(in de loop van 2022 tussentijds gepubliceerd)
1
Maandelijks archief: mei 2022
CBS corrigeert berichtgeving oversterfte
530 views
NB Deze blog volgt een tijdlijn tot 9/9/’22. Het oorspronkelijke bericht d.d. 27/5/’22, waar alles mee begint, staat onderaan:
Berichtgeving CBS oversterfte niet objectief
update 9 september 2022
update 17 juli 2022 – CBS HEEFT (TOELICHTING BIJ) DATA NIET OP ORDE:
Als je deze aanklikbare grafiek op verschillende webpagina’s laat zien, moeten de cijfers dezelfde zijn.
https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/welvaart-in-coronatijd/gezondheid-in-coronatijd
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/27/oversterfte-in-alle-weken-van-juni
update 8 juni 2022
Nadat ik CBS op twitter gewezen heb op onjuiste, want te positief gekleurde berichtgeving in haar HEADLINES over de oversterfte, heeft CBS haar berichtgeving aangepast. Het coronadashboard.rijksoverheid.nl neemt de informatie van het CBS over (zowel data als tekst/berichtgeving: koppelingen), dus deze onjuiste informatie van het CBS stond ook op het coronadashboard. Gisteren zijn de fouten op het coronadashboard (incl. koppelingen) gecorrigeerd.
NB update 9 juni> Het ministerie VWS heeft in de loop van de 8e juni in een tweet aan mij gemeld dat de fouten zijn hersteld. Het CBS ontkent overigens dat de fouten zijn rechtgezet door deze interventie.
Het is m.i. van belang dat deze gang van zaken openbaar is en blijft. De hele conversatie blijft op twitter staan. Zojuist heb ik een poll uitgezet op twitter>
update 6 en 7 juni (twitter)
update 3 juni 2022
Het CBS corrigeert haar HEADLINE over de oversterfte in de maand mei, nadat ik haar op foutieve berichtgeving heb gewezen.
Er zijn plusmutaties van de voorgaande weken waardoor de totale oversterfte in 2022 nu hoger uitkomt: 2086 doden.
Het CBS licht toe: “De sterftecijfers over mei gaan over vier weken, week 18 tot en met 21 (2 mei tot en met 29 mei 2022). In week 18 tot en met 20 lag het aantal overledenen boven de verwachte sterfte, en buiten het interval van gewoonlijke fluctuaties, zodat er sprake was van oversterfte. In april was er in alle weken oversterfte. Die maand overleden wekelijks gemiddeld bijna 400 mensen meer dan verwacht, in mei was dat gedaald naar ruim 150.”
27 mei 2022
Berichtgeving CBS oversterfte niet objectief
Is de berichtgeving in woord van het CBS over de oversterfte werkelijk objectief? Of is zelfs bij dit eerbiedwaardig instituut de communicatie een kwestie van framing, subtiele beinvloeding? Dit gaat niet over de data, maar over de headlines van de berichtgeving. Veel lezers zien alleen de headlines. Het is bekend hoe de menselijke hersenen werken.
De meest recente publicatie is deze:
Feitelijk is er sprake van oversterfte sinds half maart tot nu toe. Zie tabel, die gebaseerd is op de cijfers van het CBS. Het laatste cijfer(s) is van week 19, de week t/m zondag 15 mei (NB in ourworldindata.org is dit de 20e week). De oversterfe in 2022 is 1.850 doden tot nu toe.
Op twitter staat een gesprek met het CBS. Het antwoord is me inmiddels duidelijk. Ik probeer in contact te komen met de hoofddirectie.
Links:
https://www.cbs.nl/nl-nl/reeksen/sterfte-per-week
https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/welvaart-in-coronatijd/gezondheid-in-coronatijd
NL heeft gezonde bevolking, maar een hoge oversterfte (update bevolkingspyramide)
225 views website – retweets van patienten, zorghoogleraren, huisartsen, verpleegkundigen, microbioloog, gezondheidswetenschapper, healthICTer
30 juli 2023 – Op twitter heb ik deze tabel gedeeld. Het percentage van de bevolking van de E14-landen in de leeftijdscohorten 65-80 en 80+. Cijfers van 2019.
Bron: https://www.populationpyramid.net/nl/duitsland/2019/ (onder: voorbeeld van 3 landenpyramiden)
26 augustus 2022 – duiding van de oversterfte in Oostenrijk
Oostenrijk heeft net als Nederland al lange tijd een opvallend hoge oversterfte, beide landen piekten in het 4e kwartaal 2021. Ik heb er uitgebreid aandacht aan besteed. Maar beide landen tonen onderling markante verschillen.
De verklaring voor de hoge oversterfte in Oostenrijk lijkt een duidelijke (combinatie van) oorzaken te hebben. Op de risicofactoren scoort Oostenrijk het slechtste van de EU14 landen. Het land kent de hoogste alcoholconsumptie en op Frankrijk na het grootste aantal rokers. Ook qua obesitas doen Oostenrijkers het niet goed (9e plaats) en de luchtvervuiling in stedelijk gebied is ook relatief hoog/slecht. Maar Oostenrijk heeft geen oude bevolking, het aantal 65+ers is betrekkelijk klein. Eerder publiceerde ik deze tabel waarbij ik de conclusie trok dat Nederland een relatief gezonde bevolking heeft. Vandaar ook de titel van deze blog, die ik iets heb aangepast. (de url is ongewijzigd)
Het belang van een gezonde leefstijl om ernstige corona-infecties te vermijden werd recent aangetoond in een wetenschappelijke studie in het British Journal of Sports Medicine: https://bjsm.bmj.com/content/early/2022/07/07/bjsports-2022-105733
Deze tabel komt uit de landenvergelijking, zie website. Opvallend is het hoog aantal artsen in Oostenrijk (1e plaats) en, samenhangend met de slechte gezondheid van de bevolking de hoge sterfte door hart- en vaatziekten (ischemische aandoeningen).
Wat verder nog opvalt is dat Oostenrijk, in tegenstelling tot Nederland, zeker sinds het begin van 2021 zeer intensief test op de aanwezigheid van het coronavirus. De zicht op de verspreiding van het virus is bijzonder groot!
22 mei 2022 – aanscherpingen en aanvullingen in tekst en beeld
Sinds het 4e kwartaal 2021 heeft Nederland met Oostenrijk de hoogste oversterfte van de EU14. Maar Nederland heeft een (veel) gezondere bevolking, de Population Health is aanzienlijk beter. Dit maakt de uitkomst voor ons land nog schrijnender.
Het Nederlandse zorgstelsel kan de zorgvraag niet meer aan. Er is een zorginfarct sinds het 4e kwartaal van 2021. Het historisch hoge ziekteverzuim is de meest in het oog springende verklaring. De torenhoogte oversterfte vanuit internationaal perspectief is het gevolg.
Met het ‘zorgstelsel’ doel ik op de gehele organisatie van de gezondheidszorg, waarin de staat verantwoordelijk is voor de opzet en inrichting. Binnen het zorgstelsel is er vraag (de zorgvraag, ‘zorgbehoefte’) en er is aanbod (capaciteit, hulpmiddelen, medicijnen). Tijdens de pandemie ontstaat er extra zorgvraag door het hoge aantal besmettingen en er wordt extra aanbod gecreeerd, zoals extra ‘bedden’ en vaccinaties. Dit is in het schema afgebeeld.
In mijn publicaties (categorie: oversterfte, excess mortality) ga ik in op het Zorgstelsel/Rijksoverheid, de aanbodkant, het dynamische aanbod en de dynamische vraag en de samenhang daartussen. Zie Antwoorden onderzoek oversterfte zijn deels al bekend. Maar aan de vraagkant, de ‘normale gezondheidstoestand van de bevolking’ zoals die was voordat de pandemie uitbrak, heb ik nog geen aandacht besteed. Ik noem het de Population Health.
Population Health
Om de Population Health van een land in kaart te brengen maak ik gebruik van beschikbare data. Het ligt voor de hand om rekening te houden met de bevolkingsopbouw (de vergrijzing) door te kijken naar het aantal 65+ers en het aantal 80+ers (Population Age) en om te kijken naar de kwetsbaarheid van de bevolking (Risk Factors), met vier indicatoren: het aantal rokers boven 15 jr., de alcohol consumptie, de mate van overgewicht boven 15 jr. en de luchtvervuiling. De OESO houdt deze vier Risk Factors bij in de publicatiereeks Health at a Glance.
Dit geeft het volgende overzicht van de Population Health van de EU14-landen:
Beoordeling Population Health
Hoe lager de totaalscore, hoe beter de PH. Het land met veruit de laagste totaalscore, het land dat veruit de beste PH heeft, is Noorwegen (RANK SUM 9,5!). Zweden komt met 25,5 op de 2e plaats. Nederland staat op de 4e plaats (33,5 punten), net iets meer dan Zwitserland (3e, 32,5 punten). Nederland heeft dus een bovengemiddeld gezonde bevolking, want een relatief lage score. De landen met de slechtste PH zijn Duitsland (14e, 69 punten is hoogste score) en Frankrijk (13e, 60,5 punten). Oostenrijk staat 11e (57 punten).
Het ligt voor de hand om de volgende indeling te maken.
Sinds het 4e kwartaal 2021 heeft Nederland de hoogste oversterfte van de EU14, met Oostenrijk. Maar Nederland heeft een (veel) gezondere bevolking, de Population Health is aanzienlijk beter. Dit maakt de uitkomst voor ons land nog schrijnender. De extreme personele problematiek (ziekteverzuim, verloop) laat diepe sporen na.
Bronnen
https://www.statista.com/statistics/1105835/share-of-elderly-population-in-europe-by-country/
https://www.oecd.org/health/health-at-a-glance/
Wetenschapstoets coronastrategie kabinet is vernietigend
251 views
Goede samenvatting van de wetenschapstoets die inderdaad niet lichtvaardig oordeelt over het stuk wat VWS heeft geschreven, Marino van Zelst
Gisteren was het Rondetafelgesprek van de commissie VWS over het lange termijn coronabeleid van het kabinet. Veel deskundigen zijn gehoord over verschillende aspecten van het beleid. Het beleid is beschreven in de kabinetbrief van 1 april jl. (geen grap; ‘beleidsstuk’).
Uitslag beleidsstuk kabinet: 5 x Zwak en 3 x Onvoldoende.
Op grond van de Comptabiliteitswet 2016 is een wetenschapstoets uitgevoerd van het beleidsstuk. Er zijn drie oordelen mogelijk: een onderwerp krijgt een ‘voldoende’, ‘verdient aandacht’ of is een ‘verbeterpunt’. Anders geformuleerd, de drie mogelijke oordelen zijn ‘voldoende’, ‘zwak’ of ‘onvoldoende’. Iets anders is er niet van te maken.
De acht onderwerpen zijn: 1e Vindbaarheid van de informatie; 2e De maatschappelijke opgave, de bedoeling van het beleid; 3e De ingezette beleidsinstrumenten; 4e De doeltreffendheid van het beleid; 5e De doelmatigheid van het beleid; 6e De financiële gevolgen voor het Rijk; 7e De financiële gevolgen voor maatschappelijke sectoren en derden; 8e De evaluatieparagraaf.
Het resultaat? 5 Onderwerpen ‘verdienen aandacht’, 3 onderwerpen zijn een ‘verbeterpunt’, er is geen enkele voldoende. De drie onvoldoendes zijn voor de vindbaarheid van informatie (1e) en de financiële gevolgen voor het Rijk (6e) en de samenleving (7e).
NB Het is vrij zeker dat er nieuwe golven van het gemuteerde coronavirus aankomen.
Bronnen
https://www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/commissievergaderingen/details?id=2022A02396
https://gijsvanloef.nl/2022/05/10/excess-mortality-nederland-hoogste-eu14/
#oversterfte – publicatiereeks
633 views – BLOG AFGESLOTEN, GEEN UPDATEs
doorlopende updates – EXCESS MORTALITY RANKING 2022 EU14
oversterfte in juni
https://twitter.com/GijsvanLoef/status/1544199821883588608
ministerie deelde vroege kennis over pandemie niet met zorgsector
https://twitter.com/GijsvanLoef/status/1541305821820321793
mijn redeneerlijn – in gesprek met Eline van den Broek, lid klankbordgroep oversterfte onderzoek RIVM/CBS, zie verder bij voetnoten. Helaas reageert ze niet meer, muv. de reactie op 8 juli jl.
https://twitter.com/GijsvanLoef/status/1540689332981248002
24 juni – verwarring over de oorzaken van oversterfte in de media. Lees:
discussie met het CBS over de berichtgeving
https://gijsvanloef.nl/2022/05/27/is-berichtgeving-cbs-oversterfte-objectief/
De oversterfte-publicatiereeks begint oudjaar 2021. Enkele blogs worden regelmatig geactualiseerd o.b.v. de nieuwste cijfers (excess mortality EU14: wekelijks; ziekteverzuim).
Op oudjaar schreef ik de blog ‘Oversterfte de belangrijkste indicator kwaliteit zorgstelsel bij pandemie‘. De blog werd veel gelezen. Het was het begin van een reeks korte blogs – zoals u van mij gewend bent – over de oversterfte als gevolg van de corona pandemie in internationaal vergelijkend opzicht.
Hoe presteert Nederland qua oversterfte in vergelijking met de andere 13 modern europese landen met meer dan 5 miljoen inwoners? (EU14) (1)
Vanaf 2016 vergelijk ik de prestaties van de zorgstelsels van deze 14 landen. (2)
Op mijn website kunt u alle publicaties terugvinden.
De oversterfte is een bijzondere indicator. Immers, het geeft het uiteindelijke resultaat neer van alle medische zorg die gericht is op het verlengen van de levensduur van individuele mensen in vergelijking met de verwachte levensduur van mensen in normale, niet-pandemische tijden.
Mijn definitie van oversterfte is:
De oversterfte is de afwijking ten opzichte van de gemiddelde sterfte in de afgelopen jaren in een bepaalde periode, de periode van de coronapandemie (start 1e kwartaal 2020). In de oversterfte zijn alle doodsoorzaken meegerekend, de vervroegde sterfte door het virus, vaak gevolgd door een korte ondersterfte, maar ook de sterfte als gevolg van fataal gebleken uitgestelde zorg en de normale sterfte.
publicatiereeks #oversterfte
3 Bronnen: CBS (Nederland); http://www.ourworldindata.org; http://www.github.com (beiden internationaal)
Voetnoten
(1) Ierland heeft inmiddels ook meer dan 5 miljoen inwoners, in 2016 nog niet. Mogelijk voeg ik Ierland toe aan de landenvergelijking, dat wordt dan de EU15. Er zijn weinig oversterfte data van Ierland.
(2) Zie verder> https://gijsvanloef.nl/2017/10/08/nederlands-private-zorgstelsel-is-inferieur-dure-zorg-van-middelmatige-kwaliteit/ ; https://gijsvanloef.nl/2016/09/21/de-gezondheidszorg-in-14-moderne-europese-landen-kwaliteit-versus-kosten/ ; ESB 1/2017
https://www.allehandensamen.nl/brief-aan-ernst-kuipers (‘brandbrief’)
commentaar > Eline van den Broek op LinkedIn (juni 2022)
Eline: “Voor iedereen die graag met mij de discussie wil aangaan over Oversterfte en of er wel of niet mensen zijn gestorven doordat ze te laat zijn geholpen omdat coronapatiënten voor gingen: laten we de data even afwachten. Want ik weet het niet. En jullie weten het ook niet.” – 25 juni 2022
Ziekteverzuim Zorg All Time High Nederlandse economie
4 mei – 285 views
update 8 december 2022 – CBS: “In het derde kwartaal van 2022 verzuimden werknemers opnieuw het meest in de bedrijfstak gezondheids- en welzijnszorg (7,1 procent). Dat wil zeggen dat van de duizend te werken dagen 71 werden verzuimd wegens ziekte. Een jaar eerder was dit in het derde kwartaal 6,3 procent.”
update 10 juni 2022 – Ziekteverzuim zorg stijgt verder door (CBS): “In het eerste kwartaal van 2022 verzuimden werknemers opnieuw het meest in de bedrijfstak gezondheids- en welzijnszorg (8,9 procent).”
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/23/in-eerste-kwartaal-2022-hoogste-ziekteverzuim-ooit-gemeten
update rapportage NZa 28 april 2022 – Ziekteverzuim verder gestegen en ligt nu tussen de 9,4% en 11,7% in de verschillende zorgsectoren (!). NB De NZa hanteert een andere indeling binnen de zorg dan het CBS.
Zoals ik al eerder aangaf, het ziekteverzuim in de zorg breekt records. De betekenis van dit feit kan moeilijk overschat worden. Het geeft aan dat de zorg als bedrijfstak (CBS) ernstig ziek is.
De tabel en grafiek tonen alle bedrijfstakken en bedrijfsklassen (subcategorie) met een bovengemiddeld ziekteverzuim in 2021, gemeten vanaf 2005 t/m 2021. Vanwege de overzichtelijkheid zijn alle andere bedrijfstakken, die met een lager dan gemiddeld ziekteverzuim zoals bijvoorbeeld het Onderwijs en ‘Specialistische zakelijke diensten’, weggelaten. NB Er zitten daar geen uitschieters bij.
Het ziekteverzuim in de zorg is het hoogste ooit gemeten door het CBS.
4 Belangrijkste inzichten zorgsysteem (update)
https://gijsvanloef.nl/2022/01/11/antwoorden-onderzoek-oversterfte-zijn-deels-al-bekend/
Bron:
Gijs van Loef 