
11.Vervolg: in gesprek over de ambities en maatregelen
12.Tot slot
Het doet me terugdenken aan dit oude pleidooi voor een betere overheid (deVolkskrant, 16 mei 2007). Gaat deze geschiedenis (de details verschillen) zich herhalen?!
Gijs van Loef 