Beste lezers en volgers, wat ik ook probeer, er komen geen antwoorden. Is dit daadwerkelijk de grootste doofpot van de Rijksoverheid<>Politiek? https://t.co/5EOiYUwPY2
Waarom zien we in het jaar 2025 geen NL-sterftecijfer meer van de 3e maand in het kwartaal, zoals gerapporteerd door Eurostat? Tot vorig jaar (2024) leverde Nederland net als alle andere landen op tijd de maandcijfers aan, zodat Eurostat de complete Highlights kon berichten. En die waren bepaald niet fraai voor ons land…
2024
Zie screenshots van jan ’24, feb ’24, mei ’24, juni ’24 en nov. ’24:
Eurostat rapporteert onder meer de volgende grafiek (hier feb. ’24, met 2 pijlen toegevoegd):
2025
Eurostat rapporteert in 2025 in een lagere frequentie dan voorheen, eenmaal per kwartaal. In 2025 levert NL de laatste maand (van het kwartaal) niet op tijd aan. Waarom is onduidelijk. Gevolg is wel dat hierdoor Nederland ontbreekt in de Highlights en ook in de staafdiagram. De abominabel slechte cijfers van Nederland vallen daardoor veel minder op. Men moet echt de statistiek gaan analyseren…
WERKT NEDERLAND OPZETTELIJK NIET MEER MEE AAN DE (TIJDIGE) RAPPORTAGE-VERPLICHTING?
In het 1e tijdvak, de drie ‘officiële’ coronajaren, fluctueerden de maandelijkse sterftecijfers van de EU-landen enorm. Gemiddeld genomen waren de totalen van de EU en NL vergelijkbaar over het gehele tijdvak. Maar vanaf het begin van het 2e tijdvak is de maandelijkse oversterfte NL veel hoger dan het EU-gemiddelde. Zie de grafiek. De stippellijn matrkeert de grens tussen de twee tijdvakken. Het verschil tussen NL en de EU is nog niet zo groot geweest als dit jaar. Tot en met augustus 2025 is de NL-oversterfte iedere maand tien-en-een-half (10,5%) volle procenten hoger dan het EU-cijfer. Dit is zonder twijfel een ongelooflijk feit – het is de waarheid!
De verzuimcijfers van het 3e kwartaal ’25 zijn bekend (3Q25). Naar mijn weten besteedt het CBS er – zoals gebruikelijk – vrijwel geen aandacht aan. In de horeca is het verzuim het laagst, dat krijgt een vette subkop.
Het ziekteverzuim blijft van alle bedrijfstakkenveruit het hoogste in de gezondheidszorg: 7%. Dit is 37% meer dan het gemiddelde verzuimcijfer van Nederland (5,1%). Het verschil met bedrijfstakken met het op-een-na-hoogste verzuimpercentage (Industrie en het Openbaar bestuur) is 1,1 vol procentpunt. Dit is 19% meer (119%, zie tabel met alle kwartalen vanaf 1Q2020). Vanaf het 2e kwartaal 2020 is het ziekteverzuim – veruit – het hoogste in de zorg.
Bij het verschijnen van het Manifest van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen is het zinvol om de cijfers op een rij te zetten.
Hoofdlijnakkoorden vanaf 2012 gaan samen met dalende gezondheidsjaren
a. Internationaal perspectief
Daling van het aantal gezonde levensjaren in Nederland, maar stijging van het EU-gemiddelde.
We maken een vergelijking tussen de jaren 2012 en 2023 bij de statistiek Healthy Life Years van Eurostat.
In 2012 stond Nederland op de 18e plaats in de landenranglijst van de EU. De levensverwachting in goede gezondheid (Healthy Life Years) bedroeg 61,2 jaar, net onder het EU-gemiddelde van 61,3 jaar (totaal mannen en vrouwen). Zie de grafieken:
NL op de 18 plaats. Niet meegerekend: Luxemburg, IJsland, die ontbreken immers in de ranglijst van 2023. Het VK in de ranglijst van 2012 (niet in R2023) kan weggestreept worden tegen Zweden in de ranglijst van 2023 (niet in R2012).
In 2023 staat Nederland op de 22e plaats in de ranglijst. De levensverwachting in goede gezondheid (Healthy Life Years) is gedaald naar 59 jaar, maar het gemiddelde van de EU is gestegen naar 63,1 jaar. Zie beide grafieken:
Daling van het aantal gezonde levensjaren zowel bij mannen als bij vrouwen in Nederland, stijging in de EU bij mannen en vrouwen
Het aantal gezonde levensjaren van mannen is gedaald van 63,5 in 2012 naar 60,6 jaar in 2023 (EU: stijging van 61 > 62,8 jaar). Het aantal gezonde levensjaren van vrouwen is gedaald van 58,9 in 2012 naar 57,5 jaar in 2023 (EU: stijging van 61,7 > 63,3 jaar).
b. Nationaal perspectief: gezonde levensjaren naar opleidingsniveau
Daling van het aantal gezonde levensjaren zowel bij hoog- als laagopgeleide Nederlanders; daling zowel bij mannen als bij vrouwen
We vergelijken de cijfers van 2011/2014 met de cijfers van 2021/2024 van het CBS. Om de twee jaarreeksen te kunnen vergelijken nemen we in de eerste tabel (2011/2014) het gemiddelde van het Basisonderwijs en het Vmbo (zonder correctie van aantallen) en vergelijken dit cijfer met de cijfers van 2021/2024 in de tweede tabel. Het aantal gezonde levensjaren bij mannen met een lage opleiding was 57,2 jaar en is gedaald naar 56,4 jaar. Het aantal gezonde levensjaren bij vrouwen met een lage opleiding was 56,8 jaar en is gedaald naar 53,7 jaar. Het aantal gezonde levensjaren bij mannen en vrouwen met een hoge opleiding was 71,7 jaar. Bij de mannen is die gedaald naar 69,4 jaar, bij de vrouwen is die gedaald naar 69,7 jaar. Gemiddeld blijft het verschil in gezonde levensjaren tussen hoog en laag opgeleid zo’n 14,5 jaar. Maar de relatieve achteruitgang is het grootste bij vrouwen met een lage opleiding, die nu 16 gezonde levensjaren minder hebben dan vrouwen met een hoge opleiding.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Twee nieuwe publicaties van het CBS i.s.m. het TNO en het AZW geven een cijfermatig inzicht in werkomstandigheden op de werkvloer die verzuimgerelateerd zijn. Beroepen in de gezondheidszorg springen in het oog. Het betreft de publicaties Bijna 1 op de 6 werknemers heeft stressvol werk (CBS/TNO) en Ziekteverzuim in zorg en welzijn blijft hoog – maar deze organisaties laten zien hoe het anders kan (AZW).
CBS/TNO hanteert een lijst van 90 beroepen in de economie (afbeelding):
Stressvol werk komt het vaakst voor in beroepen met veel directe verantwoordelijkheden en weinig regelruimte. In die banen moeten mensen hun taken vaak grotendeels uitvoeren volgens vaste instructies of protocollen. Van alle 90 beroepen is het percentage berekend van zeven aspecten van WERKDRUK (3 aspecten) en ZELFSTANDIGHEID (4 aspecten). Een hoge werkdruk is stressbevorderend. Omgekeerd is een lage zelfstandigheid stressbevorderend. Twee voorbeelden ter illustratie.
Koks scoren de hoogste werkdruk op het aspect ‘erg snel werken’, 61,2%
Kassamedewerkers scoren de laagste zelfstandigheid op het aspect ‘zelf beslissen’, 17%.
In de top10 van beroepen die het meest stressvol zijn staan vijf beroepen in de gezondheidszorg (!). Bovenaan staan de apothekersassisten, medisch praktijkassistenten staan op 3, artsen op 4, MBO-verpleegkundigen staan op 7 en gespecialiseerde (HBO-) verpleegkundigen staan op 9. In de top5 staan dus drie zorgberoepen (!!). Tabel CBS:
Het bewijst de juistheid van de stelling dat de gezondheidszorg de meest ongezonde bedrijfstak in de hele economie is. De zorg is letterlijk ziekmakend voor de zorgprofessionals in loondienst die het uitvoerend werk moeten doen.
Hier de tabel met de scores van de vijf zorgberoepen op de zeven aspecten. Apothekersassistenten leiden onder een zeer hoge werkdruk (3 aspecten: ze moeten a) erg snel werken, b) hebben heel veel werk en c) moeten ook extra hard werken), maar de zelfstandigheid is zeer beperkt, met als enig lichtpuntje dat ze enige ruimte hebben om zelf oplossingen te bedenken – maar die is wel minder dan normaal. Medisch praktijkassistenten hebben last van een (vrij) hoge werkdruk, maar hebben zeer weinig zelfstandigheid (4 aspecten: d)zelf beslissen; e) volgorde bepalen; f) werktempo bepalen; g) oplossingen bedenken). In de tabel kunt u ook de scores op alle zeven aspecten van artsen en de twee groepen verpleegkundigen lezen.
Conclusie AZW "Uit het CBS-onderzoek blijkt dat het hoge verzuim in zorg en welzijn gedeeltelijk samenhangt met de kenmerken van de werknemers in deze bedrijfstak: er werken relatief veel vrouwen en iets meer ouderen, groepen die gemiddeld vaker en langer verzuimen. Ook werknemers met een mindere ervaren gezondheid melden zich vaker ziek.
Daarnaast spelen arbeidsomstandigheden een belangrijke rol. Hoge werkdruk, lichamelijk zwaar werk, beperkte autonomie en blootstelling aan besmetting komen in zorg en welzijn vaker voor en hangen samen met vaker en langer verzuim. Toch blijft, ook na correctie voor deze factoren, het ziekteverzuim in zorg en welzijn hoger dan in andere bedrijfstakken. Dat wijst erop dat er ook andere factoren meespelen."
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
De gezondheidszorg is sinds 2020, de uitbraak van het coronavirus, veruit de ziekste bedrijfstak van Nederland. Gemiddeld is het ziekteverzuim een volle procentpunt hoger dan bij de slechtste van de rest. Het CBS besteedt er vrijwel geen aandacht aan.
Geen persbericht CBS bij de nieuwe ziekteverzuimcijfers van het 2e kwartaal 2025 (2Q 25). We lezen alleen een ‘terloopse opmerking’ erover in de paragraaf ‘Minste verzuim in de horeca’.
Het ziekteverzuim in de bedrijfstak Gezondheidszorg blijft met 7,1% (slechts 0,1% lager dan een jaar geleden) veruit het hoogste van alle bedrijfstakken NL.
Het betekent ook dat het Arbeidstekort in de Zorg (vacatures+ziekteverzuim) groot blijft (ca. 100.000 mensen, of meer).
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Een bloemlezing van enkele reacties op de analyses van de oversterfte en de achterblijvende levensverwachting. Van nieuw naar oud. Met enkele links naar publicaties waarin deze reacties eerder zijn opgenomen. De oudste commentaren zijn van januari 2024 bij het verschijnen van ‘Oversterfte in Nederland in Europa‘. Onder deze commentatoren zijn zeven hoogleraren en zeker tien PhD’s (hoeveel precies, doet het er eigenlijk toe?). Likes, reposts e.d. op LinkedIn en andere social media niet meegenomen.
It’s really an issue that the Dutch health system hardly is able to adequately adapt to the changing needs and context of society – Nick Guldemond, Professor Healthcare & Public Health
Heel goed, Anne Laning, dat je dit mede onder verwijzing naar Gijs van Loef opnieuw onder de loep neemt. – Willy Spaan , Professor Emeritus Virology and former chair of JBZ, LUMC and NFU.
De hoogste oversterfte (in principe het eindpunt van gezondheidszorg) betekent dat je onze gezondheidszorg en de organisatie daarvan ter discussie zou moeten stellen. Dat is problematisch vanwege de vele en grote financiële belangen. Partij ideologie van mn VVD verhinderd fundamentele veranderingen. – Herman Suichies, oud huisarts (PhD)
De oversterfte schreeuwt om een verontwaardiging, daad, actie maar daar zijn wij niet goed in. Liever een beetje pappen en nathouden. – Kees Gaemers
Ik zie je berichten over de oversterfte en achterblijvende levensverwachting voorbij komen. Voor mij zijn dat inzichten die ertoe hebben geleid dat mijn boek, lang uitgesteld, er toch is gekomen – Danka Stuijver, huisarts en columnist de Volkskrant(boek: Dit kost ons de zorg; PhD)
(2e) Het krijgt opvallend weinig aandacht en dat is op zijn zachtst gezegd bizar; (1e) Geef ze een lesje Gijs – Armand Girbes, Professor Intensive Care Medicine & Clinical Pharmacologist (boek: Zieke Zorg)
‘Kritische analyse: Het falende Nederlandse zorgstelsel en de rol van de journalistiek’ – Edward Kriek, huisarts met 35 jaar werkervaring
Goed gedaan Gijs ! Bizar dat we dit zelf kunnen uitrekenen met HMD, en tegelijkertijd voor de verschillende strategische groepen, zoals je in een plaatje hebt laten zien. Enfin, de conclusie is/wordt: NL is ca. de slechtste in de benchmark – Peter Spitters, Alle Burgers
Goed zo Gijs. Knap gedaan. Nu nog zien of deze aangenomen motie ook uitgevoerd wordt – Ellen van der Leeden
Top Gijs, helaas heb ik niet veel vertrouwen in het antwoord dat moet worden gegeven. Ik vraag mij in gemoede af hoe het is te voorkomen dat de Nederlandse burger opnieuw met een kluitje in het riet wordt gestuurd of zo je wilt, opnieuw wordt belazerd. Kennelijk spelen er grote belangen en is de integriteit daaraan ondergeschikt – Dick van der Zon, oud directeur Accountantsdienst Amsterdam
Mijn complimenten Gijs voor het onder de aandacht blijven brengen van de oversterfte sinds 2020 – John Jacobs, medical data scientist en immunoloog (PhD)
U heeft preciezer gerekend dan wij (…) We gaan kijken hoe we dit aan kunnen passen en zo snel mogelijk een nieuwe grafiek publiceren – RIVM
Deze analyse van Gijs over de oversterfte sluit de vaccins als reden toch wel uit – Ad Huizer
Thank you very much for your figures. They are very informative and striking – Domantas Jasilionis (MPIDR), member of the HMD executive board, country expert, lead researcher
Goed artikel. Hulde voor jou. Het is feitelijk gebracht en daar kan men niet om heen. Ik had natuurlijk al min of meer inzage gehad, maar dit geheel is sterker dan de aparte onderdelen. – Ben Zegers, emeritus hoogleraar Pediatrische immunologie
Hoe lang duurt dat zwijgen, het ontkennen – Astrid Odile de Visser, directeur-bestuurder in de zorg
De grote landelijke kranten lijken heel terughoudend mbt informatie die niet van de geijkte instituties komt. Dat is nogal een verbeterpuntje, want ook de instituties horen tot de staat die door de journalistiek gecontroleerd hoort te worden – Marie Thérèse Woltering
Prima Gijs, ik hoop dat de Volkskrant de uitdaging oppakt, maar heb daar verder weinig vertrouwen in, gezien hun relatie tot VWS en RIVM. (…) En de media blijven dit verzwijgen op last van onze overheid, even als de meer dan 700.000 langdurig zieken die niet kunnen werken, zie cijfers de Volkskrant – Guus Brugman
Een juridisch opgeleide politicus die probeert om zorgprofessionals en wetenschappers te overtuigen van zijn gelijk inzake marktwerking in de zorg. Daar zijn we nu wel een keertje klaar mee Arno Rutte. Stop er nu maar mee, je wordt door Gijs de oren gewassen – Roel Fresow, plastisch chirurg
Goed dat je het geactualiseerd hebt, het sluit aan bij mijn eerdere conclusie over de periode oktober 2021 t/m juli 2022 – Anne Laning, toezichthouder, internal auditor, PhD onderzoeker en docent
Het is toch op zijn minst merkwaardig dat het Ministerie van Volksgezondheid deze publikatie niet omarmt. Uit deze publicatie blijkt onomstotelijk dat vaccinatie zinvol/aanbevelenswaardig en dat het de volksgezondheid dient. Dat raakt de missie van het Ministerie van Volksgezondheid. Of heeft het Ministerie van Volksgezondheid een geheime agenda en wil het aldus kosten besparen door het sterftecijfer zoveel mogelijk te laten stijgen? – Dick van der Zon
“Het klopt dat de positie van Portugal tijdelijk verkeerd heeft gestaan op de pagina. Dat heeft u scherp gezien” – Hans Brug, directeur-generaal RIVM
Het is zeer te betreuren en feitelijk onacceptabel dat het RIVM in haar publicaties kennelijk ‘niet integer’ en ‘niet transparant’ gedrag vertoont. De kernwaarden van de RIVM zijn: “Deskundig, betrouwbaar en onafhankelijk”. Het in haar publicaties getoonde gedrag is in strijd met de kernwaarde “betrouwbaar”, ook wordt ernstig afbreuk gedaan aan de kernwaarde “onafhankelijk”. Ik adviseer de Algemene Rekenkamer onderzoek te doen vanwege de ernst hiervan– Dick van der Zon
Als je het verhaal leest, dan hoop je stilletjes dat het over een ander land heel ver weg ergens achter de Oeral gaat. Maar nee, we zijn het zelf – Jaap van den Heuvel, interim CEO St. Maartenskliniek en emeritus hoogleraar Healthcare Management, tevens columnist
Dank Gijs, belangrijk werk! – Robert Kreis, gepensioneerd chirurg en emeritus hoogleraar Brandwondenzorg VUmc, tevens columnist
Gijs heeft werkelijk onnavolgbaar werk verricht. En er ligt niemand wakker van – Caren Kunst, zorgverlener in de palliatief terminale zorg
Met uitgebreide analyses zet Gijs alle coronafeiten nog eenmaal op een rij. Ik kijk uit naar de reacties van de vele deskundigen die ons land inmiddels rijk is. Hopelijk kunnen we nu eindelijk de rijen eens sluiten – Jaap van den Heuvel
Bijgaand stuur ik u - na peer review van vier deskundigen- de reactie op de Beslisnota en brief van de staatssecretaris VWS over het rapport ‘Waarom is de oversterfte in Nederland zo hoog?
De oversterfte is in Nederland na corona aanzienlijk hoger dan in andere West-Europese landen, terwijl de relatieve levensverwachting gedaald is. Ook is het ziekteverzuim sinds corona toegenomen, vooral in de gezondheidszorg. Dit wijst allemaal op een grotere impact van corona op de gezondheid en de economie in Nederland, dan in de andere genoemde landen.
De kengetallen/Key Performance Indicators (oversterfte; levensverwachting bij geboorte; ziekteverzuim en arbeidstekort in de zorg) worden onvoldoende in beeld gebracht door het RIVM en het CBS.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Gijs van Loef 