Populisme is een cri de coeur van de gewone man

Laat ik in minder dan 300 woorden de gebeurtenissen proberen te duiden.
De globalisering van de markteconomie, de digitalisering –uiting van ongeremde wetenschappelijke doorbraken- en de opwarming van de aarde zijn de grote veranderingen van de 21 eeuw. Het huidige, maatschappelijk evenwicht wordt daardoor ontwricht. Geleidelijke aanpassing, evolutie, is onmogelijk. De mens als biologisch en sociaal wezen is in gevaar. Hij dendert stuurloos de 21e eeuw in.
De machtsongelijkheid, gedicteerd door de verdeling van het bezit, wordt groter. De confrontatie tussen de moderne wereld en de niet-moderne wereld (het Midden-Oosten en Afrika) leidt tot een schokgolf. Kansarmen zoeken, in bezit van smartphone en andere moderne verleidingen, massaal wegen naar de moderne wereld. Eenzelfde clash zien we binnen Europa: het moderne West-Europa en het achtergebleven Oost-Europa.

Landen en regio’s die minder ver in hun ontwikkeling zijn dan de moderne (westerse) landen worden ontwricht door de storm van gedroomde welvaart die over hen heen raast. Het neoliberale wereldbeeld kent winnaars maar steeds meer verliezers. Religies botsen, de islam symboliseert de niet-moderne wereld. Terrorisme zaait angst alom.
De huidige politieke elites – die de machtigen (onbewust?) vertegenwoordigen – hebben geen antwoord op de orkaan van de 21e eeuw. Ze staan in hun hemd. Het ontbreken van een samenhangend, moreel en daardoor geloofwaardig antwoord (noemt het een visie) van de moderne landen ontwricht nationale samenlevingen.
Moderne overheden bieden onvoldoende veiligheid en zekerheid. Het vijftig jaar lang succesvolle systeem van de geleidelijke ontwikkeling werkt niet meer. Gewone burgers, de massa’s, komen in opstand. De belangrijkste oorzaken zijn verlies van zekerheden en angst. Een gedeelte van de spanningen uit zich in de vorm van wat de intelligentsia ‘het populisme’ noemen. Het is een cri de coeur van de gewone man , de emotie van zijn onverwerkt verleden.