EXCESS MORTALITY RANKING 2024 – de gemiddelde oversterfte in 2024
17 april 2024 – update cijfers OurWorldinData. Nederland heeft de hoogste oversterfte in 2024, afgezet tegen de baseline 2015-2019. Tussen haakjes het aantal weken waarvan cijfers bekend zijn. Vijf landen hebben cijfers t/m week 13, waaronder Nederland. NB Denemarken heeft cijfers van 5 weken. De overall trend is dalend. NB Zweden ontbreekt.
De excess mortality (oversterfte) is per land berekend door het optellen (+%) en aftrekken (-%) van de weekpercentages van de sterfte vanaf de 1e week van het jaar tot de meest recente week van het jaar, gedeeld door het aantal weken. De cijfers van ourworldindata zijn de brondata. De uitkomst is het oversterfte-, dan wel ondersterfte percentage. De tabel Excess Mortality Ranking E14 is een exacte weergave van ourworldindata (zie grafiek, tijdvak jaar 2023) in de vorm van een staafdiagram.
EXCESS MORTALITY RANKING 2020 > HEDEN – de gemiddelde oversterfte gerekend vanaf 2020, dus vanaf het begin van de corona pandemie. Onder: grafiek OurWorldinData (idem).
EXCESS MORTALITY RANKING 2021 > HEDEN – de gemiddelde oversterfte gerekend vanaf 2021, dus vanaf het begin van de vaccinaties tegen corona. Onder: grafiek OurWorldinData (idem).
Als je het verhaal leest, dan hoop je stilletjes dat het over een ander land heel ver weg ergens achter de Oeral gaat. Maar nee, we zijn het zelf. – Jaap van den Heuvel, interim CEO St. Maartenskliniek en emeritus hoogleraar Healthcare Management, tevens columnist
Dank Gijs, belangrijk werk! – Robert Kreis, gepensioneerd chirurg en emeritus hoogleraar Brandwondenzorg VUmc, tevens columnist
Onder de aandacht gebracht van onder meer de hoogleraren: Patrick Jeurissen, Armand Girbes, Willy Spaan, Jim Reekers, Roland Bal, Marcel Levi, Diana Delnoij, Bianca Buurman, Bart Berden, Angela Maas, Hedwig Vos, Niels Chavannes, Floortje Schepers
De marktwerking – hoe onvolkomen die ook is, critici die stellen dat er geen ‘echte marktwerking’ is hebben strikt genomen gelijk, maar een ‘echte markt’ is ondenkbaar in een publiek gefinancierde gezondheidszorg – holt de zorg als collectieve voorziening voor de gehele bevolking uit en richt haar uiteindelijk ten gronde.
vanLoef Research toonde eerder aan dat de oversterfte in Nederland sinds de uitbraak van corona in 2020 tot de allerhoogste van heel West-Europa behoort. Er is overvloedig bewijs dat de marktwerking een belangrijke, zo niet de belangrijkste oorzaak van de exceptionele oversterfte is.
9 mei 2024 – update cijfers RIVM: zie onderste Tabel. Uit een analyse van de weekcijfers komt naar voren dat vooral het cijfer van de nieuwste week zeer onbetrouwbaar is: zie bovenste tabel. De correctie in de opvolgende week blijkt minimaal 2,4% te zijn (een verschil van 83 doden) en maximaalm 8,3% (een verschil van 283 doden). De correcties in de weken erna zijn relatief klein. Met andere woorden: Het lijkt zinvol om vanaf het tweede weekcijfer van het RIVM te publiceren.
2 mei 2024 – update cijfers RIVM. Wederom past het RIVM de schatting van de vorige week aan met een enorme correctie naar beneden (nu: week 16 ). Het maakt deze wekelijkse updates weinigzeggend. Om die reden ziet vanLoef Research er (voorlopig) van af de tabel op twitter/’X’ te plaatsen.
25 april 2024 – update cijfers RIVM. Opnieuw stelt het RIVM haar nieuwste raming fors naar beneden bij. Hetzelfde commentaar als van 11 april: Er ontstaat een beeld van schommeling rond het gemiddelde vanaf half februari. NB Vrijwel alle weken ligt de sterfte wel iets boven het gemiddelde. Op jaarbasis zijn het nu 2795 sterfgevallen boven de prognose, ca. 5,1 %.
NB Het verwacht aantal doden is het rekenkundig gemiddelde van de ondergrens en de bovengrens van de verwachte sterfte. Deze worden niet weergegeven in de overzichtstabel.
Toelichting
Het RIVM heeft de bandbreedte van de wekelijkse sterfteverwachting in 2 stappen verhoogd, dit is te zien aan de opwaartse kniks, de eerste (grote) opwaartse knik in de week van 4 t/m 10 juli 2022, de tweede (kleine) opwaartse knik in de week van 3 t/m 9 juli 2023 (blauwe pijlen). Bij de eerste knik is de bovenkant van de sterfteverwachting verhoogd van 2965 naar 3078.
Eerdere versies
18 april 2024 – update cijfers RIVM. Sterk verhoogde sterfteverwachting in de eerste weken van april onder de mensen van 65 jaar t/m 79 jaar. De totale oversterfte neemt weer toe, evenals het gemiddelde (2877 sterfgevallen; 5,61%).
RIVM krijgt meer klachten over bijwerkingen borstimplantaten en spiraaltjes https://t.co/NSjeS9LbWo via @NOS
vanLoef Research: 'RIVM registreert een oversterfte van bijna 3.000 doden (5,6%) in 2024 maar maakt hier geen melding van'
11 april 2024 – update cijfers RIVM. Bijstelling van cijfers. Er ontstaat een beeld van schommeling rond het gemiddelde vanaf half februari. De oversterfte neemt af, zowel in totaal, als procentueel. Op jaarbasis ca. 2430 sterfgevallen, zo’n 5%.
De essentie is dat, ondanks een verhoogde sterfteprognose, de sterfte toch (nog) systematisch hoger blijkt te zijn dan het nieuwe prognosemodel van @rivm voorspelt. https://t.co/PGvuamsmZz
3 april 2024 – update cijfers RIVM. Bijstelling van eerdere weekcijfers maakt geen groot verschil. Sinds maart een kleine, schommelende ‘meersterfte’. Het jaartotaal bedraagt een oversterfte van 2694 sterfgevallen (6%).
28 maart 2024 – update cijfers RIVM. Voor het eerst daalt de totale oversterfte (op ‘jaarbasis’, dwz. alle weken opgeteld) daadwerkelijk. Het oversterftepercentage zakt naar 6,2%.
21 maart 2024 – update cijfers RIVM. De prognose van de laatste weken blijkt zeer onbetrouwbaar. Forse bijstelling naar beneden van week 10. Toch blijft de cumulatieve oversterfte in 2024 aanzienlijk: ca. 2774 extra sterfgevallen, 7,3%.
13 maart 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt verder af, maar is tot op heden toch nog ca. 7,9 %. Na een korte ‘dip’ voorspelt het RIVM een nieuwe sterftepiek. Het gaat om ca. 2724 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.
6 maart 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt verder af, maar is tot op heden toch nog ca. 8 %. Het gaat om ca. 2486 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.
29 februari 2024 – update cijfers RIVM. De oversterfte neemt af, maar is tot op heden toch ca. 8,6%. Het gaat om ca. 2384 extra sterfgevallen in 2024 bij een verhoogde prognose.
22 februari 2024 – update cijfers RIVM.
Plusmutaties in alle weken. De oversterfte bedraagt 2.296 sterfgevallen, dit is ca. 9,5%.
16 februari 2024 – De eerste monitor van de sterfte in 2024 op basis van het RIVM.
De oversterfte in 2024 is op dit moment 9%, het gaat om 1.876 extra sterfgevallen. NB: Het CBS (Statline) schat het aantal overledenen iets lager in dan het RIVM.
‘Problemen in de ouderenzorg zijn niet lang meer te negeren’
Toch, bij nadere lezing, want ik vond het bij eerste lezing wel overzichtelijk, een punt van stevige kritiek: Het is allemaal al lang en breed bekend. *De kosten van ouderenzorg meten we en ze rijzen de pan uit -dat weten we; *Het aantal mantelzorgers per oudere daalt (…)
Je schrijft over de druk op de ouderenzorg (de kosten professioneel, de ondersteuning vrijwillig, de beschikbaarheid -financieel/professioneel- van zorgplekken).
Wat ik mis is… aandacht voor kwaliteit (moeilijk meetbaar!!) en resultaten.
Nogmaals de intro: "In de verkiezingscampagne is ouderenzorg nauwelijks een thema, maar de vergrijzing vraagt om scherpe keuzes, zeggen experts. Drie ontwikkelingen maken duidelijk dat de problemen niet vanzelf weggaan."
In mijn bijdrage heb ik iig geprobeerd iets te zeggen over het feit dat zorgkantoren in hun contractering te weinig rekening (kunnen) houden met kwaliteitsverschillen.
Ja dat is een beetje de makke van onderzoek. Het duurt bovendien best lang voordat benodigde data beschikbaar komen. Ook qua tijdigheid van kwaliteits- en uitkomstinformatie valt er nog een wereld te winnen.
25 oktober 2023 – update Tabel (incl. verkiezingsprogramma NSC); 23 september 2023 – update Tabel (incl. verkiezingsprogramma D66); 17 september 2023 – update Tabel (incl. verkiezingsprogramma PVV); 14 september 2023 – 1e versie
Gezondheidszorg is het belangrijkste politieke thema volgens IPSOS (bron: ipsos/NRC).
Dit is een compacte, ruwe schets van het ‘Zorg hoofdstuk’ in de Verkiezingsprogramma’s van de volgens IPSOS zeven grootste politieke partijen bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De peilingen geven een constant beeld (26/10).Wijzigingen zijn in vet aangegeven. Feedback is welkom, ook bij eventuele fouten.
Opmerkingen vooraf over het thema ‘Zorg’
De zorg is ingewikkeld. Wat is de overeenkomst tussen technische complexe zorg (bijv. een open hartoperatie) en de arbeidsintensieve mantelzorg voor iemand in een rolstoel?
De zorg bestaat dus uit meerdere (denk)werelden. Er zijn vrijwel geen algemeen bekende en geaccepteerde kengetallen om prestaties te kunnen beoordelen, zoals bij het openbaar vervoer, of in het onderwijs. Uitzondering: de zorgkosten. Maar niet: de opbrengsten van de zorg.
Het is als gevolg hiervan moeilijk om een eenduidige discussie te voeren over de zorg. Wat is de overlap tussen verschillende denkbeelden? Discussies over de zorg lijken vooral discussies tussen verschillende belangen(partijen) te zijn. Waar is het algemeen belang?
De landelijke overheid heeft de regie over de zorg, de sturing vanuit het algemeen belang, uit handen gegeven met de marktwerking van 2006 en de decentralisaties van 2015.
De corona pandemie heeft deze kwesties (opnieuw) pijnlijk duidelijk gemaakt.
Toelichting bij de gepresenteerde tabel
De volgens de peiling ‘grootste politieke partijen’ zijn BBB, NSC, PvdA/Groen Links, D66, PVV, VVD en de Partij voor de Dieren. Het gaat om deze zeven (voorheen: acht) partijen.
Het hoofdstuk ‘Zorg’ verschilt qua omvang en inhoudelijke uitwerking. In de tabel vind u het aantal paragrafen en het aantal (items) per programma.
Als laatste van de grote partijen heeft nu ook NSChaar verkiezingsprogramma gepresenteerd.
De rij ‘INHOUDELIJKE KWALITEIT & CONSISTENTIE’ is een oordeel van de auteur. 90% Is de hoogste beoordeling.
Gekozen is voor 17 items om te kunnen vergelijken. Uiteraard doet dit geen recht aan de verscheidenheid van de programma’s. Er valt van alles op aan te merken. Deze 17 items geven desalniettemin een beeld van wat de partijen met ‘de Zorg’ voor hebben.
Bij 15 items is het mogelijk een getalsmatige weergave te geven. Daarbij is het opgetelde geprognosticeerde zetelaantal van alle vergeleken partijen als uitgangspunt genomen (de Noemer). Zie de kolom SAMENVATTING. Meerderheden zijn grijs gearceerd (grotere meerderheden meer donkergrijs). Voorbeeld: Alle partijen willen betere arbeidsvoorwaarden voor zorgverleners om het werk aantrekkelijker te maken en zorgorganisaties ‘robuuster’. Zij hebben een absolute meerderheid (122/122= 100%). De vakjes zijn donkergrijs gearceerd met witte letters.
Dit kan een groeidocument worden. Opmerkingen, suggesties e.d. zijn welkom en worden meegenomen bij een eventuele nieuwe versie.
11 Opvallende uitkomsten – het aantal ‘meerderheden’ is sterk verminderd met toevoeging van D66 (er waren 11 meerderheidsstandpunten in de vorige versie, nu nog 6).
1e) Er is een bres geslagen in de status quo, het marktgedreven zorgstelsel staat nadrukkelijk ter discussie. Zowel de combinatie PvdA/Groen Links, als de BBB, de PVV en de Partij voor de Dieren willen ingrijpende veranderingen in het zorgstelsel: Veel minder marktwerking. Ook NSC pleit voor terugdringing van de gereguleerde marktwerking. Mijn inschatting is dat ook andere partijen deze lijn gaan volgen. D66 wil het zorgstelsel doorontwikkelen. Een (majeure?) zorgstelselwijziging staat op de agenda.
2e) De meeste partijen hebben hun bekomst van eHealth als wonderolie voor de zorg. Er is een gegroeide aversie tegen de (niet ingeloste, maar commercieel gedreven) beloften van de ICT. Alleen D66 en de VVD geloven in de meerwaarde van eHealth.
3e) Absolute meerderheid: Betere arbeidsvoorwaarden voor Zorgverleners (NB: niet de medisch-specialisten!). Goede, menselijke zorg is arbeidsintensief en kost geld.
4e) Grote meerderheid: Versterking van de positie van (praktijkhoudende) huisartsen, integrale 1e lijnszorg. Meer tijd voor de patient. Facilitering van huisvesting door gemeenten.
5e) Absolute meerderheid: Partijen willen een landelijke dekking van goed bereikbare (streek)ziekenhuizen met oa. SEH behouden. (afb.: Landelijke Acute Zorgkaart, website http://www.lazk.nl )
6e) Grote meerderheid: de Jeugdzorg moet sterk verbeteren. De decentralisatie naar gemeenten is niet goed gegaan. De vraag is: Hoe dan wel?
7e) Grote meerderheid: de (specialistische) GGZ moet sterk verbeteren. De vraag is: Hoe dan wel?
8e) Er is een meerderheid voor investeringen in de ouderenzorg, maar de accenten verschillen (aantal en soorten woonplekken; verpleeghuizen; burgerinitiatieven; aanpassing WLZ).
9e) Grote meerderheid: Preventie moet veel meer gewicht krijgen, het moet een hoeksteen van het zorgbeleid worden. Preventie. Een gezondere leefomgeving, gezondere voeding en een gezondere leefstijl moet worden nagestreefd. Voorlichting. Dat houdt onherroepelijk ook regulering (wetgeving) in. D66 vult preventie niet in.
10e) Zeer grote meerderheid: Longcovid moet serieus genomen worden. Aandacht en financiele compensatie voor slachtoffers, en meer medisch onderzoek.
11e) Grote meerderheid: Mondzorg moet weer in het basispakket.
Repost – Dank Gijs, interessante en relevante analyse. – Margit van Hoeve, Eigen Regie als Basis
Zie vooral punt 4, meerderheid is voor versterking vd positie van praktijkhoudende huisartsen! – Trix van der Torren, praktijkmanager huisartsenpraktijk
‘Likes’ -Richard Janssen, emeritus professor Healthcare Management Erasmus University; Manon Kleijweg, ouderenpsychiater; Niels Tinga, psychiater; Jacqueline Wijnveen, toezichthouder Zorg; Mark Haagmans, interventie-radioloog; Bea Spek, opleidingsdirecteur AMC; Lieke der Kinderen en Cathy Terleth, Logopedisten; Mariska Hoos, ex-ambulanceverpleegkundige longcovid; e.a.
Die tien punten zijn erg goed samengevat. Alle wensen tot verbetering bij elkaar zijn zeer vermoedelijk onbetaalbaar. Je zou moeten doorpakken naar “gepaste zorg”. Maar dat hoor je weer te weinig. – Jaap van den Heuvel, emeritus professor Healthcare Management UvA
Super dank!! Zou je misschien Volt nog bij analyse kunnen betrekken? – Isabel van Hövell-Ullmann, huisarts
Dankjewel voor dit heldere overzicht. – Ellen van der Leeden, patient longcovid
Dank Gijs! Mooi overzicht. En inderdaad, qua inhoud laten de programma’s over het algemeen te wensen over. Daar mag best nog aan gesleuteld worden door de partijen. – Eleanne Ho, initiatiefnemer Eerstelijns logopedie in zwaar weer
Retweet – Wim Schellekens, voormalig hoofdinspecteur IGZ en lid voormalig RedTeam coronacrisis
RT+ – Onvoorstelbaar dat bijna alle partijen die hun mond vol hebben over #bestaanszekerheid nauwelijks aandacht besteden aan o zo belangrijke problemen zoals #wonen en #zorgpremie . – Bart Sluis, mensen mens
Dank! Geeft goed beeld. Ergens nog iets over geneesmiddelen gelezen? – Nicole Hunfeld, o.a. ziekenhuisapotheker intensive care / bestuurder KNMP / assistant professor Erasmus MC
Videoclip D66 over de zorg (in de tabel ‘filmpje D66’)
Ernst Kuipers @ministerVWS trad aan met een missie: de zorg moderniseren. Het werk is nog niet af. Toch is in korte tijd verandering gebracht waar de zorg naar snakte.
“Ik heb er alle vertrouwen in dat het zorgveld dit niet meer loslaat, dit is écht een verandering van koers.” pic.twitter.com/ftjjmKMBw8
In Wynia’s week staat deze week dit artikel van Paul Hekkens:
Minister Kuipers van Volksgezondheid liegt wetenschappelijk over oversterfte (titel)
Een citaat.
Wat ook kan hebben bijgedragen aan de oversterfte in 2022, is de slechte staat van de gezondheidszorg in Nederland. Zo is het aantal intensive care-plekken per 100.000 patiënten in Nederland lager dan in de omringende landen. Gijs van Loef meent dat de gezondheidszorg in Nederland er slechter aan toe is dan gemiddeld in West-Europa. Daarom ook dat de oversterfte in Nederland in 2022 hoger was dan gemiddeld in Europa. Als de gezondheidszorg door een nadruk op marktwerking en kostenbesparing voorafgaand aan de epidemie al krap bemeten is, dan doet dat zich des te sterker voelen als er vanwege de epidemie een zwaar beroep op die gezondheidszorg wordt gedaan, en dan blijkt de gezondheidszorg daarna ook des te meer aangetast te zijn. Zorgeconoom Eline van den Broek bevestigt dit beeld als ze zegt: ‘We hadden een capaciteitsprobleem in de zorg, en dat hebben we nog steeds.’
Gijs van Loef 