Erkende deskundigen – ik noem geen namen – onderschrijven dit.
Woensdag jl. toonde de heer Jaap van Dissel de sheet ‘Sterfte momenteel niet verhoogd’ aan de vaste kamercommissie VWS. Er is sprake van misleiding. De getoonde grafiek is de grafiek Sterfte in Nederland binnen 2 weken gerapporteerd van het RIVM.
De waarheid is dat er vanaf medio maart een ononderbroken oversterfte in 2022 is van nu bijna 6%, dit zijn ca. 6.776 sterfgevallen (cijfers CBS 30 sept.).
21 juni – Sollicitatiebrief verstuurd naar Jolande Sap.
Zeer geachte mevrouw Sap,
Na draagvlak verkregen te hebben voor mijn kandidatuur op social media solliciteer ik langs deze weg naar een rol binnen het Maatschappelijk Impact Team.
Als onafhankelijk zorgstelselexpert met een achtergrond als bestuurskundig socioloog heb ik de afgelopen jaren zelfstandig onderzoek gedaan naar het functioneren van de gezondheidszorg. Publicaties staan op www.gijsvanloef.nl Enkele publicaties verschenen in Medisch Contact, Economisch Statistische Berichten en de Volkskrant. (De functienaam ‘zorgstelselexpert’ is afkomstig van een hoogleraar in de gezondheidszorg; www.vox.com noemde mij a prominent critic of his country’s health care in een beschouwing van het nederlandse zorgstelsel in jan. 2020)
Regelmatig schrijf ik blogs en publiceer ik o.b.v. eigen onderzoek over aspecten van de pandemie en de maatschappelijke impact. Zo bracht in juni 2020 een groep van medische experts op mijn verzoek een advies uit aan de vaste Kamercommissie VWS over het te voeren coronabeleid (‘Aanpak corona crisis onder de loep’, d.d.28/6/2022 https://gijsvanloef.nl/2020/07/26/advies-aan-de-kamer-28-6-aanpak-coronacrisis-onder-de-loep/ )
Vrijdag jl. plaatste ik een bericht op twitter.
Een aantal personen sprak expliciet zijn/haar steun uit, waaronder (alleen genoemd personen die werkzaam zijn in de zorg):
• Amrish Baidjoe (Director Médecins Sans Frontières): “Gijs zegt al gedurende de crisis zinnige zaken. Zou een goeie keuze zijn, vooral om bruggen te bouwen en te zorgen dat verschillende teams niet tegenover elkaar komen te staan.”
• Angela Vos (Public Health professional): “Hier ben ik het helemaal mee eens. Genuanceerd, afgewogen, eerlijk. En op zoek naar tegenspraak. Een enorm pluspunt. Gijs van Loef zou een hele goede keuze zijn.”
• Anneke van Strien (specialist ouderengeneeskunde)
• Bart Bruijn (praktijkhoudend huisarts)
• Bert Mulder (arts microbioloog)
• Caren Kunst (bestuurder 1e en 2e lijnszorg)
• Charifa Zemouri (Ph.D. infectious diseases): “Heel veel succes! Ik hoop dat het lukt.”
• Cor de Kroon (gynaecoloog-oncoloog)
• Els Jonker (arts M+G Jeugd NP)
• Frits Bosch (psycholoog)
• Harry Korver (hoofd dienstverlening KNMT)
• Herman Suichies (oud-huisarts)
• Jaap van den Heuvel (interim ziekenhuisbestuurder)
• Joannen van der Nagel (psychiater, epidemioloog)
• Martijn Kraa (zorgmanager/verpleegkundige NP): “Als ik Jolande Sap was zou ik dankbaar van dit aanbod gebruik maken!”
Gijs zegt al gedurende de crisis zinnige zaken. Zou een goeie keuze zijn, vooral om bruggen te bouwen en te zorgen dat verschillende teams niet tegenover elkaar kwamen te staan. https://t.co/npzgKnohpG
Hier ben ik het helemaal mee eens. Genuanceerd, afgewogen, eerlijk. En op zoek naar tegenspraak. Een enorm pluspunt. @GijsvanLoef zou een hele goede keuze zijn. https://t.co/VP5wyfgaQa
Steun (‘Likes’) van oa. (de meesten zijn zorgprofessionals): Ad van Oosten, Angela Vos (met toelichting), Anneke van Strien, Annemieke Lustenhouwer, Amrish Baidjoe (met toelichting), Anton Maes, Bart Bruijn, Bert Mulder, Charifa Zemouri (met toelichting), Dick van der Zon (met toelichting), Els Jonker, Harry Korver, Hester Bais, Inge Bonneux, Jaap van den Heuvel (met toelichting), Joanne van der Nagel, Mariken Veenman, Martijn de Riet, Nienke Ipenburg, René Aalders, Rob Schonck (met toelichting), Toosje Valkenburg.
Retweets van: Angela Vos, Anneke van Strien, Amrish Baidjoe, Bart Bruijn, Bert Mulder, Caren Kunst, Cor de Kroon, Dion Kobussen, Frits Bosch, Herman Suichies, Liesbeth van Berkel, Louise Mijjer, Marja Schouten, Martijn Kraa, Rixt Riemersma, Rob Jongsma, Rob Schonck.
Toelichting. Alleen genoemd zijn personen die op twitter actief zijn onder hun eigen naam. Zeven huisartsen (2*), drie leden van het voormalig redteam, een aantal medisch specialisten en verpleegkundigen (cure en care), een ziekenhuisbestuurder*, een redacteur van Nieuwsuur, een onderzoeksjournalist en personen met andere beroepen of anderszins. (*=niet op twitter) Er is ook steun van zorgprofessionals en anderen die uit bezorgdheid hun naam niet kenbaar willen maken.
Absoluut ‘an offer you can’t refuse’, mevrouw Sap!!, Dick van der Zon
@statistiekcbs Heeft berichtgeving over de oversterfte in mei '22 achteraf aangepast – op mijn verzoek. Het https://t.co/SY7Bakj5LB neemt de berichtgeving van het CBS over (koppeling). 🇳🇱 Is daardoor in de afgelopen weken niet correct geïnformeerd over de #oversterfte. Toeval?
Het kan verkeerd geinterpreteerd worden, maar: waarom kwam @statistiekcbs niet al eerder met het bericht van de enorme oversterfte in augustus? Dat wisten we al een week eerder! https://t.co/aTdiCoUOL5
Nadat ik CBS op twitter gewezen heb op onjuiste, want te positief gekleurde berichtgeving in haar HEADLINES over de oversterfte, heeft CBS haar berichtgeving aangepast. Het coronadashboard.rijksoverheid.nl neemt de informatie van het CBS over (zowel data als tekst/berichtgeving: koppelingen), dus deze onjuiste informatie van het CBS stond ook op het coronadashboard. Gisteren zijn de fouten op het coronadashboard (incl. koppelingen) gecorrigeerd.
NB update 9 juni> Het ministerie VWS heeft in de loop van de 8e juni in een tweet aan mij gemeld dat de fouten zijn hersteld. Het CBS ontkent overigens dat de fouten zijn rechtgezet door deze interventie.
Het is m.i. van belang dat deze gang van zaken openbaar is en blijft. De hele conversatie blijft op twitter staan. Zojuist heb ik een poll uitgezet op twitter>
@statistiekcbs Heeft berichtgeving over de oversterfte in mei '22 achteraf aangepast – op mijn verzoek. Het https://t.co/SY7Bakj5LB neemt de berichtgeving van het CBS over (koppeling). 🇳🇱 Is daardoor in de afgelopen weken niet correct geïnformeerd over de #oversterfte. Toeval?
Het CBS corrigeert haar HEADLINE over de oversterfte in de maand mei, nadat ik haar op foutieve berichtgeving heb gewezen.
Er zijn plusmutaties van de voorgaande weken waardoor de totale oversterfte in 2022 nu hoger uitkomt: 2086 doden.
Het CBS licht toe: “De sterftecijfers over mei gaan over vier weken, week 18 tot en met 21 (2 mei tot en met 29 mei 2022). In week 18 tot en met 20 lag het aantal overledenen boven de verwachte sterfte, en buiten het interval van gewoonlijke fluctuaties, zodat er sprake was van oversterfte. In april was er in alle weken oversterfte. Die maand overleden wekelijks gemiddeld bijna 400 mensen meer dan verwacht, in mei was dat gedaald naar ruim 150.”
27 mei 2022
Berichtgeving CBS oversterfte niet objectief
Is de berichtgeving in woord van het CBS over de oversterfte werkelijk objectief? Of is zelfs bij dit eerbiedwaardig instituut de communicatie een kwestie van framing, subtiele beinvloeding? Dit gaat niet over de data, maar over de headlines van de berichtgeving. Veel lezers zien alleen de headlines. Het is bekend hoe de menselijke hersenen werken.
De meest recente publicatie is deze:
Feitelijk is er sprake van oversterfte sinds half maart tot nu toe. Zie tabel, die gebaseerd is op de cijfers van het CBS. Het laatste cijfer(s) is van week 19, de week t/m zondag 15 mei (NB in ourworldindata.org is dit de 20e week). De oversterfe in 2022 is 1.850 doden tot nu toe.
Op twitter staat een gesprek met het CBS. Het antwoord is me inmiddels duidelijk. Ik probeer in contact te komen met de hoofddirectie.
Feiten reportages CBS over 2022: -19 x 'overledenen per week'= neutraal -8x 'sterfte lager dan verwacht' oid = positief -2x 'oversterfte omhoog met positieve connotatie'= negatief&postief.
Feitelijk is er sprake van #oversterfte in de hele maand mei tot nu toe (week 19). De totale oversterfe in 2022 is 1.850 doden. Dit is uw laatste headline. pic.twitter.com/rAyf8vfvjm
retweets van patienten, zorghoogleraren, huisartsen, verpleegkundigen, microbioloog, gezondheidswetenschapper, healthICTer
26 augustus – duiding van de oversterfte in Oostenrijk
Oostenrijk heeft net als Nederland al lange tijd een opvallend hoge oversterfte, beide landen piekten in het 4e kwartaal 2021. Ik heb er uitgebreid aandacht aan besteed. Maar beide landen tonen onderling markante verschillen.
De verklaring voor de hoge oversterfte in Oostenrijk lijkt een duidelijke (combinatie van) oorzaken te hebben. Op de risicofactoren scoort Oostenrijk het slechtste van de EU14 landen. Het land kent de hoogste alcoholconsumptie en op Frankrijk na het grootste aantal rokers. Ook qua obesitas doen Oostenrijkers het niet goed (9e plaats) en de luchtvervuiling in stedelijk gebied is ook relatief hoog/slecht. Maar Oostenrijk heeft geen oude bevolking, het aantal 65+ers is betrekkelijk klein. Eerder publiceerde ik deze tabel waarbij ik de conclusie trok dat Nederland een relatief gezonde bevolking heeft. Vandaar ook de titel van deze blog, die ik iets heb aangepast. (de url is ongewijzigd)
Toelichting: Er zijn 6 indicatoren. De relatieve score van elk land per indicator varieert van 1 (beste score, bijv. minste rokers en laagste % 80+) tot en met 14 (slechtste score, meeste rokers en hoogste % 80+). De relatieve scores worden per land opgeteld (RANK SUM). Dit geeft een eindresultaat (RANK). Bij gelijke waarden per indicator wordt de landscore gekallibreerd. Bijvoorbeeld: Belgie en Nederland scoren gelijk qua % rokers>15 jr. nl. 15,4%. Beide landen krijgen dezelfde rankscore, 5,5, het gemiddelde van de 5e en de 6e score. Portugal scoort 4e (14,2% rokers>15 jr.), UK scoort 7e (15,8% rokers>15 jr.)
Deze tabel komt uit de landenvergelijking, zie website. Opvallend is het hoog aantal artsen in Oostenrijk (1e plaats) en, samenhangend met de slechte gezondheid van de bevolking de hoge sterfte door hart- en vaatziekten (ischemische aandoeningen).
Wat verder nog opvalt is dat Oostenrijk, in tegenstelling tot Nederland, zeker sinds het begin van 2021 zeer intensief test op de aanwezigheid van het coronavirus. De zicht op de verspreiding van het virus is bijzonder groot!
22 mei 2022 – aanscherpingen en aanvullingen in tekst en beeld
Sinds het 4e kwartaal 2021 heeft Nederland met Oostenrijk de hoogste oversterfte van de EU14. Maar Nederland heeft een (veel) gezondere bevolking, de Population Health is aanzienlijk beter. Dit maakt de uitkomst voor ons land nog schrijnender.
Het Nederlandse zorgstelsel kan de zorgvraag niet meer aan. Er is een zorginfarct sinds het 4e kwartaal van 2021. Het historisch hoge ziekteverzuim is de meest in het oog springende verklaring. De torenhoogte oversterfte vanuit internationaal perspectief is het gevolg.
Met het ‘zorgstelsel’ doel ik op de gehele organisatie van de gezondheidszorg, waarin de staat verantwoordelijk is voor de opzet en inrichting. Binnen het zorgstelsel is er vraag (de zorgvraag, ‘zorgbehoefte’) en er is aanbod (capaciteit, hulpmiddelen, medicijnen). Tijdens de pandemie ontstaat er extra zorgvraag door het hoge aantal besmettingen en er wordt extra aanbod gecreeerd, zoals extra ‘bedden’ en vaccinaties. Dit is in het schema afgebeeld.
In mijn publicaties (categorie: oversterfte, excess mortality) ga ik in op het Zorgstelsel/Rijksoverheid, de aanbodkant, het dynamische aanbod en de dynamische vraag en de samenhang daartussen. Zie Antwoorden onderzoek oversterfte zijn deels al bekend. Maar aan de vraagkant, de ‘normale gezondheidstoestand van de bevolking’ zoals die was voordat de pandemie uitbrak, heb ik nog geen aandacht besteed. Ik noem het de Population Health.
Population Health
Om de Population Health van een land in kaart te brengen maak ik gebruik van beschikbare data. Het ligt voor de hand om rekening te houden met de bevolkingsopbouw (de vergrijzing) door te kijken naar het aantal 65+ers en het aantal 80+ers (Population Age) en om te kijken naar de kwetsbaarheid van de bevolking (Risk Factors), met vier indicatoren: het aantal rokers boven 15 jr., de alcohol consumptie, de mate van overgewicht boven 15 jr. en de luchtvervuiling. De OESO houdt deze vier Risk Factors bij in de publicatiereeks Health at a Glance.
Dit geeft het volgende overzicht van de Population Health van de EU14-landen:
Beoordeling Population Health
Hoe lager de totaalscore, hoe beter de PH. Het land met veruit de laagste totaalscore, het land dat veruit de beste PH heeft, is Noorwegen (RANK SUM 9,5!). Zweden komt met 25,5 op de 2e plaats. Nederland staat op de 4e plaats (33,5 punten), net iets meer dan Zwitserland (3e, 32,5 punten). Nederland heeft dus een bovengemiddeld gezonde bevolking, want een relatief lage score. De landen met de slechtste PH zijn Duitsland (14e, 69 punten is hoogste score) en Frankrijk (13e, 60,5 punten). Oostenrijk staat 11e (57 punten).
Het ligt voor de hand om de volgende indeling te maken.
Sinds het 4e kwartaal 2021 heeft Nederland de hoogste oversterfte van de EU14, met Oostenrijk. Maar Nederland heeft een (veel) gezondere bevolking, de Population Health is aanzienlijk beter. Dit maakt de uitkomst voor ons land nog schrijnender. De extreme personele problematiek (ziekteverzuim, verloop) laat diepe sporen na.
In de afgelopen jaren heb ik – onbetaald, dus onafhankelijk – onderzoek gedaan naar het functioneren van het stelsel van de gezondheidszorg met de focus op de medische zorg: de Zorgverzekeringswet, waar ongeveer de helft van alle uitgaven gedaan worden (45 miljard). De drie belangrijkste inzichten zijn, van nieuw naar oud:
3e (heden) – Het zorgstelsel is sinds de pandemie structureel overbelast, er is sprake van een #zorginfarct. Dit uit zich in de ultieme indicator, de oversterfte. In het 4e kwartaal van 2021 (zorgstelsels van alle landen hebben anderhalf jaar de tijd gehad zich aan te passen), was de oversterfte in Nederland het hoogste in modern europa (EU14). De kwaliteit gaat nu (verder) achteruit.
2e (2019) – De ingevoerde marktwerking leidt niet tot betere kwaliteit van de zorg, maar tot meer bureaucratie en een verschuiving van uitgaven naar ‘control’ in plaats van zorgverlening (uitvoering). Complexe patienten (comorbiditeit, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg) zijn slechter af. De argumenten heb ik in artikelen en blogs uiteen gezet.
1e (2016 – 2018) – De medische zorg in Nederland is niet de beste van europa, zoals beweerd door politici, bestuurders en decisionmakers. Sinds de invoering van de gereguleerde marktwerking zijn de kosten sterk gestegen tot 2012, daarna zijn de kosten bevroren (relatieve daling van het aandeel in %BNP) en is de kwaliteit achteruit gegaan. De nederlandse zorg is hooguit een goede europese middenmotor.
Gijs van Loef 