De brief van de Secretarissen-Generaal van de Rijksoverheid aan informateur van Haersma Buma noemt de zorg als topprioriteit naast de welbekende trits ‘wonen/migratie/klimaat/defensie&veiligheid/stikstof’ (#WMKDS). Zo lezen we in de aanhef:
De SG van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, Jan Hendrik Dronkers, doet er zelfs nog een schepje bovenop. Op Linkedin schrijft hij “Nederland staat voor grote uitdagingen: een woning vinden is lastig, de zorg staat onder druk, en ook thema’s als migratie, stikstof en klimaat vragen om oplossingen.”
Mijn reactie bij de SG … en iets aangepast als eigen post op LinkedIn (met dezelfde strekking)
Veelzeggend is dat u de zorg als tweede noemt. In de SG-brief komt de zorg op de zesde plaats, na de bekende trits ‘wonen, migratie, klimaat, defensie/veiligheid, stikstof’. Helaas lees ik niet in de SG-brief dat er concrete voorstellen zijn m.b.t. de zorg. Dat lijkt me niet alleen een gemiste kans, maar meer dan dat: het is niet verantwoord. Het Nederlands zorgsysteem is volgens The Lancet Global Health (aug. ’25) in wereldwijd opzicht, gegeven onze hoge ontwikkelingsstandaard, bijzonder ondoelmatig. De kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg moet en kan omhoog door vergaande vereenvoudiging van regelgeving (het schrappen van ondoelmatigheden) waardoor middelen vrijkomen voor ruimere voorzieningen. Maar dit vereist wel een paradigma wisseling: Publiek moet boven privaat i.p.v. omgekeerd, zoals sinds 2006 in Nederland het geval is. Corona heeft daarbij aangetoond dat dit private sturingsmodel ook niet werkt bij een crisis (virus; oorlog).
12.346 views video (2 kanalen); 230 Likes; 133 Reacties – Top10 (5) – er is duidelijk belangstelling bij geneeskundestudenten, de zorgprofessionals van de toekomst
“NL “De beste zorg van Europa?” Of het meest ondoelmatige stelsel? Volgens bestuurskundig socioloog Gijs van Loef is dat laatste het geval. We verspillen miljarden, laten patiënten te lang wachten en houden een systeem in stand waarin de mens tot consument is verworden. Zijn analyse van de oversterfte is confronterend: “Niet door vaccins, maar door een structureel zorginfarct.” Te weinig capaciteit. Overbelast personeel. En te veel tussenlagen die sturen, maar niet zorgen. Is het tijd voor een nieuw zorgstelsel — of vooral voor nieuw moreel leiderschap?”
Aldus directeur ErasmusMC Kjeld Aij.
“Onbegrijpelijk dat zorg niet veel meer aandacht krijgt in deze verkiezingsstrijd, zegt Gijs van Loef. De onafhankelijk zorgexpert (bestuurskundig socioloog) stort zich ruim 35 jaar met hart en ziel op deze wereld en omschrijft zichzelf als #systeemklokkenluider. Waar schuurt het? * De rijksoverheid schetst volgens Van Loef een te positief beeld, met teksten als: ‘De zorg in Nederland behoort tot de beste van Europa.’ Nederland heeft juist het meest ondoelmatige zorgstelsel van Europa, volgens The Lancet. Op de Baltische Staten en Oekraïne na. In #ToekomstZorg van #NieuweAnkers legt hij uit waarom we het meeste zorggeld van bijna alle landen verspillen. * Hij was in 2020 deelnemer aan ‘Lessons Learned’ van VWS, laat zich vaccineren ‘omdat het helpt’, maar ziet dat zijn kritische analyse van oversterfte weinig aandacht krijgt. De hoofdoorzaak is volgens hem ‘een constant zorginfarct.’ Op zijn platform Betrouwbare Zorgcijfers (website gijsvanloef.nl ) deelt hij zijn bevindingen. * De tussenwereld in de zorg heeft ongekend veel macht, zegt hij. De zorgverzekeraars en zorgkantoren; de inkopers; de ministeries en belangenverenigingen. In #ToekomstZorg vertelt hij hoe je die macht kunt doorbreken.”
Aldus programmamaker Nieuwe Ankers Paul van Liempt.
Terugkijkend merk ik dat het tempo soms hoog lag, afgewisseld door korte stiltes. Dit gaf een bepaalde dynamiek. De snelle publicatie was belangrijk vanwege de landelijke verkiezingen. Veel dank aan Paul van Liempt en Kjeld Aij voor het vertrouwen.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Onder de regie van de zorgverzekeraars – die daartoe bevoegd zijn – en dus NIET de rijksoverheid, is de capaciteit van de zorg tot op het bot gestript. Van alle soorten voorzieningen (mensen en middelen) is er een minimum beschikbaar. Van sommige zaken, zoals vaste huisartsen, geneesmiddelen en complexe ggz is er gewoon te weinig. De rijksoverheid ontbeert specifieke medische deskundigheid. De publieke gezondheidszorg (voorlichting, preventie etc.) is kaal geplukt door bezuinigingen van opeenvolgende kabinetten. En toen, begin 2020, kwam covid19.
De reactie van de regering was onsamenhangend, de communicatie niet logisch, het beleid dreef groepen mensen uit elkaar. De politiek ging van ‘opbouwen van groepsimmuniteit’ naar ‘sturen op IC-capaciteit’. Men had geen goed zicht op de harde cijfers (RIVM, GGD). De wetenschappen werden door de politiek in het veel te smalle OMT-keurslijf gedrongen. Het vaccinatiebeleid was ondoordacht en kwam te laat: Nederland was hekkensluiter in West-Europa. De cumulatie van het minimale capaciteit systeem en de pandemische zorgpiek leidde onvermijdelijk tot ten 1e uitgestelde zorg (diagnostiek en behandeling) en ten 2e infectie binnen het systeem (hoog ziekteverzuim zorgpersoneel). Het crisisbeleid van Rutte/de Jonge veroorzaakte maatschappelijke polarisatie en een dalend vertrouwen in de overheid. Pogingen om vanuit de rijksoverheid coördinatie tot stand te brengen faalden gedeeltelijk: Sywertgate, schoolvoorbeeld van misplaatste zorgcowboy-marktwerking binnen de Haagsche Beleidstorens. De spreiding van patiënten via het LCPS ging wel goed. Maar de zorgverzekeraars waren afwezig.
Uiteindelijk resulteerde dit tot een zorgstelsel dat door de bodem zakte, met de hoogste oversterfte van West-Europa en een achterblijvende levensverwachting tot op de dag van vandaag als resultante. En een ingestort vertrouwen in de overheid en de politiek.
Terugkijkend merk ik dat het tempo soms hoog lag, afgewisseld door korte stiltes. Dit gaf een bepaalde dynamiek. De snelle publicatie was belangrijk vanwege de landelijke verkiezingen. Veel dank aan Paul van Liempt en Kjeld Aij voor het vertrouwen.
Wat doe ik? Beoefening van kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
De gezondheidszorg is sinds 2020, de uitbraak van het coronavirus, veruit de ziekste bedrijfstak van Nederland. Gemiddeld is het ziekteverzuim een volle procentpunt hoger dan bij de slechtste van de rest. Het CBS besteedt er vrijwel geen aandacht aan.
Geen persbericht CBS bij de nieuwe ziekteverzuimcijfers van het 2e kwartaal 2025 (2Q 25). We lezen alleen een ‘terloopse opmerking’ erover in de paragraaf ‘Minste verzuim in de horeca’.
Het ziekteverzuim in de bedrijfstak Gezondheidszorg blijft met 7,1% (slechts 0,1% lager dan een jaar geleden) veruit het hoogste van alle bedrijfstakken NL.
Het betekent ook dat het Arbeidstekort in de Zorg (vacatures+ziekteverzuim) groot blijft (ca. 100.000 mensen, of meer).
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Een bloemlezing van enkele reacties op de analyses van de oversterfte en de achterblijvende levensverwachting. Van nieuw naar oud. Met enkele links naar publicaties waarin deze reacties eerder zijn opgenomen. De oudste commentaren zijn van januari 2024 bij het verschijnen van ‘Oversterfte in Nederland in Europa‘. Onder deze commentatoren zijn zeven hoogleraren en zeker tien PhD’s (hoeveel precies, doet het er eigenlijk toe?). Likes, reposts e.d. op LinkedIn en andere social media niet meegenomen.
It’s really an issue that the Dutch health system hardly is able to adequately adapt to the changing needs and context of society – Nick Guldemond, Professor Healthcare & Public Health
Heel goed, Anne Laning, dat je dit mede onder verwijzing naar Gijs van Loef opnieuw onder de loep neemt. – Willy Spaan , Professor Emeritus Virology and former chair of JBZ, LUMC and NFU.
De hoogste oversterfte (in principe het eindpunt van gezondheidszorg) betekent dat je onze gezondheidszorg en de organisatie daarvan ter discussie zou moeten stellen. Dat is problematisch vanwege de vele en grote financiële belangen. Partij ideologie van mn VVD verhinderd fundamentele veranderingen. – Herman Suichies, oud huisarts (PhD)
De oversterfte schreeuwt om een verontwaardiging, daad, actie maar daar zijn wij niet goed in. Liever een beetje pappen en nathouden. – Kees Gaemers
Ik zie je berichten over de oversterfte en achterblijvende levensverwachting voorbij komen. Voor mij zijn dat inzichten die ertoe hebben geleid dat mijn boek, lang uitgesteld, er toch is gekomen – Danka Stuijver, huisarts en columnist de Volkskrant(boek: Dit kost ons de zorg; PhD)
(2e) Het krijgt opvallend weinig aandacht en dat is op zijn zachtst gezegd bizar; (1e) Geef ze een lesje Gijs – Armand Girbes, Professor Intensive Care Medicine & Clinical Pharmacologist (boek: Zieke Zorg)
‘Kritische analyse: Het falende Nederlandse zorgstelsel en de rol van de journalistiek’ – Edward Kriek, huisarts met 35 jaar werkervaring
Goed gedaan Gijs ! Bizar dat we dit zelf kunnen uitrekenen met HMD, en tegelijkertijd voor de verschillende strategische groepen, zoals je in een plaatje hebt laten zien. Enfin, de conclusie is/wordt: NL is ca. de slechtste in de benchmark – Peter Spitters, Alle Burgers
Goed zo Gijs. Knap gedaan. Nu nog zien of deze aangenomen motie ook uitgevoerd wordt – Ellen van der Leeden
Top Gijs, helaas heb ik niet veel vertrouwen in het antwoord dat moet worden gegeven. Ik vraag mij in gemoede af hoe het is te voorkomen dat de Nederlandse burger opnieuw met een kluitje in het riet wordt gestuurd of zo je wilt, opnieuw wordt belazerd. Kennelijk spelen er grote belangen en is de integriteit daaraan ondergeschikt – Dick van der Zon, oud directeur Accountantsdienst Amsterdam
Mijn complimenten Gijs voor het onder de aandacht blijven brengen van de oversterfte sinds 2020 – John Jacobs, medical data scientist en immunoloog (PhD)
U heeft preciezer gerekend dan wij (…) We gaan kijken hoe we dit aan kunnen passen en zo snel mogelijk een nieuwe grafiek publiceren – RIVM
Deze analyse van Gijs over de oversterfte sluit de vaccins als reden toch wel uit – Ad Huizer
Thank you very much for your figures. They are very informative and striking – Domantas Jasilionis (MPIDR), member of the HMD executive board, country expert, lead researcher
Goed artikel. Hulde voor jou. Het is feitelijk gebracht en daar kan men niet om heen. Ik had natuurlijk al min of meer inzage gehad, maar dit geheel is sterker dan de aparte onderdelen. – Ben Zegers, emeritus hoogleraar Pediatrische immunologie
Hoe lang duurt dat zwijgen, het ontkennen – Astrid Odile de Visser, directeur-bestuurder in de zorg
De grote landelijke kranten lijken heel terughoudend mbt informatie die niet van de geijkte instituties komt. Dat is nogal een verbeterpuntje, want ook de instituties horen tot de staat die door de journalistiek gecontroleerd hoort te worden – Marie Thérèse Woltering
Prima Gijs, ik hoop dat de Volkskrant de uitdaging oppakt, maar heb daar verder weinig vertrouwen in, gezien hun relatie tot VWS en RIVM. (…) En de media blijven dit verzwijgen op last van onze overheid, even als de meer dan 700.000 langdurig zieken die niet kunnen werken, zie cijfers de Volkskrant – Guus Brugman
Een juridisch opgeleide politicus die probeert om zorgprofessionals en wetenschappers te overtuigen van zijn gelijk inzake marktwerking in de zorg. Daar zijn we nu wel een keertje klaar mee Arno Rutte. Stop er nu maar mee, je wordt door Gijs de oren gewassen – Roel Fresow, plastisch chirurg
Goed dat je het geactualiseerd hebt, het sluit aan bij mijn eerdere conclusie over de periode oktober 2021 t/m juli 2022 – Anne Laning, toezichthouder, internal auditor, PhD onderzoeker en docent
Het is toch op zijn minst merkwaardig dat het Ministerie van Volksgezondheid deze publikatie niet omarmt. Uit deze publicatie blijkt onomstotelijk dat vaccinatie zinvol/aanbevelenswaardig en dat het de volksgezondheid dient. Dat raakt de missie van het Ministerie van Volksgezondheid. Of heeft het Ministerie van Volksgezondheid een geheime agenda en wil het aldus kosten besparen door het sterftecijfer zoveel mogelijk te laten stijgen? – Dick van der Zon
“Het klopt dat de positie van Portugal tijdelijk verkeerd heeft gestaan op de pagina. Dat heeft u scherp gezien” – Hans Brug, directeur-generaal RIVM
Het is zeer te betreuren en feitelijk onacceptabel dat het RIVM in haar publicaties kennelijk ‘niet integer’ en ‘niet transparant’ gedrag vertoont. De kernwaarden van de RIVM zijn: “Deskundig, betrouwbaar en onafhankelijk”. Het in haar publicaties getoonde gedrag is in strijd met de kernwaarde “betrouwbaar”, ook wordt ernstig afbreuk gedaan aan de kernwaarde “onafhankelijk”. Ik adviseer de Algemene Rekenkamer onderzoek te doen vanwege de ernst hiervan– Dick van der Zon
Als je het verhaal leest, dan hoop je stilletjes dat het over een ander land heel ver weg ergens achter de Oeral gaat. Maar nee, we zijn het zelf – Jaap van den Heuvel, interim CEO St. Maartenskliniek en emeritus hoogleraar Healthcare Management, tevens columnist
Dank Gijs, belangrijk werk! – Robert Kreis, gepensioneerd chirurg en emeritus hoogleraar Brandwondenzorg VUmc, tevens columnist
Gijs heeft werkelijk onnavolgbaar werk verricht. En er ligt niemand wakker van – Caren Kunst, zorgverlener in de palliatief terminale zorg
Met uitgebreide analyses zet Gijs alle coronafeiten nog eenmaal op een rij. Ik kijk uit naar de reacties van de vele deskundigen die ons land inmiddels rijk is. Hopelijk kunnen we nu eindelijk de rijen eens sluiten – Jaap van den Heuvel
Als (tijdelijk) nieuwe bewindspersonen verdienen jullie (minister en twee staatssecretarissen van het demissionair kabinet Schoof) oprechte steun en waardering voor deze doorstart. Oprechte felicitaties!
Zorgpartijen en ministerie van VWS sluiten zorgakkoord Nieuwsbericht | 03-07-2025 | 13:00
Maar de zorg staat er nog slechter voor dan in het persbericht staat. Inmiddels is dit genoegzaam bekend bij intimi, ook in politiek Den Haag.
Enkele voorbeelden – Eerst ‘tekst persbericht’ – dan commentaar ‘Met deze afspraken dragen we bij aan het verminderen van het verwachte personeelstekort met 100.000 zorgmedewerkers in 2028.’ – Het arbeidstekort (=feitelijk personeelstekort: vacatures + ziekteverzuim) bedroeg in 2023 al ca. 162.000 zorgmedewerkers.
‘We worden met z’n allen steeds ouder. Dat is goed nieuws.’ – het slechte nieuws is dat onze 80+ers de laagste resterende levensverwachting hebben van West-Europa en de levensverwachting bij geboorte van onze vrouwen is inmiddels het laagste van heel West-Europa.
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Marktwerking in de zorg gaan we aan banden leggen. Ik wil de marktwerking naar onze hand zetten, doen wat nodig is in het belang van de patiënt. Daarom passen we op minimaal 8 onderdelen de marktwerking in de zorg aan
Het antwoord is: omdat ze het meende en omdat het ministerie het wil. Werd het op twitter te stellig gebracht door de minister? Mogelijk. Er is in elk geval geen ontkomen meer aan: De marktwerking in de zorg wordt steeds meer aan banden gelegd. Dit beleid is ook in lijn met de wens van de meeste politieke partijen, zo blijkt uit de meest recente verkiezingsprogramma’s van 2023.
Laten we eerst de beslisnota van het kabinet doornemen.
Citaat (toevoeging a t/m h – redactie) : Concreet gaat het in op de onderwerpen: (a) een evenwichtiger ziekenhuiszorglandschap, (b) gelijkwaardigere toegang tot zorg, (c) regels voor het uitkeren van winst, (d) voorkomen van evident onwenselijke fusies, (e) gelijkgerichte inkoop cruciale ggz, (f) onderzoek marktomstandigheden paramedie, (g) weerbare zorg, (h) arbitrage tussen zorgwetten en enkele andere beleidsmaatregelen.
Deze acht onderwerpen worden in de bijgaande brief – die komt hierna aan de orde – uitgewerkt. Wat is nu de relatie met het thema marktwerking?
(a) een evenwichtiger ziekenhuiszorglandschap – dit betekent (bij)sturing door de overheid van het aanbod van de ziekenhuiszorg, wat eigenlijk een taak van zorgverzekeraars is. Zie het gedoe rondom het openhouden van de SEH en IC van het Zuyderlandziekenhuis in Limburg (PVV-kiezers).
(b) gelijkwaardigere toegang tot zorg – dit gaat over de achterstand van met name de laagste inkomens, die zowel financieel (zorgmijding vanwege het eigen risico), als fysiek minder goede toegang hebben tot zorg, m.a.w.: overheidssturing, om de gevolgen van de gereguleerde marktwerking te corrigeren.
(c) regels voor het uitkeren van winst – de winsten in de zorg moeten wel ‘fatsoenlijk’ blijven. Dit gaat over het begrenzen van private equity, denk aan het co-med debacle in de huisartsenzorg.
(d) voorkomen van evident onwenselijke fusies. Dit zou het gevolg kunnen zijn van de afzwakking van het markttoezicht door de ACM, hetgeen kabinetsbeleid is. Minder markttoezicht impliceert meer echte marktwerking. De vrees bestaat bij sommige deskundigen dat hierdoor grotere machtsblokken van zorgaanbieders (concentratie van zorgaanbod, zoals ziekenhuisconglomeraten) zouden kunnen ontstaan. De overheid wil dit kunnen tegenhouden: minder marktwerking. Hier gaat het dus zowel om meer, als ook weer minder marktwerking.
(e) gelijkgerichte inkoop cruciale ggz. Dit betekent gelijke inkoop van de cruciale ggz door zorgverzekeraars, dus geen onderlinge concurrentie meer bij de inkoop.
(f) onderzoek marktomstandigheden paramedie. In de paramedie, bijv. de fysiotherapie en de logopedie, zijn zeer veel kleine zorgaanbieders met een lage organisatiegraad en derhalve een zwakke marktpositie, leidend tot lage tarieven/vergoedingen.
(g) weerbare zorg. Dit gaat over de versterking van de zorg (capaciteit, geneesmiddelen voorraden etc.) bij crisis en/of rampen: collectieve/publieke gezondheidszorg.
(h) arbitrage tussen zorgwetten en enkele andere beleidsmaatregelen. De zorgbehoefte van zeer veel patiënten (vooral in de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg) valt onder de drie afzonderlijke zorgwetten ZVW (zorgverzekeraars), WLZ (zorgkantoren) en WMO (gemeenten) en hun verschillende financieringsregimes. Dit is een integratievraagstuk van wetten.
We kunnen de relatie van de acht onderwerpen met marktwerking als volgt samenvatten. Gaat het om minder marktwerking, of toch niet?
Verder schrijft het kabinet onder andere:
Marktwerking in de zorg is een maatschappelijk gevoelig thema en ook een diffuus begrip. (…) U geeft aan hoe u de beweging uitbouwt die de afgelopen jaren in de curatieve zorg reeds werd ingezet, van concurrentie op prijs en volume naar meer samenwerking om de schaarse capaciteit zo goed als mogelijk te verdelen. (…) Met het geheel aan maatregelen werkt het kabinet wel aan minder marktwerking in de zorg en toegankelijkere zorg in de regio.
Reacties
Top Gijs, de kentering lijkt eindelijk werkelijkheid te worden. Zal nog wel de nodige weerstand opleveren dus waakzaam blijven! – Dick van der Zon
Wat doe ik? Kritische wetenschap. Mijn bijdragen liggen in de onafhankelijke analyse van de werking van de marktgedreven zorg op basis van een integrale kennisbenadering en analyse van cijfers/kengetallen en oplossingsvoorstellen. De ontwikkelde kengetallen (oa. oversterfte; arbeidstekort) worden inmiddels breed geaccepteerd. Tevens ontwerpen van een beter, ander zorgstelsel (kwalitatief, financieel).
Wat kunt u doen? Steun dit onafhankelijk onderzoek door het te delen en/of neem contact met mij op. U kunt ook doneren en dan een bijdrage storten op bankrekening NL93 INGB 0104514876 t.n.v. van Loef Research & Consult.
Gijs van Loef 