De brief van de Secretarissen-Generaal van de Rijksoverheid aan informateur van Haersma Buma noemt de zorg als topprioriteit naast de welbekende trits ‘wonen/migratie/klimaat/defensie&veiligheid/stikstof’ (#WMKDS). Zo lezen we in de aanhef:
De SG van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, Jan Hendrik Dronkers, doet er zelfs nog een schepje bovenop. Op Linkedin schrijft hij “Nederland staat voor grote uitdagingen: een woning vinden is lastig, de zorg staat onder druk, en ook thema’s als migratie, stikstof en klimaat vragen om oplossingen.”
Mijn reactie bij de SG … en iets aangepast als eigen post op LinkedIn (met dezelfde strekking)
Veelzeggend is dat u de zorg als tweede noemt. In de SG-brief komt de zorg op de zesde plaats, na de bekende trits ‘wonen, migratie, klimaat, defensie/veiligheid, stikstof’. Helaas lees ik niet in de SG-brief dat er concrete voorstellen zijn m.b.t. de zorg. Dat lijkt me niet alleen een gemiste kans, maar meer dan dat: het is niet verantwoord. Het Nederlands zorgsysteem is volgens The Lancet Global Health (aug. ’25) in wereldwijd opzicht, gegeven onze hoge ontwikkelingsstandaard, bijzonder ondoelmatig. De kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg moet en kan omhoog door vergaande vereenvoudiging van regelgeving (het schrappen van ondoelmatigheden) waardoor middelen vrijkomen voor ruimere voorzieningen. Maar dit vereist wel een paradigma wisseling: Publiek moet boven privaat i.p.v. omgekeerd, zoals sinds 2006 in Nederland het geval is. Corona heeft daarbij aangetoond dat dit private sturingsmodel ook niet werkt bij een crisis (virus; oorlog).
12.346 views video (2 kanalen); 230 Likes; 133 Reacties – Top10 (5) – er is duidelijk belangstelling bij geneeskundestudenten, de zorgprofessionals van de toekomst
“NL “De beste zorg van Europa?” Of het meest ondoelmatige stelsel? Volgens bestuurskundig socioloog Gijs van Loef is dat laatste het geval. We verspillen miljarden, laten patiënten te lang wachten en houden een systeem in stand waarin de mens tot consument is verworden. Zijn analyse van de oversterfte is confronterend: “Niet door vaccins, maar door een structureel zorginfarct.” Te weinig capaciteit. Overbelast personeel. En te veel tussenlagen die sturen, maar niet zorgen. Is het tijd voor een nieuw zorgstelsel — of vooral voor nieuw moreel leiderschap?”
Aldus directeur ErasmusMC Kjeld Aij.
“Onbegrijpelijk dat zorg niet veel meer aandacht krijgt in deze verkiezingsstrijd, zegt Gijs van Loef. De onafhankelijk zorgexpert (bestuurskundig socioloog) stort zich ruim 35 jaar met hart en ziel op deze wereld en omschrijft zichzelf als #systeemklokkenluider. Waar schuurt het? * De rijksoverheid schetst volgens Van Loef een te positief beeld, met teksten als: ‘De zorg in Nederland behoort tot de beste van Europa.’ Nederland heeft juist het meest ondoelmatige zorgstelsel van Europa, volgens The Lancet. Op de Baltische Staten en Oekraïne na. In #ToekomstZorg van #NieuweAnkers legt hij uit waarom we het meeste zorggeld van bijna alle landen verspillen. * Hij was in 2020 deelnemer aan ‘Lessons Learned’ van VWS, laat zich vaccineren ‘omdat het helpt’, maar ziet dat zijn kritische analyse van oversterfte weinig aandacht krijgt. De hoofdoorzaak is volgens hem ‘een constant zorginfarct.’ Op zijn platform Betrouwbare Zorgcijfers (website gijsvanloef.nl ) deelt hij zijn bevindingen. * De tussenwereld in de zorg heeft ongekend veel macht, zegt hij. De zorgverzekeraars en zorgkantoren; de inkopers; de ministeries en belangenverenigingen. In #ToekomstZorg vertelt hij hoe je die macht kunt doorbreken.”
Aldus programmamaker Nieuwe Ankers Paul van Liempt.
Terugkijkend merk ik dat het tempo soms hoog lag, afgewisseld door korte stiltes. Dit gaf een bepaalde dynamiek. De snelle publicatie was belangrijk vanwege de landelijke verkiezingen. Veel dank aan Paul van Liempt en Kjeld Aij voor het vertrouwen.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Onder de regie van de zorgverzekeraars – die daartoe bevoegd zijn – en dus NIET de rijksoverheid, is de capaciteit van de zorg tot op het bot gestript. Van alle soorten voorzieningen (mensen en middelen) is er een minimum beschikbaar. Van sommige zaken, zoals vaste huisartsen, geneesmiddelen en complexe ggz is er gewoon te weinig. De rijksoverheid ontbeert specifieke medische deskundigheid. De publieke gezondheidszorg (voorlichting, preventie etc.) is kaal geplukt door bezuinigingen van opeenvolgende kabinetten. En toen, begin 2020, kwam covid19.
De reactie van de regering was onsamenhangend, de communicatie niet logisch, het beleid dreef groepen mensen uit elkaar. De politiek ging van ‘opbouwen van groepsimmuniteit’ naar ‘sturen op IC-capaciteit’. Men had geen goed zicht op de harde cijfers (RIVM, GGD). De wetenschappen werden door de politiek in het veel te smalle OMT-keurslijf gedrongen. Het vaccinatiebeleid was ondoordacht en kwam te laat: Nederland was hekkensluiter in West-Europa. De cumulatie van het minimale capaciteit systeem en de pandemische zorgpiek leidde onvermijdelijk tot ten 1e uitgestelde zorg (diagnostiek en behandeling) en ten 2e infectie binnen het systeem (hoog ziekteverzuim zorgpersoneel). Het crisisbeleid van Rutte/de Jonge veroorzaakte maatschappelijke polarisatie en een dalend vertrouwen in de overheid. Pogingen om vanuit de rijksoverheid coördinatie tot stand te brengen faalden gedeeltelijk: Sywertgate, schoolvoorbeeld van misplaatste zorgcowboy-marktwerking binnen de Haagsche Beleidstorens. De spreiding van patiënten via het LCPS ging wel goed. Maar de zorgverzekeraars waren afwezig.
Uiteindelijk resulteerde dit tot een zorgstelsel dat door de bodem zakte, met de hoogste oversterfte van West-Europa en een achterblijvende levensverwachting tot op de dag van vandaag als resultante. En een ingestort vertrouwen in de overheid en de politiek.
Terugkijkend merk ik dat het tempo soms hoog lag, afgewisseld door korte stiltes. Dit gaf een bepaalde dynamiek. De snelle publicatie was belangrijk vanwege de landelijke verkiezingen. Veel dank aan Paul van Liempt en Kjeld Aij voor het vertrouwen.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Voor de derde keer binnen nog geen anderhalf jaar is deze poll gehouden. Daar is natuurlijk alle reden toe: de kritische analyse van de oversterfte wordt door niemand betwist. Hoezeer ik mijn best ook doe om reactie, tegenspraak, kritiek uit te lokken. Inderdaad, juist ook binnen wetenschappelijke(re) kringen. De poll is gehouden op LinkedIn (stemmen blijven anoniem), twitter en mastodon.
Strikt genomen is het niet zo dat Nederland niet geïnformeerd is. De bewindspersoon VWS heeft op verzoek van de kamercommissie VWS gereageerd op het rapport van vanLoef Research. Daar is vervolgens ook weer een reactie van vanLoef Research op gepubliceerd. Dit ligt nu weer bij de kamercommissie. Men is voornemens een nieuw debat oversterfte te houden, maar dit is nog niet ingepland. En inmiddels is het kabinet gevallen en zijn nieuwe verkiezingen in aantocht. Maar alle media volharden in zwijgzaamheid.
Uitslag poll augustus ’25
De poll liep een week op LinkedIn (vanaf 5/8) en is later uitgezet op twitter/X en mastodon. De resultaten zijn samengevat in de eerste tabel. In totaal zijn 126 stemmen uitgebracht, waarvan 2/3e op LinkedIn (84 op 126). Mijn bereik op twitter (X) is inmiddels erg klein (aangepaste algoritmen?) en het bereik op Mastodon is zelfs minimaal – ik doe ook geen moeite op dat platform. Op LinkedIn hebben ca. 4500 personen de poll gezien (4 reposts), op twitter waren er 700 weergaven en 7 reposts. Uitkomst:83,3% van alle respondenten vind het een groot probleem dat Nederland niet geïnformeerd wordt over de oversterfte.
Op LinkedIn zijn commentaren gegeven die er geen doekjes om heen winden, zie de screenshot van enkele reacties (NB 2 personen met een PhD in de zorg).
Eerdere polls
De poll is twee maal eerder gehouden op LinkedIn, in maart ’24 en mei ’25. Er was beide keren vrijwel geen respons, 20 respectievelijk 19 stemmen, maar dezelfde uitslag. In ’24 zei 90% “Dit is een groot probleem!”, in ’25 was dit 84%. Op twitter/X was het bereik in maart ’24 wel wat groter, maar de uitslag vrijwel hetzelfde (87,3% zei “dit is een probleem”; 142 stemmen, 3071 weergaven).
Interpretatie uitslag
Ik ben geen statisticus maar heb wel gevoel voor cijfers. De nieuwe poll bevestigd wat de eerdere polls al zeiden: tussen de 80% en 90% van de respondenten vind het een groot probleem dat Nederland niet geïnformeerd wordt over de oversterfte. De uitslag is representatief. De doelgroep van de polls zijn mensen die betrokken zijn bij de zorg, mensen met verstand van zaken. ‘Oversterfte’ is geen gemakkelijk onderwerp en al helemaal niet sexy. Op twitter worden mijn tweets gezien door verschillende VWS-doelgroepen. Bij de verschillende polls op LinkedIn zijn steeds hoogopgeleide zorgwerkers gericht benaderd, waaronder verschillende personen met landelijke media bekendheid. De influencers van de gezondheidszorg, derhalve. Men weet ervan, dat de meesten niet willen stemmen is een probleem, maar doet niets af aan het belang van de uitslag. Zie ook de afbeelding van LinkedIn hierboven. De tabel geeft de achtergrond van stemmers op LinkedIn.
Minstens 52,4% van de respondenten werkt in, of aan de zorg. Zeven hoogleraren hebben gestemd (ruim 8% van de stemmers op LinkedIn is hoogleraar), er zijn zeker 16 stemmers met een PhD (19% van de stemmers op LinkedIn heeft een PhD). Ook bij deze zeer hoog opgeleide groepen (hoogleraren; PhD) zien we dezelfde stemverhoudingen terug. Zo zegt ruim 81% van de PhD’s: “Een groot probleem!”.
Als (tijdelijk) nieuwe bewindspersonen verdienen jullie (minister en twee staatssecretarissen van het demissionair kabinet Schoof) oprechte steun en waardering voor deze doorstart. Oprechte felicitaties!
Zorgpartijen en ministerie van VWS sluiten zorgakkoord Nieuwsbericht | 03-07-2025 | 13:00
Maar de zorg staat er nog slechter voor dan in het persbericht staat. Inmiddels is dit genoegzaam bekend bij intimi, ook in politiek Den Haag.
Enkele voorbeelden – Eerst ‘tekst persbericht’ – dan commentaar ‘Met deze afspraken dragen we bij aan het verminderen van het verwachte personeelstekort met 100.000 zorgmedewerkers in 2028.’ – Het arbeidstekort (=feitelijk personeelstekort: vacatures + ziekteverzuim) bedroeg in 2023 al ca. 162.000 zorgmedewerkers.
‘We worden met z’n allen steeds ouder. Dat is goed nieuws.’ – het slechte nieuws is dat onze 80+ers de laagste resterende levensverwachting hebben van West-Europa en de levensverwachting bij geboorte van onze vrouwen is inmiddels het laagste van heel West-Europa.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Marktwerking in de zorg gaan we aan banden leggen. Ik wil de marktwerking naar onze hand zetten, doen wat nodig is in het belang van de patiënt. Daarom passen we op minimaal 8 onderdelen de marktwerking in de zorg aan
Het antwoord is: omdat ze het meende en omdat het ministerie het wil. Werd het op twitter te stellig gebracht door de minister? Mogelijk. Er is in elk geval geen ontkomen meer aan: De marktwerking in de zorg wordt steeds meer aan banden gelegd. Dit beleid is ook in lijn met de wens van de meeste politieke partijen, zo blijkt uit de meest recente verkiezingsprogramma’s van 2023.
Laten we eerst de beslisnota van het kabinet doornemen.
Citaat (toevoeging a t/m h – redactie) : Concreet gaat het in op de onderwerpen: (a) een evenwichtiger ziekenhuiszorglandschap, (b) gelijkwaardigere toegang tot zorg, (c) regels voor het uitkeren van winst, (d) voorkomen van evident onwenselijke fusies, (e) gelijkgerichte inkoop cruciale ggz, (f) onderzoek marktomstandigheden paramedie, (g) weerbare zorg, (h) arbitrage tussen zorgwetten en enkele andere beleidsmaatregelen.
Deze acht onderwerpen worden in de bijgaande brief – die komt hierna aan de orde – uitgewerkt. Wat is nu de relatie met het thema marktwerking?
(a) een evenwichtiger ziekenhuiszorglandschap – dit betekent (bij)sturing door de overheid van het aanbod van de ziekenhuiszorg, wat eigenlijk een taak van zorgverzekeraars is. Zie het gedoe rondom het openhouden van de SEH en IC van het Zuyderlandziekenhuis in Limburg (PVV-kiezers).
(b) gelijkwaardigere toegang tot zorg – dit gaat over de achterstand van met name de laagste inkomens, die zowel financieel (zorgmijding vanwege het eigen risico), als fysiek minder goede toegang hebben tot zorg, m.a.w.: overheidssturing, om de gevolgen van de gereguleerde marktwerking te corrigeren.
(c) regels voor het uitkeren van winst – de winsten in de zorg moeten wel ‘fatsoenlijk’ blijven. Dit gaat over het begrenzen van private equity, denk aan het co-med debacle in de huisartsenzorg.
(d) voorkomen van evident onwenselijke fusies. Dit zou het gevolg kunnen zijn van de afzwakking van het markttoezicht door de ACM, hetgeen kabinetsbeleid is. Minder markttoezicht impliceert meer echte marktwerking. De vrees bestaat bij sommige deskundigen dat hierdoor grotere machtsblokken van zorgaanbieders (concentratie van zorgaanbod, zoals ziekenhuisconglomeraten) zouden kunnen ontstaan. De overheid wil dit kunnen tegenhouden: minder marktwerking. Hier gaat het dus zowel om meer, als ook weer minder marktwerking.
(e) gelijkgerichte inkoop cruciale ggz. Dit betekent gelijke inkoop van de cruciale ggz door zorgverzekeraars, dus geen onderlinge concurrentie meer bij de inkoop.
(f) onderzoek marktomstandigheden paramedie. In de paramedie, bijv. de fysiotherapie en de logopedie, zijn zeer veel kleine zorgaanbieders met een lage organisatiegraad en derhalve een zwakke marktpositie, leidend tot lage tarieven/vergoedingen.
(g) weerbare zorg. Dit gaat over de versterking van de zorg (capaciteit, geneesmiddelen voorraden etc.) bij crisis en/of rampen: collectieve/publieke gezondheidszorg.
(h) arbitrage tussen zorgwetten en enkele andere beleidsmaatregelen. De zorgbehoefte van zeer veel patiënten (vooral in de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg) valt onder de drie afzonderlijke zorgwetten ZVW (zorgverzekeraars), WLZ (zorgkantoren) en WMO (gemeenten) en hun verschillende financieringsregimes. Dit is een integratievraagstuk van wetten.
We kunnen de relatie van de acht onderwerpen met marktwerking als volgt samenvatten. Gaat het om minder marktwerking, of toch niet?
Verder schrijft het kabinet onder andere:
Marktwerking in de zorg is een maatschappelijk gevoelig thema en ook een diffuus begrip. (…) U geeft aan hoe u de beweging uitbouwt die de afgelopen jaren in de curatieve zorg reeds werd ingezet, van concurrentie op prijs en volume naar meer samenwerking om de schaarse capaciteit zo goed als mogelijk te verdelen. (…) Met het geheel aan maatregelen werkt het kabinet wel aan minder marktwerking in de zorg en toegankelijkere zorg in de regio.
Reacties
Top Gijs, de kentering lijkt eindelijk werkelijkheid te worden. Zal nog wel de nodige weerstand opleveren dus waakzaam blijven! – Dick van der Zon
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Wat is de nalatenschap van Fleur Agema voor wat betreft de marktwerking in de zorg? Ik zal hier enkele blogs over schrijven, vandaag de eerste. Op 14 maart 2025 kwam het kabinet met de Kamerbrief over marktwerking in de zorg (Beslisnota en brief ‘Kwaliteit van zorg’).
Kijk gewoon terug op afleveringen Yes minister…de minister wordt teruggefloten door zijn ambtenaren. Waarschijnlijk zal er ook een argument in gezeten hebben van de kiezersgunst en het grootste spending ministry. De ZVW 2006 is er gekomen als rookgordijn, zodat de VVD nooit kan worden afgerekend op steeds hogere kosten in de zorg. Laat dat maar bij de zorgverzekeraars (maar ondertussen wordt 2/3 van alle zorgkosten wel via de fiscus geïnd) - Wim Heres, MD Family Medicine
Waarom verwijderde Fleur haar tweet over het aan banden leggen van de marktwerking?
Op 14 maart (rond 15:00 uur?), dus bij het verschijnen van de Kamerbrief, plaatst Fleur Agema alias @ministerVWS dit bericht op twitter (‘X’):
Marktwerking in de zorg gaan we aan banden leggen. Ik wil de marktwerking naar onze hand zetten, doen wat nodig is in het belang van de patiënt. Daarom passen we op minimaal 8 onderdelen de marktwerking in de zorg aan: rijksoverheid.nl/ministeries/…
Ik lees de tweet nog geen uur later en reageer direct: ‘Goed plan, eindelijk. Het roept herinneringen op…’ met een link naar mijn blog van 15 maart 2019 (met op 19/12/’20 een update) Failliet marktwerking in de gezondheidszorg. En maak een screenprint van mijn commentaar op ministers’ tweet. Mijn reactie trekt direct aandacht op twitter, eerste likes en reposts verschijnen op mijn scherm.
Nog geen kwartier later, schat ik, heeft @minVWS haar bericht weer verwijderd. ‘k Maak direct een screenprint: dezelfde middag, 14 maart 2025 om 15:30 uur, blijkt het bericht te zijn verwijderd.
Ik vind dit opmerkelijk en attendeer de media op de verwijderde tweet van de minister VWS. De volgende journalisten zijn geïnformeerd: Eelke van Ark (Follow The Money), Sander Zurhake (NOS gezondheidszorg), Marcia Nieuwenhuis (RTL Nieuws), Jeroen Wester (NRC), Maarten Keulemans (de Volkskrant) en Ad van Oosten (Nieuwsuur).
Op twitter wordt er meegelezen (oa. 30 ‘Likes’) en gerepost (17).
Beslisnota (boven)en Kamerbrief (onder; pag. 1 en 3)
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Gijs van Loef 