De kop van de eerste uitkomst van het onderzoek naar de oversterfte van het RIVM waar een unanieme Tweede Kamer eind 2021 bij motie om gevraagd heeft was duidelijk: “Vaccinatie verlaagt kans op COVID-19 sterfte en verhoogt kans op sterfte door andere oorzaken niet” (RIVM, 23/6/22). Uitkomst van data-analyse van een grote hoeveelheid gegevens. Conclusie: de meervoudige vaccinatiecampagne is niet de oorzaak van de oversterfte. Maar wat dan wel?
Wat veroorzaakt de oversterfte? Als we op data-nivo blijven zoeken naar antwoorden komen we waarschijnlijk niet verder. Het komt niet door een andere ziekte, want dat heeft het RIVM ook uitgezocht. Dat is natuurlijk ook volstrekt ondenkbaar, als je erover nadenkt. Zo’n ziekte zou allang bekend zijn. Dan zou die ziekte waarschijnlijk zelfs ‘pandemisch’ zijn. De apenpokken komen niet in aanmerking. De vogelgriep wordt wel steeds dreigender, is mijn indruk. Maar dit gaat over de oversterfte in Nederland in het heden. Een oversterfte, die in het laatste kwartaal vorig jaar ongewoon hoog was, waardoor een unieke late lockdown – na ruim anderhalf jaar pandemisch crisisbeleid – juist in ons bejubelde regieloze marktzorgland onvermijdelijk bleek.
ZonMW heeft in juni een onderzoeksagenda gepubliceerd. We lezen: “Niet eerder was de oversterfte zo hoog als in het jaar 2021. De mogelijke impact van COVID-19 op oversterfte in Nederland is momenteel onduidelijk, wat vraagt om nieuwe inzichten op basis van academisch onderzoek. (…) Vanwege de tijdspanne en beschikbare financiële middelen is er geen ruimte voor grote systematische dataverzameling. Indien noodzakelijk zijn er mogelijkheden om verdiepende analyses uit te voeren binnen bestaande datasets. Ongeacht welke vraag er wordt bestudeerd, is de verwachting dat er kritisch gekeken wordt naar de data en modellen die zijn gebruikt in eerder onderzoek.“
Ik verwacht niet dat we tot duidelijke antwoorden gaan komen door deductief te blijven denken zoals ook ZonMW nu weer doet. Met een vergrootglas naar de ‘beweging’ van talloos veel gevallen kijken en die opsplitsen in een paar groepen om zo tot statistische duiding te komen, zonder de brede context in ogenschouw te nemen. Wat overigens vrijwel iedereen in de wetenschap lijkt te doen. Het past in een tijdperk van superspecialisaties en datafixaties, het leidt tot onderzoeken en statistische analyses van dataverzamelingen op micro-nivo. Alsof data-analyse de enige weg naar (wetenschappelijk) inzicht en begrip van de werkelijkheid is. Het leidde tot de bizarre vertoning van een corona collegereeks in de Tweede Kamer door Jaap van Dissel cum suis die – als we kritisch terugblikken op de talloze kennissessies – eigenlijk totaal zinloos is geweest want het (politieke) coronabeleid van regering en parlement was en bleef chaotisch. Misschien wel doordat onze politici verzopen in de data.
We zien deze denkwijze terug in de media. Superspecialisten hebben het voor het zeggen, waarbij – onvermijdelijk – de geïnterviewde experts de grenzen van het eigen superspecialisme verre overschrijden. Ook de media trappen in de val van het deductionisme. Om te begrijpen wat ik eigenlijk bedoel te zeggen, lees voor een beter begrip de volgende wikipagina’s: https://nl.wikipedia.org/wiki/Empirische_cyclus en https://nl.wikipedia.org/wiki/Deductie_versus_inductie
De politiek spint er garen bij, want de onontwarbare brei aan uitkomsten geeft geen duidelijke antwoorden. De politiek haalt er uit wat haar op dat moment het beste uitkomt.
de ‘gewone man/vrouw’ ziet het zorginfarct wel, want de geest denkt vooral inductief. Populisme?!
Een andere wetenschappelijke benadering bestaat door inductief te denken. Dat doet een enkele socioloog – zoals de auteur van dit stuk – en verder zien we het bij vakgebieden als de geschiedenisleer, politicologie en, ik zeg met enige aarzeling, de macro-economie? Het gaat dan om het zoeken naar brede verbanden om tot samenhangend inzicht te komen, ondersteund door zo veel mogelijk bewijslast.
Bij zeer complexe maatschappelijke vraagstukken als de bestrijding van een pandemie lijkt deze andere denkwijze de enige manier om tot werkelijk begrip en tot samenhangende verklaringen te komen. Om daarmee vervolgens tot een verstandige, samenhangende aanpak te kunnen komen.
Maar voor beide denkwijzen geldt dat de waarheid nooit vast staat, leercurves zijn essentieel voor kennisverbetering. In de afgelopen tijd is duidelijk geworden dat vaccinaties jezelf beschermen tegen ernstige ziekte, maar niet tegen infectie en ook niet tegen transmissie (overdracht). Waarom hebben de superspecialisten niet ondubbelzinnig toegegeven dat er aanvankelijk door hen te hoge verwachtingen zijn gecreëerd met betrekking tot de vaccins?
Een half jaar gelden poneerde ik de stelling: ‘De oversterfte is de belangrijkste indicator van de kwaliteit van een zorgstelsel bij een pandemie’. Een stelling die voortkomt uit inductief denken. Voorlopig blijf ik daar bij.
Realiseert de twittergemeenschap zich dat mijn publicaties over de #oversterfte primeurs zijn, omdat de kennisinstituten zoals @statistiekcbs geen ruchtbaarheid aan slecht nieuws geven, @minVWS dat ook niet doet en dus de politiek evenmin, om over de #media nog maar te zwijgen? pic.twitter.com/W9naTeCSA5
De gevolgen lijken me tamelijk verstrekkend. Als 'men' mij stilletjes als 'radicaal' bestempeld en mij niet de gelegenheid biedt om zaken uit te leggen, zou het gevolg kunnen zijn dat velen die mijn kritiek herkennen, vaak zelf leidend aan een tekort aan zorg, radicaliseren…
Het lijkt me dat we in tijden van pandemieen, oorlog en klimaat issues eerlijk en open discussies moeten voeren over wat kan en wat niet. Niet wegmoffelen. https://t.co/3up8YqqEDT
Krijg nog steeds de indruk dat het nog niet bekend is dat er alweer 4.465 mensen te vroeg gestorven zijn in 2022, want zo kun je de nieuwe #oversterftegolf benoemen. Het gaat nu om 5% oversterfte in 2022. https://t.co/7s7VKLIgn8
Dat idee heb ik ook, dat je stukken en argumenten gewoon worden gemeden en vooral genegeerd,
aldus een bekend medisch hoogleraar die regelmatig in Nieuwsuur verschijnt
25 november – Oversterfte komt dit jaar boven de 10.000 o.b.v. wekelijkse update CBS en stijgt op jaarbasis naar 7,32%. NB: internationale cijfers The Economist kloppen niet.
23 november – update EU14 met correctie NL, zie ‘Dutch Data’. De UK kampt laatste maand met zeer hoge oversterfte en achterhaalt Nederland. Morgen update Nederland obv. CBS.
18 november – update cijfers Nederland (CBS) incl. schatting week 45. Oversterfte stijgt door naar 7,31% in 2022 en nadert de 10.000: 9.775 Mensen zijn te vroeg gestorven.
11 november – update cijfers Nederland (CBS) incl. schatting week 44. Oversterfte stijgt door naar 7,22% in 2022. 9.447 Mensen zijn te vroeg gestorven.
4 november – 2e update cijfers Nederland (CBS) incl. schatting week 43. Oversterfte blijft doorstijgen naar 7,16% in 2022. In oktober ca. 16% oversterfte. Het aantal te vroeg gestorven mensen, vooral Wlz-zorggebruikers en 65-plussers: 9.151.
28 oktober – update cijfers Nederland (CBS) incl. schatting week 42. Oversterfte blijft doorstijgen naar 6,92% in 2022. Laatste 3 weken 15% oversterfte, 8.648 mensen zijn te vroeg gestorven.
Er moet een fout gemaakt zijn bij de nieuwste update van de Nederlandse cijfers op ourworldindata.org. De cumulatieve oversterfte in Nederland zou daardoor plotsklaps afnemen naar 5,09%. Dit acht ik onmogelijk. Zie de afbeelding met de voorbeelden van vier weekpercentages die gedaald zijn met circa 6 procentpunt t.o.v. de eerdere weekpercentages van het CBS. NB: de excel is mijn bewerking (kopie van data) van de CBS-data. Controle is mogelijk door de weekgegevens in de interactieve grafiek te vergelijken met de excel.
Om die reden is de EXCESS MORTALITY RANKING geactualiseerd met weglating van de laatste foutieve data van Nederland op Ourworldindata.
21 oktober – update cijfers Nederland (CBS) incl. schatting week 41. Oversterfte neemt toe naar 6,69% in 2022. Laatste 2 weken 15% oversterfte, 8.169 mensen zijn tg gestorven.
18 oktober – update EU14: daling cumulatieve oversterfte neemt af, Duitsland toont geen verbetering meer in 2022.
de ontwikkeling van de cumulatieve oversterfte in 2022 is weergegeven in de waarden&pijlen in de EXCESS MORTALITY RANKING 2022 EU14
15 oktober – update EU14: Zweden behoudt met afstand het laagste oversterfte% dit jaar; Spanje is inmiddels hekkesluiter met 10,6% oversterfte. Vrijwel geen daling cumulatieve oversterfte meer in Duitsland, Belgie toont daarentegen de grootste daling van de cumulatieve oversterfte dit jaar.
Grafiek: De pijlen hebben nu een richting.
De balk in EXCESS MORTALITY RANKING 2022 combineert 2 grafieken: het oversterfte percentage van een land in 2022 (de waarden in de staafdiagram) en de ontwikkeling van de cumulatieve oversterfte (v.a. begin coronapandemie) in 2022. Groene pijl omlaag = de daling van de cumulatieve oversterfte (%) in 2022 vanaf de start van de pandemie (jan 2020). Bruine pijl = cumulatieve oversterfte blijft constant. Rode pijl omhoog = de stijging van de cumulatieve oversterfte (%) in 2022 vanaf de start van de pandemie. De cijfers worden eens in de 3 weken geactualiseerd (bron: ourworldindata.org)
Voorbeeld. UK: Oversterfte bedraagt 6,13% in 2022. In 2022 is het meest recente getal van de cumulatieve oversterfte (dd. 9/10/’22) 0,86 x het getal van de cumulatieve oversterfte op 2/1/’22. Dus de cumulatieve oversterfte in de UK daalt. (onderliggende data UK: oversterfte op 2/1/’22= 11,18%, daalt naar 9,56%.
Beoordeeld door experts statistiek, epidemiologie en gezondheidswetenschappen.
14 oktober, 10:15 uur – update cijfers Nederland (CB) incl. schatting week 40 (+12%) en plusmutaties terugwerkend tot begin 2022. Verslechtering van het totaalbeeld. Oversterfte stijgt naar 6,37% op jaarbasis, dat zijn 7.600 doden.
7 oktober – update cijfers Nederland (CBS) incl. schatting week 39. Plusmutaties en aanhoudende oversterfte met stijging laatste week (39) van 11%. Op jaarbasis 6,13% oversterfte in Nederland. Meer dan 7.100 mensen zijn te vroeg gestorven.
30 september – update cijfers Nederland (CBS) incl. schatting week 38. Periode oversterfte blijft ononderbroken doorlopen in september. Aantal te vroeg gestorven mensen in 2022 geschat op 6.776 (5,96%).
28 september – update EU14: nieuwe cijfers tonen sterke achteruitgang van Italie (oudste bevolking EU14). In het algemeen verslechtering van het beeld bij alle landen, de afname van de cumulatieve oversterfte wordt kleiner. UK passeert Nederland op de ranglijst.
NB1 aangepast tov. versie vanochtend door correcties/plusmutaties eerdere weken bij aantal landen
NB2 Het cijfer van Nederland is gebaseerd op het CBS-cijfer, dit is nauwkeuriger.
26 september – 1e hoofdstuk essay (in bewerking): ‘Oversterfte Nederland opmerkelijk hoog’
NB De baseline van de vergelijking bij Eurostat is de periode 2016-2019. Dit is een jaar minder dan bij Ourworldindata/The Economist, waar de baseline de periode 2015-2019 is.
23 september – update cijfers Nederland. Op basis van schatting week 37 komt de periode van oversterfte na een half jaar ten einde. In week 37 wordt een ondersterfte voorspeld van ruim 1% (32 doden minder).
oversterfte % Nederland daalt naar 5,83%
16 september – update cijfers CBS/Statline: oversterfte Nederland stijgt door naar 6,0% op jaarbasis. Dit komt overeen met 6.489 sterfgevallen. (schatting week 36)
door plus mutaties in eerdere weken stijgt % NL naar 6,0% (was 5,99%)
15 september – verbetering van de grafiek. De grafiek van de EXCESS MORTALITY RANKING 2022 EU14 combineert de twee grafieken van Ourworldindata:
versie 2.1
14 september – update EU14: In de meeste landen stijgt de gemiddelde oversterfte in 2022. Spanje laat opeens een dramatische achteruitgang zien in 2022 (was: 6,18%, wordt 9,73% oversterfte in 2022). Geen nieuwe cijfers van Italie en Frankrijk. Nederland ongewijzigd, vrijdag update CBS.
versie 2.0
Met de toegift/kers op de taart – misschien is dat niet helemaal volgens de regels van statistici – de exacte #oversterfte in 🇳🇱 o.b.v. de laatste cijfers (incl. schattingen) van het @statistiekcbs Dit geeft m.i. een behoorlijk scherp beeld van de situatie in 🇳🇱 relatief opzicht. pic.twitter.com/ioMdtcsAWZ
9 september – update CBS cijfers: In augustus ruim 1.300 extra sterfgevallen. De oversterfte in Nederland stijgt door naar 5,91% op jaarbasis. (eerdere berichtgeving gisteren op deze website klopte niet, rekenfout van de auteur. NB: deze rekenfout was contrair aan de doorlopende bevindingen van de auteur over de relatief hoge oversterfte in Nederland sinds het 4e kwartaal 2021.)
Groene pijl omlaag = cumulatieve oversterfte % vanaf start pandemie (jan 2020) daalt in 2022; Rode pijl omhoog = cumulatieve oversterfte % vanaf start pandemie stijgt in 2022.
Beste volgers, en nu maakte ik een rekenfout… Het @statistiekcbs was correct (een week later dan ondergetekende, verzachtende omstandigheid?) Excuses!!!
5 september – uitbreiding grafiek met trend cumulatieve oversterfte
Groene pijl omlaag = cumulatieve oversterfte % vanaf start pandemie (jan 2020) daalt in 2022;
Rode pijl omhoog = cumulatieve oversterfte % vanaf start pandemie stijgt in 2022.
2 september – update CBS cijfers, met schatting week 34. In augustus zijn ca. 900 mensen meer overleden dan mag worden verwacht obv. het langjarig gemiddelde, dit komt overeen met 8% oversterfte. Voor 2022 gaat het in totaal om 5.801 sterftgevallen.
versie 1.1 – geen nieuwe cijfers EU14
26 augustus – update Nederland: Oversterfte stijgt naar verder naar 5,73% in 2022, dit zijn 5.729 sterfgevallen, o.b.v. laatste cijfers CBS tot en met week 33 (laatste week is een schatting). NB: de positie van Nederland – ‘de beste van de slechte’ (kop rechterrij) – is niet gewijzigd sinds de 1e publicatie van de ranking op 8 juli jl.
NB Er zijn mutaties in de lijst vanaf week 2.
20 augustus – Toelichting: Google geeft twee wetenschappelijke studies over “excess mortality ranking” (Sensitivity Analysis of Excess Mortality due to the COVID-19 Pandemic; Sensitivity of excess mortality due to the COVID-19 pandemic to the choice of the mortality index, method, reference period, and the time unit of the death series). Ik beschik niet over de expertise om deze studies te kunnen beoordelen. Ik baseer me op de via het internet te raadplegen databronnen zoals ourworldindata.org en het CBS die te begrijpen zijn voor het grotere geinformeerde publiek. Zie ook mijn korte gesprek met Eline van den Broek over de waarde en het praktisch nut van deze bronnen:
Noorwegen heeft nu de hoogste oversterfte, dan Finland. Hogere uitkomsten voor de UK, Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk. Een duidelijk lagere uitkomst voor Frankrijk. Enkele landen geven geen nieuwe cijfers. Het Nederlandse cijfer is gebaseerd op het CBS.
In de linkerrij en de rechterrij blijven dezelfde landen staan.
12 augustus – correcties CBS
Correcties CBS met terugwerkende kracht (minmutaties). De oversterfte daalt iets naar 5,23% in Nederland. Prognose week 31 is niet meegenomen. Geen nieuwe data EU14.
Deze lijst wordt wekelijks geactualiseerd. Zie ook:
5 augustus -OVERSTERFTE NEDERLAND STIJGT NAAR 5,31%
Er zijn obv. de nieuwste cijfers van CBS 4.879 mensen te vroeg overleden (‘oversterfte’).
3 augustus – OVERSTERFTE STIJGT IN DE HELE EU14
Alle landen noteren plusmutaties van de (over)sterftecijfers. Mutaties gaan terug tot de 1e week van 2022. De gerapporteerde oversterfte stijgt het meeste in de drie zuideuropese landen.
Opvallend is dat landen als Duitsland, Italie en Zweden terugwerkende plusmutaties hebben tot (vrijwel) het begin van 2022. Alleen Finland noteert nu een lagere gemiddelde oversterfte – maar blijft het slechtste overall. Voor het grote beeld maakt het niet uit. De extremen zijn wel minder groot geworden t.o.v. de vorige versie van de ranglijst.
Nederland blijft met 5% oversterfte aan de verkeerde kant van de lijst staan.
29 juli – OVERSTERFTE STIJGT WEER NAAR 5% OP JAARBASIS
Vandaag publiceerde CBS de sterftecijfers tot en met week 29. Op basis hiervan stijgt het totaal aantal te vroeg overledenen, de oversterfte in Nederland, naar 4.465 doden. Dit is 5,01%. Sinds half maart 2022 is er sprake van oversterfte. De stijging van 17,5% in de laatste week (zie tabel CBS OVERSTERFTE 2022) geeft aan dat er sprake is van een nieuwe oversterftegolf.
CBS heeft het aantal overlijdensgevallen bijgewerkt t/m week 29 van 2022. In week 29 overleden er 3241 mensen. Dat is 17.5% meer dan verwacht.
De oversterfte is berekend door het per land optellen van de weekpercentages vanaf week 52/2021 (die eindigt op 2/1/2022) tot het meest recente weekcijfer, gedeeld door het aantal weken (bron: ourworldindata.org; OWID-cijfer). Dit geeft een tamelijk nauwkeurig getal (omdat de verwachte sterfte per week fluctueert, is de uitkomst een benadering). Het Nederlandse cijfer is het CBS-cijfer van 2022, beginnend op week 1/2022 (die eindigt op 9/1/2022), dit is nauwkeuriger. Omdat sterftecijfers door de landen achteraf kunnen worden gecorrigeerd, kan het landencijfer in de OVERSTERFTE RANGLIJST eveneens achteraf gecorrigeerd worden.
28 juli – update sterftecijfer Nederland
NB Dit bericht van gisteren is alweer achterhaald door de nieuwste cijfers van het CBS. Er zijn plusmutaties in de laatste weken (vergelijk beide excelreeksen van 29 en 28 juli).
De nieuwe cijfers van het CBS tonen een sterke stijging van de oversterfte in week 28 (tot 17 juli). Het totaal aantal extra sterfgevallen in Nederland in 2022 bedraagt nu 4.049 doden. Dit is een oversterfte percentage van 4,69%. NB: de data op ourworldindata.org zijn bijgewerkt tot 10 juli.
sinds 2016 vergelijk ik de zorgprestaties van 14 (west) Europese landen, de EU14
24 juli – een vergelijking met de Z-scores van euromomo
Zowel Finland als Noorwegen hebben begin 2022 een enorme besmettingenpiek gehad van het coronavirus. Dit was de eerste virusgolf in beide noordscandinavische landen. Het verklaart hun positie op de OVERSTERFTE RANGLIJST EU14 (verder: ‘de lijst’), de virusgolf heeft in beide landen geresulteerd in een zeer hoge oversterfe.
grafieken Euromomo
Het beeld van de oversterfte in beide landen op basis van de zgn. Z-scores van euromomo.eu verschilt nauwelijks van de andere landen. Hieronder zijn afgebeeld: Finland, Noorwegen, Nederland, Denemarken, Zweden, Oostenrijk, Italie, Portugal en Spanje.
Toelichting – Laatste 4 jaar Z-score. De gearceerde horizontale balk is de normal range, de blauwe lijn is de Z-score (een standaard van oversterfte), de rode markatielijn geeft de ondergrens weer van substantial increase. Zowel Finland als Noorwegen overschrijden de rode lijn niet, ze tippen de lijn een aantal keren aan, dus er is obv. de Z-score geen sprake van hoge oversterfte (substantial increase).
Bron: euromomo.eu
22 juli – update EU14. Brondata: ourworldindata.org, CBS.
15 juli – update: CBS cijfers t/m week 27; mutaties NL en SWE in EU14 tabel.
De totale oversterfte in 2022 in Nederland bedraagt 3.650 sterfgevallen.
Het Nederlands’oversterfte% stijgt naar 4,36% obv. cijfers CBS, zie excel hieronder. Obv. ourworldindata (grafiek boven) is het Nederlands’ cijfer 4,22% (een schatting, alle week% zijn opgeteld, maar de verwachte weeksterfte is niet constant en dit geldt voor alle landen) Het CBS-cijfer is nauwkeuriger.
13 juli – toelichting werkwijze excelbestand; correctie rekenfout.
update 9 juli 2022 – nieuwste cijfers CBS leidt tot een hogere oversterfte in Nederland: 4,22% in 2022. Dit komt overeen met 3415 doden.
8 juli 2022 –
Dit is de oversterfte ranglijst EU14 van 2022. Alle landen hebben ook in 2022, 2,5 jaar na het uitbreken van de coronapandemie, nog oversterfte. Zweden het minste, Finland (!) het meeste. Nederland zit boven het gemiddelde met een oversterfte van 4,22% in 2022. (onder: werkwijze excel vanuit data CBS)
Tot nu toe heb ik de oversterfte proberen weer te geven met een tabel van het aantal weken waarin de oversterfte groter is dan 5%, 10%, 15% en 20% per land. Deze methode gaf inzicht in de verschillen, maar was niet goed. Er zaten dubbeltellingen in (1 score van +15% betekende dus ook scores van +5% en +10%) (1e), de scores van ondersterfte (-%) werden niet meegenomen (2e) en het aantal weken per land verschilde (3e). Zo had Nederland, na de verhoudingsgewijs ongekend grote oversterfte van het 4e kwartaal 2021 (EU14) een voorspelbare ondersterfte in de eerste 2,5 maand van 2022, die echter niet tot uitdrukking kwam in deze tabel omdat de ondersterfte buiten beschouwing werd gelaten. (2e punt)
Een veel betere en dus objectievere benadering krijg je als de dubbeltellingen eruit gaan (1e verbetering), de negatieve scores (ondersterfte-weken) per land ook worden meegenomen (2e verbetering) en als er gecorrigeerd wordt voor het aantal weken/registraties (3e verbetering).
De berekening van de punten (scores) is als volgt: 5% = 1, 10%= 2, 15%=3, 20%=4 (dus 1 week van 20% oversterfte is gelijk aan 4 weken van 5% oversterfte). Dit geeft het volgende resultaat, een ranglijst van de ‘Oversterfte Indicator‘, de OI per land (EU14):
Berekening OI op basis van optelling van negatieve en positieve scores (percentages) en de som gedeeld door het aantal weken. Visueel kun je het illustreren met een kanteling van de ourworldindata-grafiek. De positieve score is groter dan de negatieve score, dus er is oversterfte ipv. ondersterfte (negatieve score). Hoe groter de waarde van de OI, hoe groter de oversterfte. Finland heeft de grootste oversterfte (1,7), Zwitserland de laagste (0,28). Een OI van 0 betekent geen ondersterfte en geen oversterfte, dus is exact gelijk aan de verwachte sterfte.
Er is nog een onnauwkeurigheid met deze ranglijst. Neem de UK, OI-score is 0,6. NL heeft een OI-score van 0,65, dus iets hoger. Als we kijken naar de brondata (ourworldindata.org) dan zien we deze grafiek van de UK en het probleem is duidelijk. De UK heeft veel ondersterfte-weken met een kleine negatieve score van minder dan 5%, deze worden nog over het hoofd gezien. De UK doet het aanmerkelijk beter dan in de bovenstaande ranglijst is weergegeven!
bron: ourworldindata
Een betere benadering (waarbij de drie oude problemen zijn geelimineerd) is het maken van een som van alle exacte negatieve en positieve scores per land (de percentages) en het resultaat daarvan delen door het aantal weken. Dit geeft de volgende tabel:
De OI-score van NL is 3,84, dwz. de gemiddelde oversterfte per week is 3,84% in 2022. Finland heeft de hoogste OI-score (10,25%/week), Zwitserland heeft de laagste OI-score (2,18%/week). De UK scoort nu beter met een OI-score van 1,89%/week, dat is de helft van NL.
De ranglijst van de Oversterfte Indicator (OI) is dus als volgt:
versie 1.0
Nederland staat, met 3,8% (het getal komt exact overeen met de op zichzelf staande berekening van de oversterfte obv. de cijfers van het CBS!) nipt in de rechterrij van de 7 landen met gemiddelde hoge oversterfte in 2022.
21 juni – Sollicitatiebrief verstuurd naar Jolande Sap.
Zeer geachte mevrouw Sap,
Na draagvlak verkregen te hebben voor mijn kandidatuur op social media solliciteer ik langs deze weg naar een rol binnen het Maatschappelijk Impact Team.
Als onafhankelijk zorgstelselexpert met een achtergrond als bestuurskundig socioloog heb ik de afgelopen jaren zelfstandig onderzoek gedaan naar het functioneren van de gezondheidszorg. Publicaties staan op www.gijsvanloef.nl Enkele publicaties verschenen in Medisch Contact, Economisch Statistische Berichten en de Volkskrant. (De functienaam ‘zorgstelselexpert’ is afkomstig van een hoogleraar in de gezondheidszorg; www.vox.com noemde mij a prominent critic of his country’s health care in een beschouwing van het nederlandse zorgstelsel in jan. 2020)
Regelmatig schrijf ik blogs en publiceer ik o.b.v. eigen onderzoek over aspecten van de pandemie en de maatschappelijke impact. Zo bracht in juni 2020 een groep van medische experts op mijn verzoek een advies uit aan de vaste Kamercommissie VWS over het te voeren coronabeleid (‘Aanpak corona crisis onder de loep’, d.d.28/6/2022 https://gijsvanloef.nl/2020/07/26/advies-aan-de-kamer-28-6-aanpak-coronacrisis-onder-de-loep/ )
Vrijdag jl. plaatste ik een bericht op twitter.
Een aantal personen sprak expliciet zijn/haar steun uit, waaronder (alleen genoemd personen die werkzaam zijn in de zorg):
• Amrish Baidjoe (Director Médecins Sans Frontières): “Gijs zegt al gedurende de crisis zinnige zaken. Zou een goeie keuze zijn, vooral om bruggen te bouwen en te zorgen dat verschillende teams niet tegenover elkaar komen te staan.”
• Angela Vos (Public Health professional): “Hier ben ik het helemaal mee eens. Genuanceerd, afgewogen, eerlijk. En op zoek naar tegenspraak. Een enorm pluspunt. Gijs van Loef zou een hele goede keuze zijn.”
• Anneke van Strien (specialist ouderengeneeskunde)
• Bart Bruijn (praktijkhoudend huisarts)
• Bert Mulder (arts microbioloog)
• Caren Kunst (bestuurder 1e en 2e lijnszorg)
• Charifa Zemouri (Ph.D. infectious diseases): “Heel veel succes! Ik hoop dat het lukt.”
• Cor de Kroon (gynaecoloog-oncoloog)
• Els Jonker (arts M+G Jeugd NP)
• Frits Bosch (psycholoog)
• Harry Korver (hoofd dienstverlening KNMT)
• Herman Suichies (oud-huisarts)
• Jaap van den Heuvel (interim ziekenhuisbestuurder)
• Joannen van der Nagel (psychiater, epidemioloog)
• Martijn Kraa (zorgmanager/verpleegkundige NP): “Als ik Jolande Sap was zou ik dankbaar van dit aanbod gebruik maken!”
Gijs zegt al gedurende de crisis zinnige zaken. Zou een goeie keuze zijn, vooral om bruggen te bouwen en te zorgen dat verschillende teams niet tegenover elkaar kwamen te staan. https://t.co/npzgKnohpG
Hier ben ik het helemaal mee eens. Genuanceerd, afgewogen, eerlijk. En op zoek naar tegenspraak. Een enorm pluspunt. @GijsvanLoef zou een hele goede keuze zijn. https://t.co/VP5wyfgaQa
Steun (‘Likes’) van oa. (de meesten zijn zorgprofessionals): Ad van Oosten, Angela Vos (met toelichting), Anneke van Strien, Annemieke Lustenhouwer, Amrish Baidjoe (met toelichting), Anton Maes, Bart Bruijn, Bert Mulder, Charifa Zemouri (met toelichting), Dick van der Zon (met toelichting), Els Jonker, Harry Korver, Hester Bais, Inge Bonneux, Jaap van den Heuvel (met toelichting), Joanne van der Nagel, Mariken Veenman, Martijn de Riet, Nienke Ipenburg, René Aalders, Rob Schonck (met toelichting), Toosje Valkenburg.
Retweets van: Angela Vos, Anneke van Strien, Amrish Baidjoe, Bart Bruijn, Bert Mulder, Caren Kunst, Cor de Kroon, Dion Kobussen, Frits Bosch, Herman Suichies, Liesbeth van Berkel, Louise Mijjer, Marja Schouten, Martijn Kraa, Rixt Riemersma, Rob Jongsma, Rob Schonck.
Toelichting. Alleen genoemd zijn personen die op twitter actief zijn onder hun eigen naam. Zeven huisartsen (2*), drie leden van het voormalig redteam, een aantal medisch specialisten en verpleegkundigen (cure en care), een ziekenhuisbestuurder*, een redacteur van Nieuwsuur, een onderzoeksjournalist en personen met andere beroepen of anderszins. (*=niet op twitter) Er is ook steun van zorgprofessionals en anderen die uit bezorgdheid hun naam niet kenbaar willen maken.
Absoluut ‘an offer you can’t refuse’, mevrouw Sap!!, Dick van der Zon
@statistiekcbs Heeft berichtgeving over de oversterfte in mei '22 achteraf aangepast – op mijn verzoek. Het https://t.co/SY7Bakj5LB neemt de berichtgeving van het CBS over (koppeling). 🇳🇱 Is daardoor in de afgelopen weken niet correct geïnformeerd over de #oversterfte. Toeval?
Het kan verkeerd geinterpreteerd worden, maar: waarom kwam @statistiekcbs niet al eerder met het bericht van de enorme oversterfte in augustus? Dat wisten we al een week eerder! https://t.co/aTdiCoUOL5
Nadat ik CBS op twitter gewezen heb op onjuiste, want te positief gekleurde berichtgeving in haar HEADLINES over de oversterfte, heeft CBS haar berichtgeving aangepast. Het coronadashboard.rijksoverheid.nl neemt de informatie van het CBS over (zowel data als tekst/berichtgeving: koppelingen), dus deze onjuiste informatie van het CBS stond ook op het coronadashboard. Gisteren zijn de fouten op het coronadashboard (incl. koppelingen) gecorrigeerd.
NB update 9 juni> Het ministerie VWS heeft in de loop van de 8e juni in een tweet aan mij gemeld dat de fouten zijn hersteld. Het CBS ontkent overigens dat de fouten zijn rechtgezet door deze interventie.
Het is m.i. van belang dat deze gang van zaken openbaar is en blijft. De hele conversatie blijft op twitter staan. Zojuist heb ik een poll uitgezet op twitter>
@statistiekcbs Heeft berichtgeving over de oversterfte in mei '22 achteraf aangepast – op mijn verzoek. Het https://t.co/SY7Bakj5LB neemt de berichtgeving van het CBS over (koppeling). 🇳🇱 Is daardoor in de afgelopen weken niet correct geïnformeerd over de #oversterfte. Toeval?
Het CBS corrigeert haar HEADLINE over de oversterfte in de maand mei, nadat ik haar op foutieve berichtgeving heb gewezen.
Er zijn plusmutaties van de voorgaande weken waardoor de totale oversterfte in 2022 nu hoger uitkomt: 2086 doden.
Het CBS licht toe: “De sterftecijfers over mei gaan over vier weken, week 18 tot en met 21 (2 mei tot en met 29 mei 2022). In week 18 tot en met 20 lag het aantal overledenen boven de verwachte sterfte, en buiten het interval van gewoonlijke fluctuaties, zodat er sprake was van oversterfte. In april was er in alle weken oversterfte. Die maand overleden wekelijks gemiddeld bijna 400 mensen meer dan verwacht, in mei was dat gedaald naar ruim 150.”
27 mei 2022
Berichtgeving CBS oversterfte niet objectief
Is de berichtgeving in woord van het CBS over de oversterfte werkelijk objectief? Of is zelfs bij dit eerbiedwaardig instituut de communicatie een kwestie van framing, subtiele beinvloeding? Dit gaat niet over de data, maar over de headlines van de berichtgeving. Veel lezers zien alleen de headlines. Het is bekend hoe de menselijke hersenen werken.
De meest recente publicatie is deze:
Feitelijk is er sprake van oversterfte sinds half maart tot nu toe. Zie tabel, die gebaseerd is op de cijfers van het CBS. Het laatste cijfer(s) is van week 19, de week t/m zondag 15 mei (NB in ourworldindata.org is dit de 20e week). De oversterfe in 2022 is 1.850 doden tot nu toe.
Op twitter staat een gesprek met het CBS. Het antwoord is me inmiddels duidelijk. Ik probeer in contact te komen met de hoofddirectie.
Feiten reportages CBS over 2022: -19 x 'overledenen per week'= neutraal -8x 'sterfte lager dan verwacht' oid = positief -2x 'oversterfte omhoog met positieve connotatie'= negatief&postief.
Feitelijk is er sprake van #oversterfte in de hele maand mei tot nu toe (week 19). De totale oversterfe in 2022 is 1.850 doden. Dit is uw laatste headline. pic.twitter.com/rAyf8vfvjm
Gijs van Loef 