update Zorgprestaties EU14 pre-coronatijdperk (OECD Health at a Glance 2021)

update 2 mei 2022 – verklaring verbetering score Nederland

Deze analyse heeft u nog tegoed van me. Toen ik dit maakte, eind november 2021, werd Nederland getroffen door het #zorginfarct. Om die reden heb ik publicatie enige tijd uitgesteld.

Ontwikkeling van de Zorgwaarde (Kosten * Kwaliteit)

In 2019 heb ik het begrip Zorgwaarde geintroduceerd. Het is een getal dat de kwaliteit van de medische zorg vermenigvuldigd met de kosten ervan. Het geeft de prijs van een standaardpakket medische zorg (misschien is PrijsvandeZorg een beter begrip?). Voor het gemak blijf ik het begrip Zorgwaarde (Zw) hanteren.

De Zorgwaarde is sinds 2011 het sterkst gestegen in Nederland en Zweden. De stijging is 20%. Eigenlijk is dit dus een inflatie van 20%. De inflatie van de prijs van de curatieve zorg is in deze landen verhoudingsgewijs het hoogste, nl. 20%. De gemiddelde inflatie van de Zw in de EU14 is 5%. In enkele landen is de Zw zelfs iets gedaald in de periode 2019 : 2011. Het betreft Oostenrijk (-20%), in Zwitserland, Spanje en Portugal is de Zw met 10% gedaald. In deze vier landen is de Zw (goedkoper) geworden.

De resultaten hebben betrekking op het pre-corona tijdperk .

De periode 2019 : 2011 is genomen, omdat vanaf 2011 van alle EU14-landen de data van alle 13 kwaliteitsindicatoren beschikbaar zijn (soms 1 of 2 kwaliteitsindicatoren minder van een land, dan is er gekallibreerd). In 2007 en 2009 waren er van Belgie maar 7, respect. 8 kwaliteitsindicatoren bekend en dit geeft voor Belgie een sterk vertekenend en onbetrouwbaar beeld van de jaren 2007 en 2009.

Definitie parameters

Kosten = % BNP Medische gezondheidszorg (OECD.Stat Health Expenditure and Financing – Curative and rehabilitative care). Voorbeeld: Score Nederland 2019 = 5,2% BNP.

Kwaliteit = (zie Landentabel) Het landgemiddelde o.b.v. de maximaal 13 kwaliteitsindicatoren. Ontleend aan de tweejaarlijkse rapporten OECD Health at a Glance. Voorbeeld: Score Nederland 2021 = 7,16

Bronnen:

https://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/health-at-a-glance-2021_ae3016b9-en?_ga=2.160614846.2021415441.1636469337-1456122528.1634308944

https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SHA#

Grafisch weergegeven:

Nederland de 6e lijn van onderen in 2019

Landentabel 2007 – 2019 (alle relevante indicatoren van zorguitkomsten en zorgaanbod beschikbaar vanaf 2007)

Het landgemiddelde is de waarde die gebruikt wordt bij het berekenen van de Zorgwaarde.

Nederland pakt het verloren terrein weer terug, zo blijkt. Ik vermoed dat een verklaring voor de verbetering van de score ‘stroke, mortality rates’ hier gezocht moet worden>

https://nos.nl/artikel/2408416-reanimeren-binnen-6-minuten-nu-mogelijk-in-heel-nederland

Eerdere publicatie(s):

Zorginnovatie leidt tot verschraling van de zorg voor de gehele bevolking

In ESB 2/2020 verscheen een belangwekkend artikel van Dr. E.M.M. Adang, associate professor for health economics RadboudUmc, ‘Investeringsfonds is niet de oplossing voor stijgende zorgkosten’. Minister van Financien Hoekstra ziet het zogenaamde ‘Investeringsfonds’ Nos Nieuw Investeringsfonds als een oplossing voor de stijgende zorgkosten. In het artikel legt de auteur uit dat dit geen oplossing is.

Economische groei leidt tot hogere zorgkosten, zowel door dure innovaties die goedkopere zorg verdringen waardoor de totale hoeveelheid gezondheid van de bevolking afneemt in plaats van stijgt (!), als door stijgende capaciteitskosten (lonen e.d.).

In een briefwisseling met de auteur heb ik een aantal toevoegingen gesuggereerd, waar de auteur zich grotendeels in kan vinden. Hier vind u de links naar het ESB-artikel, de aangevulde tekst (toevoegingen in rood) en een achtergronddocument van IQ Healthcare ‘Verdringingseffecten binnen het Nederlandse zorgstelsel’ dat in 2018 is verschenen in opdracht van het Zorginstituut Nederland.

Een analyse van meer dan zesduizend zorginnovaties in de Verenigde Staten en de Europese Unie laat zien dat in 68% van de gevallen de innovatie gecorrigeerd voor QALY duurder is dan de standaardbehandeling waarmee werd vergeleken. Concreet betekent het dat de gemiddelde zorgkosten toenemen, zonder dat daar gezondheidswinst tegenover staat. (…)
We zien dat het aanbod van weinig doelmatige zorginnovaties toeneemt terwijl er steeds minder ruimte is om zinnige basiszorg te leveren. Dus voor hetzelfde budget krijgt de maatschappij minder gezondheid.

Bronnen:
IQ Healthcare Eindrapport verdringingseffecten 2018
ESB Investeringsfonds is niet de oplossing
ESB Investeringsfonds reEAreGvL 02 2020

Medische gezondheidszorg Nederland in 2019 achteruit op alle zorgranglijsten (EU14)

Op alle serieuze ranglijsten (OECD Health at a Glance, Healthcare Access and Quality Index, EC/EU/Eurostat) is de relatieve achteruitgang van de Nederlandse medische zorg ten opzichte van de EU14 terug te zien.

Toelichting

De EU14 zijn de 14 moderne Europese landen met meer dan 5 miljoen inwoners: België, Denemarken, Duitsland, Engeland (UK), Frankrijk, Finland, Italië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Zweden en Zwitserland. Deze 14 landen hebben een gedeelde politiek-democratische, sociaal-economische en technologische ontwikkeling doorgemaakt waardoor de onderlinge vergelijkbaarheid groot is.

OECD Health at a Glance en de Health Access and Quality Index zijn internationaal erkende en geraadpleegde samengestelde indexen (meerdere indicatoren van alle OECD-landen, of de gehele wereld), EU State of Health is een omvattende landenrapportage. Healthy life years en Life expectancy zijn typische kernindicatoren van gezond leven en levensverwachting.

 

 

Bronnen (met links naar primaire bronnen OECD, EU/EC/Eurostat, ourworldindata.org):
Kosten en Kwaliteit EU14 OECD Health at a Glance
State of Health NL 2017 vs 2019 EC en OECD
HAQ index EU14 1990 2015
Healthy life years en Life expectancy Eurostat
Zorgstelselranglijsten

Bevestiging achteruitgang medische kwaliteit NL tov. EU14 (bron: The Lancet/OurWorldInData.org)

Op 16 september een korte gedachtewisseling met Xander Koolman over een door hem geciteerd internationaal onderzoek (quote: ‘Nederland doet het niet slecht’), gepubliceerd in The Lancet in 2018 inzake de zgn. Healthcare Access and Quality Index (HAQ-index, gebaseerd op de Global Burden of Diseases, Injuries, and Risk Factors Study uit 2016  ). De hoogst denkbare score is 100: medische perfectie. Het omvangrijke rapport vergelijkt 195 landen onderling, praktisch de gehele wereld. In de top 10 staan – niet heel erg verrassend, maar toch – 9 Europese landen (waaronder ook Andorra). Wie zich erin wil verdiepen moet The Lancet erbij nemen.

De tweets in chronologische volgorde:

De link in de laatste tweet geeft een perfect beeld, vergelijk de verschuivende positie van Nederland t.o.v. de andere 13 landen over de jaren van 1990 (Nederland 3e) tot en met 2015 (Nederland 6e).


Deze tabel/grafiek heb ik in eerste instantie in excel gemaakt obv. de on-line beschikbare data:


ZorgWeek16bericht

“Denken over het zorgstelsel moet fundamenteel veranderen”, huisarts Toosje Valkenburg (HetRoerMoetOm)

 

 

 

de Volkskrant 18/4/2019 Onderzoeksraad: zorg voor psychiatrische patiënten schiet ernstig tekort

De zorg voor de 250 duizend à 300 duizend psychiatrische patiënten in Nederland schiet ernstig tekort, constateert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) donderdag in een adviesrapport. Hierdoor kan de veiligheid van deze mensen en hun omgeving niet worden gewaarborgd. Onderzoeksraad

Skipr 18/4/19 VWS schiet noodlijdend Maasziekenhuis te hulp

Er is een oplossing gevonden voor het in nood verkerende Maasziekenhuis Pantein in Boxmeer. Het ministerie van Volksgezondheid draagt tot en met 2022 jaarlijks 2,5 miljoen euro bij om het regionale ziekenhuis te behouden.
VWS schiet noodlijdend ziekenhuis te hulp

Zorgvisie 17/4/19 Scandinavische zorg: lessen in eenvoud en doelmatigheid

De Nederlandse zorg kan nog wat leren van de Scandinavische. Hoewel de Nederland en de Scandinavische samenlevingen op veel punten overeenkomsten vertonen, is de zorg in het noorden minder complex georganiseerd, effectiever, minder duur en meer toekomstbestendig. Dat blijkt uit onderzoek van kennisorganisatie Vilans dat de Nederlandse langdurige zorg vergeleek met die in Denemarken, Finland, Zweden en Noorwegen. Vandaag biedt Vilans het aan de Tweede-Kamercommissie voor VWS aan. Zorgvisie: Scandinavische zorg

Promotie dr. Niek Stadhouders IQ Healthcare 16/4/2019 ‘Nederlandse zorgsysteem brengt minder marktdynamiek dan verwacht’. Zorgverzekeraars belonen of korten ziekenhuizen zelden op basis van de geleverde prestaties. Hoewel kwaliteit en doelmatigheid al jaren parameters zijn bij het inkopen van zorg, verschuift er in de praktijk maar weinig. Uit een financiële analyse van de jaarverslagen van de Nederlandse ziekenhuizen blijkt dat in de periode 2007-2014 slechts 2 tot 3 procent van het budget werd herverdeeld. Dit blijkt uit onderzoek van Niek Stadhouders van het Radboudumc, waarmee hij op 15 april promoveerde. FMTgezondheidszorg

de Volkskrant 15/4/19  Veel ziekenhuiszorg heeft geen enkel nut.

Van de helft van alle handelingen die artsen uitvoeren in Nederlandse ziekenhuizen, is niet bewezen dat de patiënt er baat bij heeft. Van 5 à 10 procent van de geleverde zorg is zelfs wetenschappelijk aangetoond dat deze niets toevoegt.Veel ziekenhuiszorg heeft geen enkel nut

Commentaar ZorgVerzekeraars Nederland: De zorgwereld moet echt kijken naar hoe zinnig bepaalde zorg is. Dat beaamt Zorgverzekeraars Nederland naar aanleiding van nieuw onderzoek naar nut en noodzaak van ingrepen.”Om te waarborgen dat goede zorg in ons land voor iedereen beschikbaar en betaalbaar blijft, moet dringend het nodige veranderen in de manier waarop we onze zorg georganiseerd hebben. Bij die vernieuwing hoort zeker ook het kijken naar hoe zinnig bepaalde zorg is. Onzinnige ingrepen maken patiënten niet beter en zorgen er voor dat de zorgkosten stijgen”, aldus Zorgverzekeraars Nederland.

Commentaar huisarts/publicist Anton Maes (lees de hele blog op zorgenstelsel!), hier één quote: “Al in 2012 werd gesuggereerd dat er met “Kwaliteit als medicijn” in potentie 4 tot 8 miljard euro bespaard kon worden in de curatieve sector (Booz&co, 9 augustus 2012). Ook dat was toen in dezelfde krant voorpaginanieuws (Volkskrant, 10 augustus 2012). Het slechtste nieuws van dit dossier is de herhaling van zetten en de impotentie de bekostigingssystematiek van ziekenhuizen te transformeren.”

Reactie op zorgenstelsel.nl

Failliet marktwerking in de gezondheidszorg

19 december 2020 – Bij het verschijnen van het discussiestuk ‘Zorg voor de Toekomst’ als start van een consultatieproces over de toekomst van het nederlandse zorgstelsel, breng ik deze speech, uitgesproken bij het NZF-debat (maart 2019), opnieuw onder uw aandacht.

Reacties van hoogleraren

reactie Wanda de Kanter, longarts in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis (Nederlands Kanker Instituut)
reactie Armand Girbes, Professor Intensive Care Medicine & Clinical Pharmacologist VUmc:

VUmc portretten Intensive Care 2016

“Kritisch tegengeluid over de ongepaste zelfverheerlijking over “het beste systeem ter wereld”. In het Frans zeggen we: ‘on n’est jamais mieux servi que par soi-même’. Onze gezondheidszorg is op veel fronten inderdaad niet zo slecht, maar het gaat achteruit in kwaliteit. Vraag dat aan de patiënt met de diagnose kanker die heel lang moet wachten op de MRI of de operatie, of de patiënt die binnen 23 uur na de faillietverklaring van het Slotervaart als een DHL pakketje overgeplaatst moest worden, of de ziekenhuispatiënt die niet overgeplaatst kan worden naar een revalidatiecentrum of verzorgingstehuis omdat er geen plaats is. Of de MS patiënt die geen stamceltransplantatie vergoed kan krijgen voor zijn/haar specifieke vorm van MS, maar wel tegen eigen betaling in gerenommeerde buitenlandse Europese academische ziekenhuizen kan worden geholpen. Of aan de dokters, die 40% van hun tijd aan administratie besteden en uren moeten bellen om de patiënt elders opgenomen te krijgen wegens plaatsgebrek. Dat is de praktijk. Die ijdele zelfverheerlijking door vooral mensen die langs de zijlijn staan van het echte speelveld, is ongepast. Gijs van Loef geeft een ander geluid waar de gesubsidieerde mooi-sprekers inhoudelijk op zouden moeten reageren.”

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Failliet marktwerking in de medische gezondheidszorg

Vlnr: spreker, Herman Tjeenk Willink, Jan Terlouw, Ron Meyer, Kim Putters

De Rijksoverheid heeft de afgelopen jaren bewust een te positief beeld geschetst van de medische gezondheidszorg. In het Regeerakkoord staat: “Onze zorg behoort tot de beste van Europa”.

Misleidende overheidscommunicatie over het zorgstelsel

O.b.v. zelfstandig onderzoek (bron: OECD Health at a Glance, raadpleging panel medisch deskundigen, gevalideerd door experts) heb ik vastgesteld dat de kwaliteit van de medische zorg in vergelijking met andere moderne Europese landen sinds 2006 geleidelijk aan terrein verliest. Mijn oudste publicaties erover van 2,5 jaar geleden worden nog steeds dagelijk tientallen malen gelezen. Opmerkelijk! Want waarom werd dit onderzoek niet gedaan door de kennisinstituten? ‘Nederlandse zorg valt van haar voetstuk’ is een van de meest gelezen artikelen in MEDISCH CONTACT en kreeg veel bijval van medici, maar geen enkele  reactie vanuit de bestuurlijke en –beleidshoek.

onderzoeksartikel Medisch Contact

Ik stel vast dat het zorgstelsel van gereguleerde marktwerking niet goed doordacht is – er zijn 2 fundamentele ontwerpfouten gemaakt – , maar dat er nog steeds geen onderzoek wordt gedaan.

Waarom de marktwerking de kwaliteit van de gezondheidszorg uitholt

1e Een patiënt – die heeft moeten betalen voor zijn zorg! – is geen consument, maar heeft recht op zorg; 2e Landelijke regie (planning van zorgvoorzieningen op landelijke schaal) is onmogelijk in een stelsel met concurrerende zorgverzekeraars.

Er zijn teveel private krachten en er is te weinig publieke sturing in het zorgstelsel. Publiek is ondergeschikt gemaakt aan privaat, het moet andersom! Dit inzicht begint door te breken (a).

Meer publiek minder privaat

Maar… de  Adviesaanvragen van de Regering aan de WRR en de SER over de betaalbaarheid van de zorg zijn toch op de lange baan geschoven (b).
Reactie Kim Putters: ad a Eens met de stelling dat publiek boven privaat moet staan; ad b SER komt eind 2019 met het advies.

Tenslotte. Onze studenten worden nog steeds opgeleid vanuit de filosofie van marktwerking in de zorg met het adagium ‘Zorg is Business’. Ik noem het de ‘Rotterdams school’, die ons zorgstelsel bestuurt…
Jan Terlouw zegt desgevraagd dat hij het er helemaal mee eens is

Meest gelezen pagina op deze website – Reacties en steunbetuigingen stromen binnen via verschillende kanalen –
Wil je je uitspreken over dit statement, doe dat bij voorkeur op LinkedIn (5500+ views met veel inhoudelijke commentaren)>
Statement Failliet marktwerking medische zorg

Een korte impressie geeft deze film. Jan Terlouw zegt ‘Zorg is een Recht voor iedereen’
NB: Jan Terlouw is lid van het Platform Betrouwbare Zorgcijfers.
Persbericht van het Platform Betrouwbare Zorgcijfers
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Het debat begon met een groepsgesprek tussen zorgprofessionals. Vlnr: Rogier Botting (fysiotherapeut), Armand Girbes (hoogleraar intensivist/farmacoloog VUmc), Roos Blom (psycholoog – MC Slotervaart), Cobie Groenendijk (moderator – psychiater)

overheid.nl consultatie zorgstelsel
Discussienota Zorg voor de Toekomst
Trouw Het kabinet wil een ander zorgstelsel, met meer regie van de overheid