Inconsistente berichtgeving van de landelijke dagbladen, de ‘printed media’, over onze gezondheidszorg. Op macro-niveau zeer positief, op micro-niveau vooral veel zorgellende.
Een genuanceerd tegenwicht is op het macro-niveau vrijwel niet aanwezig, eigenlijk alleen Follow the Money: Follow the Money. Er zijn enkele uitzonderingen bij ‘secundaire media’, waaronder deze website onder mijn eigen naam, sin-nl.org en zorgenstelsel.nl.
Eind januari publiceerde de door Big Pharma gesponsorde club uit Zweden de jaarlijkse EHCI-index waar de pers in de moderne Europese landen- gelukkig – op het web nauwelijks nog aandacht aan besteedt. Maar de vraag: Hoe Goed zijn de Zorgstelsels van Moderne Europese Landen? blijft niet minder actueel en relevant, juist omdat iedereen in Nederland zich verschuilt(de?) achter de zo verleidelijke boodschap van dit ‘Health Consumer Powerhouse‘. Er is geen definitief antwoord op deze vraag te geven. Maar er is een geobjectiveerd tegengeluid nodig op wat ik wel eens in tweets de ‘zorgleugen’ heb genoemd en dat tegengeluid vindt u hier.
Ik doe sinds een jaar of twee pogingen om op een interactieve en transparante wijze tot onderbouwde en verifieerbare antwoorden te komen op deze vraag en publiceer dit op mijn website. Lees de publicaties op deze blog (MENU BLOG MARKTWERKING), de belangrijkste zijn gemarkeerd en u kunt ze door naar beneden te scrollen in korte tijd tot u nemen.
( Over ZORGSTELSELRANGLIJSTEN > https://gijsvanloef.nl/2017/09/03/zorgstelselranglijsten/)
Naar mijn weten is de beste zorgranglijst te construeren op basis van de online beschikbare en jaarlijks geactualiseerde OESO Health at a Glance-data tabellen en rapporten. Dit is bevestigd door Prof. Patrick Jeurissen (minVWS/RadboutUmc). De OESO-database maakt een vergelijking van alle moderne Europese landen mogelijk, hetgeen niet mogelijk is met de publicaties van het Commonwealthfund, dat ook geen longitudinale database zoals de OESO heeft.
In Health at a Glance 2017 is voor het eerst een Indicator overview: OECD snapshots and country dashboards opgenomen: http://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/health-at-a-glance-2017/indicator-overview-oecd-snapshots-and-country-dashboards_health_glance-2017-4-en;jsessionid=6uksl0n23s80b.x-oecd-live-02
In het vervolg spreek ik van ‘het OESO-dashboard’.
Op dezelfde wijze als eerder heb ik de scores van de 14 moderne Europese landen op basis van dit dashboard gewogen (en gekalibreerd, indien nodig) en in een tabel gezet. Het OESO-dashboard kent slechts drie waarden/scores (Zie: Methodology, interpretation and use, pag. 20: For a typical indicator, about 65% of the countries (23 countries) will be close to the OECD average, with the remaining 35% performing significantly better (green) or worse (red), enz.):
Dit geeft de volgende tabel op basis van het OESO-dashboard, met geheel rechts de uiteindelijke ranking in rood:
Nederland komt uit op een gedeelde 5/6e plaats met Finland. Het probleem is dat de score 2 dominant is in de gehele tabel, veruit de meeste scores liggen rond het OESO-gemiddelde, de verschillen zijn daardoor op het oog maar klein. De ranking gaat van 1 (beste) tot 14 (slechtste), maar de verschillen tussen de landen zijn klein of zelfs geheel afwezig. Belgie zou er het slechtste uitkomen, maar het scoort maar twee keer onder het OESO-gemiddelde en voor de rest gemiddeld (NB: twee variabelen zijn niet meegeteld vanwege het ontbreken van 4 waardes of meer, grijs gearceerd). Deeltabel 1.3 brengt ons niet veel verder. De coverage is in alle landen 98% of hoger (Nederland scoort 99%, veel landen scoren 100%), de 2e variabele is een financieel kengetal (zie hierna), bij de 3e en 4e variabele missen 4 scores of meer.
Een in mijn ogen aanzienlijke verbetering van de tabel is mogelijk door per variabele de absolute score van de 14 landen in de onderlinge vergelijking te waarderen met de punten 1 t/m 14 zoals in de eerdere door mij gepubliceerde beoordelingen – dus op basis van de feitelijke scores in de onderliggende excels. Zie verder > https://gijsvanloef.nl/2017/11/10/tendens-daling-kwaliteit-medische-zorg-t-o-v-eu14-zet-door-2007-2017-oeso/
Om Kwaliteit tegenover Kosten te kunnen plaatsen zijn vervolgens de twee financiele variabelen geelimineerd. Deeltabel 1.3 laat ik nu weg. De volgende tabel geeft een totaalbeeld van de Kwaliteit van de gezondheid en de gezondheidszorg (d.w.z.: de gezondheid van de bevolking – deetabellen 1.1 en 1.2 – en de kwaliteit en de omvang van de medische zorg – deeltabellen 1.4 en 1.5) met geheel rechts de uiteindelijke ranking in rood:
Nederland komt uit op een 4e plaats. De groen gearceerde variabelen komen ook voor in de eerdere door mij gepubliceerde beoordelingen (‘Life expectancy’ is eerder als de gemiddelde variabele genomen, zonder het onderscheid in aparte variabelen man/vrouw/65+).
Maar het kan nog beter, dan wel zuiverder. De ‘Risk factors‘ (subtabel 1.2) gaan over de gezondheid/gezonde leefstijl van de bevolking en de mate van luchtvervuiling: Leefstijl en Leefomgeving, het gebied van preventief gezondheidsbeleid. De Zweden en de Noren zijn – en leven – klaarblijkelijk kerngezond, Oostenrijkers, Duitsers en Belgen zijn ongezond, Nederlanders scoren gemiddeld. Om een beter beeld te krijgen van de kwaliteit van zorgstelsels in engere zin zou je deze niet in ogenschouw willen nemen. Verder lijken mij nog twee aanpassingen verdedigbaar:
Dit geeft tenslotte de volgende tabel op basis van het OESO-dashboard, met geheel rechts de uiteindelijke ranking in rood:
Nederland komt nu uit op een 6e plaats. Noorwegen en Zwitserland (geen EU-landen! – vandaar mijn benadering van de EU-14) scoren het beste net als in de andere tabellen. In de laatste tabel, die zoals beargumenteerd mijn voorkeur heeft, scoort Zweden relatief slecht. Zweden scoort tweemaal de slechtste beoordeling (14 pt.) op twee variabelen die niet voorkomen in de longitudinale reeks van 2007 > 2017 omdat die gegevens van eerdere jaren ontbreken. Zo simpel is het.
Wordt vervolgd (met nadere toelichting).
Drie jaar geleden – Zorgjournalist Edwin Kreulen, geinterviewd door Jan Kruidhof, zegt in TROUW over onze gezondheidszorg, zich baserend op de jaarlijkse zorgranglijst van de European Consumer Health Index (EHCI):https://www.trouw.nl/home/nederlandse-zorg-de-beste-van-europa~a99aa2b1/
Ruim twee jaar geleden – Essay ‘De cure onder het mes‘. Zie: https://gijsvanloef.nl/2015/11/08/de-cure-onder-het-mes/ Citaat: “Het gedwongen huwelijk van concurrentie (omzet en winststreven, het financieel eigen belang van de ondernemer als motor van vooruitgang) en samenwerking (inhoudelijke zorgkwaliteit en zorgvuldigheid, de beroepsethiek die het patiëntbelang centraal moet stellen) breekt het stelsel nu op. Concurrentie en samenwerking zijn tegenstrijdige principes. Winststreven leidt tot perverse prikkels die de kwaliteit van de zorg ondergraven, de gevolgen voor de patiënt zijn in zo’n situatie vaak desastreus. Zelfstandig ondernemerschap is ook een blokkade voor stroomlijning van zorgprocessen, dit beperkt de doelmatigheid en de kwaliteit. Een omvangrijk beheerssysteem van controle en toezicht is nodig om de huidige cure te laten functioneren. Dit geeft hoge indirecte kosten.” De meest gelezen auteursbijdrage op skipr sinds medio 2013.
Twee jaar geleden – De ontmaskering van de European Consumer Health Index (EHCI) in het gerespecteerde British Medical Journal (BMJ):http://blogs.bmj.com/bmj/2016/02/09/what-if-anything-does-the-eurohealth-consumer-index-actually-tell-us/
Anderhalf jaar geleden – Het Nederlandse zorgverzekeringsstelsel kan niet functioneren – een onweersproken betoog, iBMG/ESHPM weigert te reageren: De tien randvoorwaarden van gereguleerde marktwerking Conclusie: Er wordt zonder meer niet voldaan aan deze randvoorwaarden. “Het roept de vraag op of het überhaupt voorstelbaar is dat er ooit voldaan kan worden aan de randvoorwaarden van gereguleerde marktwerking in de gezondheidszorg. Ik laat het oordeel aan u, lezer.” NB Er zijn zorgeconomen die de alarmbel luiden, maar hun pleidooi gaat richting meer marktwerking.
Oktober 2016 vellen twee onderzoekers van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) het salomonsoordeel over de EHCI-index in het essay de ‘Zorgstelselcompetitie’ : https://www.raadrvs.nl/publicaties/item/de-zorgstelselcompetitie Zie verder : https://gijsvanloef.nl/2017/09/03/zorgstelselranglijsten/
Een jaar geleden – Een fundamentele kritiek op de kwaliteit van het marktgeorienteerde zorgstelsel op basis van een analyse van enkele basisgegevens verschijnt op het zorgmediaplatform skipr.nl : https://www.skipr.nl/blogs/id2855-nederland-heeft-niet-de-beste-zorg-van-europa.html en https://www.skipr.nl/blogs/id2868-nederland-heeft-een-ondoelmatig-zorgstelsel.html Eelke van Ark publiceert op Follow the Money in december 2016: https://www.ftm.nl/artikelen/hoe-zinnig-zijn-internationale-zorgvergelijkingen-eigenlijk-echt?share=1 Zie verder als tussenbalans: https://gijsvanloef.nl/2017/10/08/nederlands-private-zorgstelsel-is-inferieur-dure-zorg-van-middelmatige-kwaliteit/
Maar … het is nog steeds tegen de stroom in. De Rijksoverheid, het SCP, de NVZ en andere grote, publieke instellingen volharden in tendentieuze berichtgeving. Zie bijvoorbeeld: Tendentieuze berichtgeving SCP over de gezondheidszorg en de video Hoe Goed is Onze Gezondheidszorg?
Laat de kwaliteitskrant TROUW zich nu nog steeds in de luren leggen?
Wat is nu eigenlijk… Fake News!?
Toelichting
Zorgjournalist Edwin Kreulen is volledig op de hoogte van de correspondentie met het Centraal Planbureau (CPB) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het afgelopen jaar over het onderzoek naar de ontwikkeling van de kosten en de kwaliteit van de Nederlandse medisch-curatieve zorg . Het onderzoek heeft de toets der kritiek tot nog toe doorstaan: https://gijsvanloef.nl/2017/11/10/tendens-daling-kwaliteit-medische-zorg-t-o-v-eu14-zet-door-2007-2017-oeso/
Een aanbod van prof. Jeurissen, Science officer van het ministerie van VWS, van inmiddels drie maanden geleden om in (bijvoorbeeld) TROUW hierover met elkaar in debat te gaan vindt de heer Kreulen “nog te specialistisch.” Prof. Jeurissen heeft mij inmiddels uitgenodigd om met hem in debat te gaan in een college. Ik maak dankbaar gebruik van zijn uitnodiging.
UPDATE 6/10/2018 – De video is meer dan 1000 x bekeken.
Prof. Rob Baltussen, Professor Global Health Economics Department for Health Evidence, RadboutUMC: ‘Beste Gijs, dank hiervoor. Heb de film gekeken, en vindt het een mooi uitgebalanceerd verhaal. Behalve op het laatst – waarin je op basis van de 54% van de bevolking die veranderingen wil, best grote conclusies trekt. Mijn vraag is dan altijd – zijn die respondenten goed geinformeerd? Ze willen fundamentele wijzigingen, maar hebben ze genoeg kennis van zaken om dat zo te stellen? Maar dat is een opmerking ter zijde.’
Prof. Patrick Jeurissen, Hoogleraar Betaalbaarheid van de zorg, RadboutUMC en Science Officer of the Ministry of Health: ‘Dank. Vindt je het leuk om een keer hierover in debat te gaan bij een college dat ik geef.’
Hennie Zonderland, huisarts, zowel werkzaam in Nederland als vroeger in Tanzania: ‘Aardige video voor huisartsenopleidingen, een mooi discussiestuk.’
Matthijs Dekker, huisarts: ‘Je hebt een waardevolle bijdrage geleverd aan het debat met je videopresentatie.’
Prof. Geert Blijham, emeritus hoogleraar Oncologie en voormalig voorzitter Raad van Bestuur UMCU: ‘Ons zorgstelsel is als onze democratie: er mankeert veel aan maar beter is er niet.’
Prof. Ben Zegers, emeritus hoogleraar Immunologie: ‘Ik vind het een evenwichtige en heldere boodschap die je naar voren brengt. Met name de geleidelijke achteruitgang sinds de invoering van de marktwerking is opvallend consistent. Dat de eerste lijn het zo goed doet is heel mooi.’
Marion Frissen, gezondheidswetenschapper, interim manager/adviseur: ‘Steengoed. Video moet media-aandacht krijgen (…) Geeft mooi inzicht in de factoren die relevant zijn voor het beoordelen van stelsels van gezondheidszorg.’
——————————————————————————————————————————————————————————————————————————-
bron: World Health Organization 2000
Beantwoording van de vraag: “Hoe Goed is Onze Gezondheidszorg?” (8:55 min.):
Geciteerde websites:
URL: Nederlandse zorg scoort hoog in nieuw internationaal onderzoek
URL: NVZ-ziekenhuizen: Over de branche: Rapport kwaliteit op de kaart
Score in het Framework:
Foto van het Framework:
over de kwaliteit van ons medisch zorgstelsel in vergelijking met andere moderne Europese landen. Mijn conclusie was toen dat de kwaliteit van de Nederlandse medische zorg onder het gemiddelde niveau ligt en dat de kosten hoog zijn. Een schokkende vaststelling, die niet te rijmen viel met de prachtige jaarlijkse topnotering van Nederland in de European Health Consumer Index…
update 30/10/2018 – De langjarenvergelijking van de OESO-data laat het zien: Qua aanbod van Health Suppliers (physicians; practising nurses) verliest Nederland steeds meer terrein t.o.v. de EU14 (zie tabel van een jaar geleden)
update 31/1/2018 – Patrick Jeurissen (Hoogleraar betaalbaarheid van de zorg, science officer minVWS) bevestigd de juistheid van de analyse.
update 13/12/2017 – Xander Koolman (Gezondheidseconoom Vrije Universiteit) : “Ik vind dit een verdedigbare aanpak voor de beoordeling van de ontwikkeling van de ‘performance’ van de medisch-curatieve zorg. Natuurlijk is de Gezondheidszorg als systeem nog veel omvattender dan de cure (zie bijvoorbeeld: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/57320/1/bu0542.pdf ), maar dat neemt niet weg dat dit een relevante analyse is.”
Op basis van gegevens van OECD Health at a Glance 2017 (publicatie 10 november 2017) is een update gemaakt van de landenvergelijking van de medisch-curatieve zorg (in Nederland: de zorgverzekeringswet). De kwaliteit van de medische zorg in Nederland gaat achteruit, een tendens die is ingezet met de invoering van de gereguleerde marktwerking in 2006.
On request translation in English can be made – Data retrieved from OECD Health at a Glance, 2007, 2009, 2011, 2013, 2015, 2017.
Opzet van de landenvergelijking
Wat zijn Nederlandse medische zorgprestaties in internationaal vergelijkend perspectief?
Gekozen is voor een selectie van de 14 ‘moderne’ Europese landen met een minimale bevolkingsomvang van 5 miljoen inwoners. De overweging is dat zo’n selectie zinvoller is dan de gebruikelijke vergelijking met de OECD-landen in totaliteit. De 14 moderne Europese landen die onderling worden vergeleken zijn: België, Denemarken, Duitsland, Engeland (UK), Frankrijk, Finland, Italië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Zweden en Zwitserland. Dit zijn 14 moderne Europese landen die een gedeelde politiek-democratische, sociaal-economische en technologische ontwikkeling doormaken, waardoor de vergelijkbaarheid toeneemt.
Van deze 14 landen zijn data beschikbaar in de periodieke (jaarlijkse) OECD Health at a Glance rapportages die online raadpleegbaar zijn.
Selectie van indicatoren van medische kwaliteit
Op basis van de online tabellen van OESO Health at a Glance is een selectie gemaakt van bruikbare kwaliteitsindicatoren. Daarbij is als volgt te werk gegaan:
Dertien medische kwaliteitsindicatoren zijn in een longitudinale tabel weergegeven, data uit OECD Health at a Glance van de jaren 2007, 2009, 2011, 2013, 2016 en 2017. Aldus is een tabel samengesteld onderverdeeld in vier clusters: Absolute health; Health Suppliers; Health Status en Quality of Care.
De OESO-tabel scores van de 14 landen zijn omgezet in punten: 1 punt voor het land met de beste score, 14 punten voor het land met de slechtste score. De scores op alle 13 indicatoren zijn opgeteld en gedeeld door 13, dit is de gemiddelde score per land. De gemiddelde score per land is vertaald naar de eindpositie: het land met de hoogste kwaliteit heeft de laagste score, het land met de laagste kwaliteit heeft de hoogste score. De tabel is voor de leesbaarheid opgesplitst in 5 delen:
NB laatste rij POSITION CHANGE in de eerste 4 tabellen 2007 > 2016, m/z 2007 > 2017
Kostenkant EU14
Aan de kostenkant zien we een bevriezing van het %BNP is vrijwel alle landen. Nationale overheden zien geen andere mogelijkheid om de macrokosten en budgettaire lasten in de hand te houden. Kosten hebben soms betrekking op 2015, soms op 2016. De grafiek (o.b.v. het ESB-artikel van 1/2017):
https://gijsvanloef.files.wordpress.com/2017/01/vanloef-leijten-esb4745-026-029.pdf
Zie verder: Kosten * Kwaliteit
Gijs van Loef 